хувь

Монголоор

Үгийн дуудлага

[xu̇wĭ]

Үндэсний бичиг

ᠬᠣ᠊ᠪᠢ᠋

(хуби)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. Цагийн хэм, нэг мөчийг арван тав хуваасны нэг, минут.

II нэр.

1. Өв хөрөнгө, өмчлөл
2. Олуул хувь нийлүүлж эзэмшсэн, аж үйлдвэр, худалдааны нэгж байгууллага

III нэр.

1. Юмыг хуваан түгээхэд ногдох хэсэг, бэлэг хишиг
2. Амжилт бүтээл, уралдаан, шалгалтын дүнг тооцоолон тэмдэглэх нэгж
3. Юмны харьцлын хэмжээ

IV нэр.

1. Хүний аз заяа, учрал тохиол, ерөөл тавилан

V нэр.

1. Өөрийн бие, тус хүн
2. Аминд ногдох зүйл
4. Хүний байр суурь
5. Ямар нэгэн талаар

VI нэр.

1. Зарим ижил төрлийн олон юмны тусгай нэгийг заасныг нь;
2. Хэвлэлийн бүтээгдэхүүнийг олшруулан хэвлэх нийт тоо ширхэг

VII.

1. хувь сар нэр. (хаврын тэргүүн сар буюу хоёрдугаар сар).

VIII нэр.

1. Гучин зургаан алд хэмжээ.

IX.

Нийлмэл үг

хувь өгөх - а.өмч салгах үед оногдох өв хөрөнгийг нь олгох; б.адил тэгшээр хэсэглэн хувааж, тус бүрд нь нэгэн хэсгийг хүртээх

хувь олгох - өв хөрөнгө, өмч өгөх

хувь нийлэх - зохих бэлэн мөнгө буюу хөрөнгө гарган нийлж хамтран ажиллах

хувь нийлүүлэгч - ямар нэгэн үйл ажиллагаанд мөнгөн болон эд материалын зүйлээр хамтран оролцогч

хувь нийлүүлэх - ямар нэгэн үйл ажиллагаанд мөнгөн ба материаллаг эд зүйлсээр хамтран оролцох

зуу хуваасны нэг хувь - зуу хуваасны нэг хэсэг

хувь адил - ногдох хэсэг нь тэнцүү

хувь түгээх - юмыг тэгш хувааж, тус бүрд нь олгох

хувь хүртэх - ногдох хэсгээс авах

хувь тэмдэглэх - шалгалтанд авсан дүнг тоогоор бодож тэмдэглэх

шалгалтанд ерэн хувь авах - шалгалтанд ерэн хувийн амжилт үзүүлэх

хувийн жин - тухайн биеийн жинг мөн хэмжээний жинтэй бөгөөд Цельсийн дөрвөн градус усны жинтэй харьцуулсан жин

хувийн эзлэхүүн - нягтын урвуу хэмжигдэхүүн, нэгж масстай биеийн эзлэхүүн

хувь барилдлага - хүний бие биетэйгээ учрах сайн сайхан ерөөл тавилан

хувь дутах - а.аз заяа дутах; б.шилж. хуваасан зүйл хүртэхгүй болох

хувь дутуу - а.нэг хувь бага буюу наана болсныг нь; б.заяа тавилан муутай

хувь ирэх - сайн учрал тохиол болох

хувь хүн - а.өөрийн бие буюу тус бие; б.хамт нийтийн бус

хувиа бодох - амиа бодох, зөвхөн өөрийгөө бодох

хувиа борлуулах - амин хувийнхаа ажил хэргийг, бусдын оролцоогүйгээр дөнгөх, хийх

хувиа хичээх - амиа бодох

хувиа хөөх - хувийн амьдралаа бодох, өөр бусадтай харилцахгүй байх

хувиараа хөдөлмөр эрхлэх - иргэд хөдөлмөрийн гэрээнээс гадуур бүтээгдэхүүний үйлдвэрлэл, төлбөртэй ажил үйлчилгээ эрхлэх

хувиараа эрхлэх аж ахуй - ганц эзэнтэй аж ахуйн нэгж

хувийн амьдрал - хувь хүний амьдрал, өөрийн амьдрал

хувийн өшөө - хувь хүний өш хонзон

хувийн яриа - аминчлан ярих яриа

хувь хувьдаа - өөр өөртөө, тус тусдаа

хувьдаа завших - улс, нийгмийн хөрөнгийг өөрийн ашиг тусын тулд зарцуулах

амин хувь - хувиараа, өөрөө

хувийн аж ахуй - аминд оногдох, хувь хүний мэдлийн аж ахуй

хувийн аж ахуйтан - а.хуучир. нэгдэл, хамтрал зэрэгт ороогүй, амины аж ахуйгаар амьдрагсад; б.амьжиргааны гол орлогыг эрхэлж буй ажлаасаа ашиг олох тодорхой чиглэлээр ажил эрхлэгч хүн

хувийн дугаар - тус бүрийн дугаар

хувийн газар - өмчилж авсан амины газар

хувийн дээд сургууль - хувь хүний болон хувь хүмүүсийн хувь нийлүүлсэн өмчөөр байгуулагдсан дээд боловсрол олгох байгуулллага

хувийн мөрдөгч - хувь хүний ашиг сонирхлын үүднээс мөрдөх тагнах үйл ажиллагааг тусгай гэрээ болон хөлстэйгээр гүйцэтгэх мэргэжлийн хүн

хувийн нууц - хувь хүний, өөрийн нууц

хувийн орон сууц - өмнө нь улсын хөрөнгө байгаад хувьчилж авсан, эсвэл хувь хүний хөрөнгөөр баригдсан байшин барилга

хувийн өмгөөлөгч - хувь хүний ашиг сонирхлыг хамгаалах зорилгоор, тодорхой хөлстэйгөөр ажиллах, хуулийн боловсрол бүхий мэргэжилтэн

хувийн өмч - а.хуучир. хувь хүний өмчлөн эзэмшиж байгаа эд хөрөнгө; б.хуулиар тухайн хүний өмч гэдэг нь батлагдсан тухайн эзэн нь зарж борлуулах, бэлэнчлэх зэрэг эрхээр хангагдсан бүх төрлийн эзэмшил зүйлс

хувийн өмчлөл - үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл, хөдөлмөрийн бүтээгдэхүүнийг хувь хүн өөрөө өмчлөх хэлбэр

хувийн үйлдвэр - улсын харьяаны бус хувь хүний хөрөнгөөр байгуулагдсан, хувьчлалд орсон үйлдвэрлэл явуулах газар

хувийн хөрөнгө - а.хувь хүний мэдэлд байгаа үйлдвэрлэлийн хэрэгсэл, хөдөлмөрийн бүтээгдэхүүн; б.хувь хүний өмчлөн эзэмшиж байгаа бүхий л бэл хөрөнгө

хувийн хэвшлийнхэн - хувь хүний хөрөнгөөр байгуулагдсан компани, аж ахуйн нэгжид ажиллагсад

хувийн хэрэг - а.хувь хүний хэрэг явдал

даргын хувьд - дарга хүний ёсоор

миний хувьд - миний тухайд

эзэн хүний хувиар үг хэлэх - тухайн эд юмны эзэн учир үг хэлэх

онолын хувьд - онолын талаар

энэ номын хувьд - энэ номын талаар

нэг мянган хувь хэвлэх - мянган ширхэг хэвлэх

хувь мод урга. - мөнх ногоон тураг мод

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

хувь нэр. (ногдох хэсэг) ~ түгээх, хувийн, хувьд

Хоршоо үг

• хувь хөрөнгө - оногдсон эд хогшил болон мал
• өв хувь - эцэг эх, өвөг дээдсийн эд хөрөнгөөс тухайн хүнд ноогдох хэсэг
• өмч хувь - өмчилж авсан өв хөрөнгө
• хувь ноогдол - а.оногдох өв хөрөнгө, ноогдсон хувь; б.тухайн пүүс компаны ашгаас авах ёстой хувь
• хувь ашиг - олсон ашгаас хүртэх хувь
• хувь боодол - цэргийн хүн бүрийн өөрийн хувь болгон авч явдаг биеэ хамгаалах хэрэгсэл
• хувь нэмэр - тухайн хүний зүгээс бусдад тусламж болгон өгч буй зүйл
• хувь хэмжээ - оноосон хэм хэмжээ
• хувь ерөөл - уулзах тохиохын сайн заяа
• хувь зохиол - хувь тавилан
• хувь заяа - а.хүний төрөхөөс үхэх, өсөхөөс өтлөх хүртэлх бүх насны учрал тохиол; б.шилж. аливаа юмны хөгжлийн үр дүн
• хувь тавилан - хүний амьдралын заяа төөрөг
• хувь тохиол - азтай тохиолдол
• хувь учрал - учрал ерөөл
• аз хувь - аз завшаан, зол учрал

Товчилсон үг

ОХНН Оросын Хувь Нийлүүлсэн Нийгэмлэг

ҮХНБ Үйлдвэрийн Хувь Нийлүүлсэн Банк

ХНК Хувь Нийлүүлсэн Компани

ХНН Хувь Нийлүүлсэн Нийгэмлэг

ХНО Хувь Нийлүүлсэн Орлого

ХНХ Хувь Нийлүүлэгчдийн Хурал

ХХОАТ Хувь Хүний Орлогын Албан Татвар

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

хувь заяагаараа гараа угаах - өөрийнхөө амьдралыг өөрөө баллах, үрэх

хувь заяагаа холбох - гэр бүл болох

хувиа борлуулж, довоо шарлуулах - амиа бодох~Олигтой том тогоо байхгүйд, ингэж хүн бүр хувиа борлуулан довоо шарлуулахаас аргагүй ажээ (Л.Түдэв, Алтан гадас чигийг заана).

хувиа хичээх - хар амиа бодох~Адам Смит хувиа хичээх явдал нь эргээд нийгмийн сайн сайхан бүгдийг бүрэлдүүлж байдаг гэж баталсан байдаг.

хувь дутах - аз дутах, чадал хүрэхгүй байх~Харамсалтай нь энэ удаа хятад залуу монгол чонын бэлтрэгийг суйлах хувь дутав (Зян Рун, Чонон сүлд).

хувь заяагаа холбох - (бич.) гэр бүл болох~Тэгээд тэр ав аянаас хойш Анутай хоёулаа ариун сайхан амраг сэтгэлтэйгээ мэдэлцэж, хувь заяагаа холбов (Б.Ринчен, Ану хатан).

хувь заяагаараа гараа угаах - өөрийнхөө амьдралыг өөрөө баллах, үрэх~Өөрийн атаа жөтөө хорслоосоо болж бусдыг унагаах гэж байгаад өөрөө буруудсан хүн дээ. Хувь заяагаараа гараа угаачихаад одоо модоо барьсан гэх үү дээ.

хувь нь хазайж, хурай нь эргэхээ болих - аз заяа нь муудах гэсэн заяаны үзлийн хэллэг~Ай! хайран морь. Хишигтогтох нэгийгээ хоёр, нимгэнээ зузаан болгоё гээд нэг насаараа улынхаа хөлсийг магнайдаа наалдуулж байгаад унахтай саахтай боллоо гэж санасан юмсан. Хувь нь хазайж, хурай нь эргэхээ больж дээ гээд толгойгоо түс түс цохив (Саранвайжав, Зандан хүрэн морь).

↑ арван хувь чармайх, зуун хувь хичээх

Хэвшмэл хэлц

Ажил хийвэл ясчин ч яах вэ

Хувь байвал хуяг ч яах вэ

Тэгж байтал

Юу ч айсуй

Хүү ч айсуй

Хувь ч айсуй

Хувь ерөөл үгүй бол

Хазгайд байвч танихгүй

Хур гэдэг үүл

Хувь гэдэг ерөөл

Хурал хуй гэвэл хойш ухардаг

Хувь түгээнэ гэвэл ханцуй шамладаг

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Хувиан бодвол биенд нэр

Түмнээн бодвол түүхэнд нэр

Тайлбар: амин хувиа хичээлгүй, түмэн олноо бодож яв

Цэцэн үг

Хувьтай хүн хур борооноор

Тайлбар: хувь ерөөлтэй хүн, сайн сайхан зүйлтэй тааралддаг