санаа
Монголоор
[засварлах]===Үгийн гарал===хөл хөнжилдөө
Үгийн дуудлага
[засварлах]- [sana:]
Үндэсний бичиг
[засварлах]- ᠰᠠᠨ᠋ᠠ᠊ᠭᠠ
- (санаг-а)
Үгийн утга
[засварлах]- нэр.
- Хүний дотоод сэтгэлийн хөдөлгөөн
- Бодож сэтгэж буй зүйл, хүсч зорих бодол
- Зохиол бүтээл зэргийн утга, агуулга
- Зорилгыг хэрэгжүүлэхэд тулгарч байгаа саад, бэрхшээл, асуудлыг шийдвэрлэх зорилготой, тодорхой судалгааны үр дүнд бий болсон оюуны загвар
- Бодлын үр дүнд бий болсон дүгнэлт
Ойролцоо үг
[засварлах]Нийлмэл үг
[засварлах]- ариун санаа - үнэн бодол, чин сэтгэл
- ахар санаа - богино жолоотой, холч биш ухаан бодол
- агуу санаа - их том үйл хэргийн тухай сэтгэн бодсон нь
- буруу санаа - өөр, ондоо бодол санаа
- мэргэн санаа - оновчтой бодол
- уужим санаа - а.саруул бодол; б.аливаа зүйлд тайван, хүлээцтэй хандах нь
- үнэн санаа - чин үнэн бодол
- үнэн санаанаасаа - чин сэтгэлээсээ
- хомхой санаа - шунаг бодол
- хэтийн санаа - ирээдүйн төлөө санагалзах бодол, хэтийн зорилго
- цагаан санаа - цайлган цагаан бодол, бусдад хар муу санадаггүй байдал
- муу санаа - хорон муухай бодол
- сайн санаа - бусдад тус дэм болох гэсэн хүсэл эрмэлзэл
- хар санаа - хөнөөлт муу сэтгэл
- хорон санаа - а.хорт санаа; б.урхаг ихтэй зүйл
- хорт санаа - хорлол хөнөөл бүхий бодол
- санаа сайтай - хар хоргүй, сайхан сэтгэлтэй
- санаа муутай - хор хүргэх муу сэтгэлтэй, муу бодол агууламтгай
- хорон санаа агуулах - муу санаа бодол өвөрлөх
- хорт санаа өвөрлөх - бусдад хор хөнөөл хүргэхийг санаархах
- санаа авах - ямар нэгэн юмнаас сэдэвлэн шинэ бодол ургах
- санаа авахуулах - санаа төрүүлэх
- санаа төрүүлэх - бусдыг өдөөж шинэ бодол сэдүүлэх
- санаа сэрэх - ямар нэгэн зүйлээс сэдэвлэн шинэ бодол төрөх
- санаа сэдэх - шинэ содон санаа олох
- санаа өдөх - санаа төрөх
- санаа үүсгэх - ямар нэгэн үйл явдал, зүйлийн талаар санаачилга гаргах
- санаа сүвэгчлэх - арга зам хайх, эрэх
- санаа олох - шинэ бодол төрж ухаарах
- санаанд орох - гэнэт бодогдох
- санаанд оромгүй - бодогдож сэтгэгдэхгүй зүйл
- санаанд багтамгүй - байж боломгүй, маш хачин
- санаа төрөх - ямар нэгэн юмыг хийж бүтээх, хэлж ярихад шинэ зүйл сэрэгдэн бодогдох
- санаа дагах - санааны аяар элдэв зүйл бодогдох
- санаа амрах - сэтгэлийн зовлон арилж тайвшрах
- санаа амар - а.тайван, уужуу; б.хэр баргийн зүйлд сэтгэл зовдоггүй, тайван
- санаа уужрах - сэтгэл тайван болох
- санаа алдах - шүүрс алдах
- санаа зовних - сэтгэл шаналах
- санаа зовох - сэтгэл санаа тайван бус болох, тавгүйтэх
- санаа нийлэх - үйл ажил зохицон сэтгэлд нийцэх
- санаа нэгдэх - тухайн асуудалд бүгд нэг үзэл бодолтой байх
- санаа тохирох - бусдын үзэл бодол хоорондоо зохицон нийлэх
- санаанд таарах - тухайн зүйл бодож сэтгэж байсантай нь таарч нийлснээс зохистой санагдах
- санаанд нь тааруулах - хийж гүйцэтгэж буй ажил хэргээ бусдын таалалд нийцүүлэх
- санаанд хүрэх - бусдын хэлсэн үг болон өөрийн хийсэн ажил сэтгэлд анийцэх
- санаа өвөрлөх - а.далд зорилго агуулах
- гол санаа - гол утга, ерөнхий санаа
- чухал санаа - чухал утга агуулга
Зөв бичихзүй
[засварлах]Кирил бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]са|наа нэр. ~гаар унах, санааны, санаанд, санаанаас, санаагаар
Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]
Орчуулга
[засварлах]Хоршоо үг
[засварлах]- санаа оноо - бодож сэтгэж буй зүйл, бодол
- санаа сэтгэл - бодол сэтгэл
- санаа сэдлэг - шинэ зүйл, бодол
- бодол санаа - бодож сэтгэж буй зүйл
- оюун санаа - оюун ухаан
- ухаан санаа - хүний эрүүл саруул сэтгэлгээ, уураг тархины ажиллах чадвар
- үзэл санаа - үзэл баримтлал
- хүсэл санаа - эрмэлзэн мөрөөдөх бодол
- эв санаа - үзэл бодол
- утга санаа - гол санаа, мөн чанар
Этгээд үг
[засварлах]- ХАНД н. аө.санаа бодол(“хандлага” хэмээх үгээс үүссэн бололтой)
- Тэр ямар хандтай байгаагий нь мэдэв үү?
- Чи энэ цуглаанд ямар хандтай ирэв.
- ХАНДАА ДАРУУЛАХ хэл. санаа бодол, хүслээ няцаалгах
- Энэ тэмцээнд тэдний баг зуун хувь хандаа даруулаад байна.
- Хандаа даруултал дасгал сургууль хийлээ.
- ХАНДЫГ НЬ (ХАГА) ДАРАХ хэл. санаа бодлыг нь няцаах
- Өчигдөр Мөнхөө надад гэв гэнэт онгироод. –Тийм үү. Тэгээд, чи хандыг нь дарахгүй яасан юм бэ?
- Түүний хандыг нь дарж байхгүй л бол үл бүтэх хүн байгаа юм.
- УНТРААХ тү. санаа бодлоор унагах
- Чиний хэлж буй санал намайг унтрааж байна.
- Үйлдвэрийн даргын хэлсэн үг бүүр намайг унтраачихлаа.
Товчилсон үг
[засварлах]- МОНОС Монгол Оюун Санаа [Сэтгэл]
Хэлц үг
[засварлах]Өвөрмөц хэлц
[засварлах]- санааны хир - сэтгэлд нуугдаж байгаа муу бодол
- санаа алгасах - анхаарал үл төвлөрөх
- санаа хоригдох - а.эргэлзэх; б.анхаарал төвлөрөхгүй байх
- санаагаа хуурах - а.дэмий юмаар биеэ саатуулах; б.боломжгүй үйлдэл хийх, горилох
- санаа сэтгэлээ хол бэлчээх - алс хэтээ бодох
- санаанд нь сахал ургах - а.мартах; б.мууг сэтгэх
- санаа алдах - сэтгэл тавгүйдэх~Бидэнд дараа болохгүй гэсээр яваад үхэхдээ дараа болсонгүй. Биднээс гавьтай гарлага ч гарсангүй гэж Жанцан санаа алдав (С.Эрдэнэ, Ээжийн авдар). ~Тэр гурав мордоод явахад Должин, Долгор хоёр сүүгээр тахил өргөж, далд ортол нь харан байн байн санаа алдан, өөрийн эрхгүй асгаран байгаа нулимсаа хэлээрээ долоож зогсов (Ч.Лодойдамба, Тунгалаг тамир).
- санаанаас гажих - сэтгэл санаа нь бишдэн буруудах~Энэ хүү ийм зүйл хийж, санаанаас гажих хүүхэд лав биш дээ.
- санаанд багтах - бүтээнэ болгоно хэмээн итгэлтэй санагдах~Энэ сайхан жийпээр бол өдөртөө хот орчихно гэж санаанд багтаж байна шүү.
- ↑ далд санаа өвөрлөх
- ↑ нэг санаа өвөрлөх
- ↑ өмхий санаа өвөрлөх
- ↑ хар буруу санаагүй
- ↑ хоёр санаа өвөрлөх
Хэвшмэл хэлц
[засварлах]- Бие өтлөвч
- Санаа өтлөхгүй
- Гар газар
- хөл хөсөр
- Санаа амар аж төрөх
- Гэдэс нь цадавч
- Санаа нь цадахгүй
- Зан нь догшин
- Санаа нь ширүүн
- Ой нь ч олигтой болсон шиг
- Санаа нь ч сайтай болсон шиг
- Саад бүдрэл учрахгүй бол
- Санаа ухаан нэмэгдэхгүй
- Сав дүүрэн идээтэй
- Санаа дүүрэн жаргалтай
- Сав ертөнц хязгааргүй
- Санаа бодол үзүүргүй
- Сав муу идээ барна
- Санаа муу заяа барна
- Саваагүй хүний
- Санаа тарган
- Сагаг гурван талтай
- Санаа арван талтай
- Саглагар их модонд шувуу олон цуглана
- Санаа сайтай гэрт зочин олон цуглана
- Саглагар их модонд шувуу олон
- Санаа сайтай гэрт зочин олон
- Сайн эрийн
- Санаа сайхан
- Сайхан янаг байвч
- Санаа сэтгэлийг нь мэдээрэй
- Сал онгоц байвч сэлэх усч хэрэгтэй
- Санаа чадал байвч сайн нөхрөөс зөвшилтэй
- Салаа ихтэй модонд шувуу олон
- Санаа сайтай айлд зочин олон
- Салхи ихэдвэл мод хугарна
- Санаа зовбол мэргэн баларна
- Салхи үгүй бол өвсний толгой хөдлөхгүй
- Санаа үгүй бол хэргийн үзүүр үүсэхгүй
- Салхинаас
- Санаа хурдан
- Сампин зангидвал саарахгүй
- Санаа байвал төөрөхгүй
- Зангиа зангидвал саарахгүй
- Зориг байвал төөрөхгүй
- Самуун хүнд өршөөл зохихгүй
- Санаа муутад сургаал зохихгүй
- Санаа байвал
- Сарын газарт
- Санаа байвч сачий хүрэхгүй
- Бие байвч бяр хүрэхгүй
- Санаа байвч
- Савар хүрэхгүй
- Санаа гэдэг санааны
- Сахал үс заяаны
- Санаа гэж чинжүү
- Сахал гэж туужуу
- Санаа дундуур оргио
- Сав дундуур цалгиа
- Санаа заяа хоёр нийлэхгүй
- Сахал хөмсөг хоёр уулзахгүй
- Санаа зовнино
- Сэтгэл хөдөлнө
- Санаа зөв бол
- Заяа зөв сайн
- Санаа муу бол заяа муу
- Самсаа муу бол хамар муу
- Санаа муу бол заяа муу
- Самсаа муу бол хоголзуур муу
- Санаа муу бол сүйдэхийн тэмдэг
- Сав муу бол хагарахын тэмдэг
- Санаа муу заяагаа барна
- Сав муу идээгээ барна
- Санаа муу хүн үхтэлээ
- Унаа муу хүн хүртлээ
- Санаа муу хүн
- Шанааныхаа махыг иднэ
- Санаа муудаа үгүйрнэ
- Салтаа муудаа сувайрна
- Санаа муут дотроосоо
- Сав муут ёроолоосоо
- Санаа муут заяагаа барна
- Сав муут хоолоо барна
- Санаа муут заяандаа
- Санаа муут үнэнээсээ айна
- Сарьсан багваахай нарнаас айна
- Санаа муут
- Шавар дотортой
- Санаа муут яван хатна
- Сарьсан багваахай наранд хатна
- Санаа муутад сэжиг олон
- Сайн моринд газар ойр
- Санаа муутай бол садан ч бол зугтдаг
- Санамсаргүй бол сайныг ч алддаг
- Санаа муутай самжийн төрөлтэй
- Самсаа муутай гахайн төрөлтэй
- Санаа муутай хүн үхтэлээ зовно
- Унаа муутай хүн хүртлээ зовно
- Санаа нийлбэл
- Ганзага нийлнэ
- Санаа нийлбэл
- Заяа нийлнэ
- Санаа нь биендээ үгүй
- Сахиус нь сүмдээ үгүй
- Санаа нь далай
- Бодол нь балай
- Санаа нь далайд
- Бие нь балайд
- Санаа нь дэлхий
- Сачий нь мэлхий
- Санаа нь дэлхий
- Чадал нь мэлхий
- Санаа нь их ч заяа нь бага
- Сав нь их ч олз нь бага
- Санаа нь нэгдвэл бие нь нэгдэх
- Саланги яривал салах нь мэдэгдэх
- Санаа нь сайн бол
- Сав нь дүүрэн
- Санаа нь саранд
- Суудал нь газарт
- Санаа нь сарьдагийн цаагуур
- Ой нь огторгуйн цаагуур
- Санаа нь сүү
- Чадал нь хар хулан
- Санаа нь тэнгэрт
- Салтаа нь газарт
- Санаа нь тэнгэрт
- Салтаа нь цасанд
- Санаа нь уулын чинээ
- Заяа нь хумсын чинээ
- Санаа нь хярд
- Суудал нь сууриндаа
- Санаа нь шамбалд
- Бодол нь тэнгэрт
- Санаа нь ширээнд
- Сээр нь шороонд
- Санаа олдвол
- Унаа гундана
- Санаа осолдвол буруудахын тэмдэг
- Сар хүрээлбэл салхилахын тэмдэг
- Санаа сайн бол заяа сайн
- Санаа сайтны морь цагаан
- Сааль сайтны хот цагаан
- Санаа сарьдагт
- Хөл нь хөнжилдөө
- Санаа хурдан
- Сайд цэцэн
- Санаа хурдан хаа ч хүрдэг
- Хэл хурц юуг ч хэлдэг
- Санаад суухад
- Санаа бүтдэггүй
- Сар наранд хүрэхгүй
- Санаа заяанд хүрэхгүй
- Сар хүрээлбэл сааргүй салхилна
- Санаа осолдвол саналтгүй ташаарна
- Сарьсан багваахайд жигүүр байвч
- Нарны гэрэлд нисэж чаддаггүйн адил
- Санаа муутад ухаан байвч
- Сайн нөхрийг олж үл чадна
- Сарьсан багваахай жигүүртэй боловч нарны гэрэлд нисэж чадахгүй
- Санаа муутан мэхтэй боловч сайн үйлийг бүтээж чадахгүй
- Сарьсан багваахайд жигүүр байвч нарны гэрэлд нисэж чадахгүй
- Санаа муутад заль байвч үнэнийг ялж чадахгүй
- Сахал нь урт
- Санаа нь богино
- Сахал нь цайвч
- Санаа нь завхай
- Сэтгэлдээ сэвтэй хүн
- Санаа амар байж чадахгүй
- Уг муутыг усан дотроос түймэр авах
- Санаа муутыг салхин доороос мэдэж авах
- Унаа сайтын морь хол
- Санаа сайтын зам хол
- Хөл нь шороонд
- Санаа нь ширээнд
- Шаазгай хэдий цадавч
- Санаа нь даарин дээр
- Шавь нь хирийг татаж гаргах
- Санаа нь хирийг хэлж гаргах
- Ямаа таргалуулбал хэвтэх газраа олохгүй
- Санаа дэвэрвэл суух газраа олохгүй
Аман зохиолд орсон нь
[засварлах]Зүйр үг
[засварлах]- Санаа муут яван хатна
- Сарьсан багваахай наранд хатна
Тайлбар: үйлийн лай эргээд өөрт тусна
- Сайн санаатай бол бурхан дагана
- Муу санаатай бол чөтгөр дагана
Тайлбар: сайн санаа эрхэм, муу санаа хэцүү
- Санаа нь таарч самсаа нь нийлэх
Тайлбар: муу хүмүүс нийлэн хуйвалдах
- Санаа байвч сачий хүрэхгүй
- Бие байвч бяр хүрэхгүй
Тайлбар: хүч чадал муутай учир бодсон санасандаа хүрч чадахгүй
- Санаа нь сохор бол нүд нь сохор
Тайлбар: бодож сэтгэж буй зүйл нь буруу бол нүдгүй хүнээс ялгаагүй
Цэцэн үг
[засварлах]- Санааны зовлон
- Сэтгэлийн сэв
Тайлбар: сэтгэл зовоосон хэрэг явдал
- Санаа зөв бол заяа зөв
Тайлбар: сайн санаа өвөрлөж явбал үйлс явдал бүтэмжтэй байдаг
- Санаагаа хурааж унаагаа тавих
Тайлбар: горьдлоо тасалж, элдвийг бодохгүй болох