үндэс
Монголоор
[засварлах]Үгийн гарал
[засварлах]Үгийн дуудлага
[засварлах]- [ьndesә]
Үндэсний бичиг
[засварлах]- ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠠᠳ᠋ᠣ᠊ᠰᠣ
- (үндүсү)
Үгийн утга
[засварлах]- (үндсэн) #Ургамлын газарт хавсан хэсэг (ургамлын шорооны дотор байж тогтоцтой болгон, ус чийг ба тэжээлийг залгуулах хэсэг.
- Үндсээр хийсэн
- Гарал угсаа, уг
- Гол, чухал, тулгуур болсон, ерөнхий
- Эх, үүсгэл, суурь, эш баримт
- Үндэстэн
- Бүхлээр нь, уг ёзоороор нь
- ёгт. Арав гэсэн тооны ёгт нэр.
Ойролцоо үг
[засварлах]Нийлмэл үг
[засварлах]- модны үндэс - модны газар бэхлэгдсэн хэсэг
- мөлжүүр үндэс - ургамлын нэхдэс дотор сунан ургаж шим шүүсийг нь сорон амьдардаг үндэс
- үндэс хөөх - мал өвсний үндэс эрж идэх
- үндэс гүйх - ургамлын үндэс уртсах ба өсөж томрох
- үндэсний үер - газар гэсэхэд ус нь дээш нэвчиж, мөрөн голын ус нэмэгдэн үерлэх үер
- үндсэн аяга - модны үндсийг ухаж хийсэн аяга
- үндсэн асуудал - гол асуудал
- үндсэн зарчим - гол зарчим, тулгуур зарчим
- үндсэн мэргэжил - гол мэргэжил
- үндсэн өнгө - цагаан, шар, улаан, хөх, хар энэ таван өнгө
- үндсэн утга - гол утга
- үндсэн хөрөнгө - үйлдвэрлэлийн хэрэгсэлд зориулсан хөрөнгө
- үндсэн хууль - нийгэм төрийн байгууллын үндэс, төрийн байгууллагуудын систем, зохион байгуулалт үйл ажиллагааны зарчим, иргэдийн үндсэн эрх, үүргийг бататган бэхжүүлсэн улсын тулгуур засаг хууль
- үндсэн хуулийн цэц - үндсэн хуульд хяналт тавих, заалт зөрчсөн эсэхэд дүгнэлт гаргах, маргааныг магадлан шийдвэрлэх бүрэн эрхтэй, үндсэн хуулийг чандлан сахиулах байгууллага
- үндсэн шинж - гол, чухал шинж
- үндсэн орд геол. - геологийн хувьсал өөрчлөлтийн дүнд бүрэлдэн тогтож, анх үүссэн чулуулагтайгаа нэг орон зайд байрлаж байгаа эрдэс баялгийн хуримтлал
- эх үндэс - уг гарал
- онолын үндэс - онолын тулгуур ойлголт
- үгийн үндэс - үг хувилах нөхцөл залгаж цааш хувиргах хэсэг
- үндэс болгох - эш, суурь болгох
- үндсийг нь тавих - суурийг нь тавих
- үндэсний бахархал - тухайн үндэстний бахархах зүйл
- үндэсний баялаг - тухайн үндэстний бий болгосон буюу өвлөсөн оюуны болон эдийн зүйлс
- үндэсний бодлого - тухайн үндэстний авч хэрэгжүүлэх арга хэмжээ
- үндэсний бүжиг - тухайн үндэстний буюу ард түмний зохиосон бүжиг
- үндэсний нийт бүтээгдэхүүн э.з. - тодорхой хугацаанд тухайн улсын үйлдвэрлэсэн бараа, үйлчилгээний нийт үнэ бусад оронд гаргасан хөрөнгө оруулалтаас олсон орлогын нийлбэр дүнгээр хэмжигддэг үзүүлэлт
- үндэсний үзэл - улс үндэстний ашиг сонирхлыг илэрхийлсэн үзэл суртал, улс төрийн бодлогоын нэгэн зарчим
- үндэсний цэцэрлэг - байгалийн гайхамшигт зүйлийг үндэсний хэмжээнд хамгаалалтад авсан нутаг болон усан талбай
- үндэсний спорт - ард түмний уламжлал, зан заншилд тулгуурлан хөгжсөн үндэстний онцлог шинжийг агуулсан спорт
- үндсээр нь таслах - юу ч үгүй болгох
- үндсээр нь устгах - бүгдийг нь байхгүй болгох
- үндсээр нь үгүй хийх - юу ч үлдээлгүй устгах
Зөв бичихзүй
[засварлах]Кирил бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]үн|дэс (үндсэн). үндсээр нь таслах, үндэсний, үндсэнд, үндсэн хөрөнгө
Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠠᠳ᠋ᠣ᠊ᠰᠣ᠊᠊ᠨ ᠊ᠣ
ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠠᠳ᠋ᠣ᠊ᠰᠣ᠊᠊ᠨ ᠳ᠋ᠣ
᠊ᠢ᠊᠊ᠢ
ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠠᠳ᠋ᠣ᠊ᠰᠣ᠊᠊ᠨ ᠡᠴ᠊᠊ᠨ
ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠠᠳ᠋ᠣ᠊ᠰᠣ ᠪᠡ᠊ᠷ
ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠠᠳ᠋ᠣ᠊ᠰᠣ ᠲ᠋ᠠ᠊ᠢ
ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠠᠳ᠋ᠣ᠊ᠰᠣ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠠᠳ᠋ᠣ᠊ᠰᠣ ᠪᠡ᠊᠊ᠨ
ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠠᠳ᠋ᠣ᠊ᠰᠣ ᠨᠣ᠊ᠬᠥᠣ᠊᠊ᠨ
- /~ий /~д /~ийг /~ээс /~ээр /~тэй /~ рүү /~ээ /~үүд
Орчуулга
[засварлах]Хоршоо үг
[засварлах]- овог/овог үндэс - угсаа, гарал үүсэл
- үндэс сурвалж - а.юмны үүсэл гарал, шалтгаан; б.удам судар
- үндэс угсаа - үндэс сурвалж
- үр үндэс - үр хүүхэд, хойч үе
- яс үндэс - гарал угсаа
- үндэс суурь - уг сурвалж, эх үүсгэл
- ор үндэс - үнэн бодот байдлын эзлэх хэмжээ, хувь
- үндэс сурвалж - а.нөхцөл, үүсгэл, шалтгаан; б.удам судар
- үр үндэс - а.хэрэг явдлын шалтгаан; б.хэрэг явдлын үр дагавар
Товчилсон үг
[засварлах]Хэлц үг
[засварлах]Өвөрмөц хэлц
[засварлах]- үндэс залгах - удам залгах үр хүүхэдтэй болох
- үндэс харлах - үр хүүхэдгүй болох
- үндэс хатгах - а.үр хүүхэдтэй болох; б.нутагшин суурьших; в.хэрэг явдлын эхлэлийг тавих
- үндэс тасрах - удам залгах үр хүүхэдгүй болох
Хэвшмэл хэлц
[засварлах]- Мөчрийг нь хугалавч
- Үндэс нь үлдэнэ
- Өнгөнд шунавал доройтохын тэмдэг
- Үндэс нь тасарвал хувхайрахын тэмдэг
- Үндэс нь муу бол
- Залаа нь муу
- Үг илүүтэй
- дутуутай
- Үндэс урттай
- богинотой
- Үг цөөнтэй хүн
- Үндэс суурьтай байдаг
- Үг цээжнээс
- Үндэс газраас
- Үзүүр нь урт ч гэсэн
- Үндэс нэг холбоотой
- Үй зайгүй огиж бөөлжих
- Үндэс ёзооргүй гуйвж дайвах
- Үндэс бүдүүнтэй модны мөчир нь бүдүүн
- Үнс ихтэй айлын гал нь илүү
- Үндэс муутай мод асхан ургаж чадахгүй
- Үзэл муутай хүн үнэнийг барьж чадахгүй
- Үндэс муутай модны навч шингэн
- Үйлс муутай хүний үг шингэн
- Үндэс нь түлэгдвэл цэцэг гарахгүй
- Үргэлж муу санавал буян хурахгүй
- Үндэс олонтой мод ургах нь сайн
- Үндэс нэгтийн үр нь нэг
- Үндэс сайт модны мөчир олон
- Үнэн сайтын нэр хүнд их
- Үндэс сайтын навч цэцэг их
- Үр муут хүн үхэн үхтэлээ зовно
- Үндэс муут мод унан унатлаа зовно
- Үр сайт тарианы уналт их
- Үндэс сайтын навч цэцэг их
- Эх нэгтэй ч үрс адилгүй
- Үндэс нэгтэй ч самар адилгүй
Аман зохиолд орсон нь
[засварлах]Зүйр үг
[засварлах]- Үндэс сайтын навч цэцэг их
- Үнэн сайтын үг яриа цөөн
Тайлбар: юмны мөн чанар гадна үзэмжиндээ бус дотор агуулгандаа байдаг
- Үндэс залгах үрээ хүн болгох
- Үүлдэр залгах үрээгээ морь болгох
Тайлбар: үр хүүхдээ өсгөх, адуу малаа өсгөх