ган

Монголоор

Үгийн гарал

хят. 钢 gāng

Үгийн дуудлага

[ǧaŋ]

Үндэсний бичиг

ᠭᠠ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊ᠡ᠋
ᠭᠠ᠊ᠨ

(ганг)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

Мөнгөлөг цайвар өнгөтэй хатуу төмөрлөг
шилж. Хатуу, бат, тэсвэртэй

II нэр.

Шингэн юм агуулах том сав, хувин

III нэр.

Бороо ус ховордсоноос өвс, ургамал хатаж хэт хуурайших гамшиг

IV нэр.

Дотор нь арьс шир хийж идээлэхэд зориулж, тусгайлан исгэж найруулсан шингэн

V.

ган ган чимээ. (нохойн дуугарах дуу чимээ)

VI.

ган гун хорш. (хээрийн галуу ганганан гунганан дуугарах дуу).

VII.

ган цав хорш. (ан цав).

VIII.

ган чан хорш. (алтан хөөрөг хөгжмийн дуугарах дуу), ган гин хорш

Ойролцоо үг

Нийлмэл үг

ган татах - төмөрлөг эдлэлд ган суулгах

ган хайлах - ганг хайлмал байдалтай болгох

ган зам - төмөр зам

ган илд - гангаар хийсэн илд

ган сэлэм - хатан сэлэм

зэвэрдэггүй ган - зэвэнд тэсвэртэй ган

ган зориг - хатан зориг

ган цоорох - усны том сав цоорох

гантай ус - том савтай ус

ган болох - ус бороо ховор болж өвс ургамал хатах

ган тайлах - хур орох, газрын хөрсөнд чийг өгөх

арьс шир идээлэх ган - арьс шир идээлэх шингэн

ган ган хийх - гангинах дуу чимээ гарах

нохой ган ган хийх - нохой гангинах

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

ган I.нэр. шилж. (бат хатуу) ~ бат II.(том сав) усны ~ III.(гамшиг) ~ гачиг/зуд хорш., гангийн, ганг, ганд, гангаас, гангаар

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

Орчуулга

Хоршоо үг

ган болд - ган төмөр
ган төмөр - маш сайн хатаасан төмөр
ган гачиг - ус чийггүй хуурай халуун болж, амьдрал гачигдах нь
ган зуд - цаг агаарын таагүй нөхцлийн улмаас бэлчээр хомсдох байгалийн гамшиг
ган халуун - хуурай халуун
ган гун - хээрийн галуу ганганан гунганан дуугарах дуу
ган цав - ан цав
ган чан - алтан хөөрөг хөгжмийн дуугарах дуу
ган гин - алтан хөөрөг, хас туурга хөгжим цохих дуу

Товчилсон үг

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

ганц үг ган хийхгүй - огт дуу гарахгүй байх

ган хийх нохойгүй, газар гишгэх малгүй - үгээгүй ядуу

Хэвшмэл хэлц

Ван буураад

Ган цоорох

Ган болж

газар дэлхий хатах

Гайхал болж

гал усаар уруудах (урсах)

Ган боловч хатуутай зөөлөнтэй

Гавьяа боловч ихтэй багатай

Ган болоход булгийн сайн мэдэгдэх

Гай болоход нөхрийн сайн мэдэгдэх

Ган болоход булгийн сайн нь мэдэгдэнэ

Гай болоход нөхрийн сайныг танина

Ган ганц бие

Ганц толгой

Ган гэгч төмрийн охь

Гал гэгч илчийн охь

Ган жилийн хурын үүл

Гарсан даруйгаа замхарна

Ган ихэдвэл хужир хөөрнө

Гашуун ихэдвэл нүд хорсоно

Ган мухраас биш

Газар мухаргүй

Ган мэт хатуу хүн боловч

Гал мэт хуулиар номхорно

Ган сайтай хутга даах нь сайн

Гал сайтай тогоо буцлах нь сайн

Ган сумыг газар хаядаггүй

Хөх сумыг хөсөр хаядаггүй (мэргэн)

Ган төмөр боловч галын аясыг дагадаг

Ганга мөрөн боловч газрын аясыг дагадаг

Ган төмөр гарт ширүүн

Галзуу эр эмдээ ширүүн

Ган төмөр зэврэвч хэрэгтэй

Гавьяатай хүн өтлөвч хүндтэй

Ган төмөр өргөвч хүндтэй

Гавьяатай хүн өтлөвч хүндтэй

Ган халуун ч бол гал хэрэгтэй

Газар хар ч бол зам хэрэгтэй

Ган хийх мөнгөгүй

Ян хийх чимэггүй (зүүлэггүй)

Ган хийх нохойгүй

Газар гишгэх малгүй

Ган хутганы ир дээгүүр

Галт сумны сүр дундуур

Ган хэтийдвэл эмтэрдэг

Гажиг ахадвал элтэрдэг

Гар нэгэнт тэнийвэл

Ган хийх хэрэггүй

Дотоод хоёр хөлтөнд

Томуу дагшуургүй

Гадаад дөрвөн хөлтөнд

Ган зудгүй амар сайхан

Зүрх хэдий хатан боловч уран үгэнд уярдаг

Ган хэдий хатуу боловч галын дөлөнд уярдаг

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Гангаа барсан хэт

Газраа барсан хүн

Тайлбар: а.нөхөр ханьгүй, танил талгүй хүн; б.нэр нүүрээ бараад орох газаргүй болсон хүн; в.ямар ч хэрэгцээгүй болсон зүйл

Цэцэн үг

Ган төмөр зэврэвч хүндтэй

Гавьяат хүн өтлөвч хүндтэй

Тайлбар: олонд нэртэй сайн явсан хүн хэзээ ч нэр хүндээ алдахгүй

Ган болоход булгийн сайн нь мэдэгдэнэ

Гай болоход нөхрийн сайн нь танигдана

Тайлбар: хатуу хэцүү цагт хүний чанар танигдана

Ган ихэдвэл хужир хөхрөх

Гашуун ихэдвэл нүд хорсох

Тайлбар: муу зүйл туйлдаа хүрвэл хор хөнөөл нь их болно