түрүү

Монголоор

Үгийн гарал

Үгийн дуудлага

[tьrь:]

Үндэсний бичиг

ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᠬᠥᠣ

(түрүгүү)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

Тарианы мөхлөгтсөн үзүүр

II дай.

Саяхан, тун саявтар, урдхан
Урд өмнө, өмнөхөн, урьдхан

III нэр.

Толгой, тэргүүн, орой
шилж. Тэргүүн, магнай
Ургамлын жижиг толгой

IV.

хөх түрүү шавж. Ялаатай адил боловч биеэр том, шумуулын адил хүний цусаар хооллодог нэг зүйл шавж.

V.

түрүү булчирхай биезүй. (эрэгтэй хүний сүнгийн булчирхай).

VI.

тэнэг түрүү (малын хошногоны бүдүүн үзүүр, алганагийн орчим газар).

Ойролцоо үг

Нийлмэл үг

тариан түрүү - тарианы үзүүр хэсэг

түрүү байсан - саяхан байсан, өмнөхөн байсан

түрүү ирсэн - саяхан ирсэн

түрүү буцсан - саяхан буцсан

үүний түрүү - үүний урьдхан

аль түрүү - хэдийнээ

үүний түрүү - үүний өмнө

түрүүнд яваа - урд яваа, эхэнд яваа

гол түрүү - тэргүүн хэсэг

хулгайн түрүү - хулгайч нарын ахлагч

түрүү сүүлгүй - эхлэл төгсгөлгүй

толгой түрүү өвдөх - толгой өвдөх

түрүү хэлбэрт баг цэцэг урга. - бариулгүй цэцэгнүүд нь гол тэнхлэг дээрээ шууд ургадаг баг цэцгийн нэг зүйл

түрүү авах - уралдаан тэмцээнд манлайлах, түрүүлэх

түрүү морь - а.түрүүнд явах морь, б.түрүүлсэн морь

бөхийн түрүү магнай - бөхийн манлайлагч

үзүүр түрүү - бөхийн барилдаанд тунаж үлдсэн хоёр бөх

уулын түрүү - уулын орой

цэцгийн түрүү - цэцгийн жижиг толгой

дэрсний түрүү - дэрсний жижиг толгой

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

тү|рүү нэр. цэцгийн ~, түрүүний, түрүүнд

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

Орчуулга

Хоршоо үг

толгой түрүү - а.хүн, амтны биеийн толгой хэсэг; б.юмны эх зах
түрүү магнай - тэргүүн магнай

Товчилсон үг

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

түрүү авах - түрүүлэх, тэргүүлэх~Энэ бор даага бол улсын баяр наадамд олон удаа түрүү авсан шарга азаргын угшлын даага байгаа юм даа.

түрүүний бөөс малгайд гарах - даврах~Түрүүний бөөс малгайд гарна гэгчээр юм болж байна (Ц.Уламбаяр, Зовлон жаргал).

түрүүлж дуугарсан хөхөөний ам хөлдөх - аливаа зүйлд бодлогогүй, хөнгөн хийсвэр хандаж дуугарсан хүн буруудах~Харин ая дагийг нь олж ярихгүй бол түрүүлж дуугарсан хөхөөний ам хөлддөг шүү (“Цог” сэтгүүл).

Хэвшмэл хэлц

Сүүлд ургасан эвэр

Түрүү ургасан чихнээс урт

Түргэн хийсэн

Түрүү эвдрэх

Түрүү болсон нь түүхий байдаг

Түрүү ирсэн нь эшгүй байдаг

Түрүү гарсан чихнээс

Сүүлийн ургасан эвэр

Түрүү гарсан чихнээс

Сүүлд гарсан эвэр хатуу

Түрүү дуугарсан хөхөөний

Түүш нь хага хөлдөнө

Түрүү ихт төрийн түшиг

Таваг ихт тэрэгний түшиг

Түрүү морь сандрахгүй бол

Адуун сүрэг самуурахгүй

Түрүү нь хаашаагаа бол

Дорой нь тийшээ

Түрүү нь ямар бол

Туруу нь тийм

Түрүү нь ямар бол

Туурай нь тийм

Цуяг нь ямар бол

Балин нь тийм

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Борооны түрүүнд шороо

Боохойн түрүүнд хэрээ

Тайлбар: хийхээсээ илүү сүржигнэх, сүр бадруулах

Түрүүнд дуугарсан хөхөөний ам хөлдөх

Тайлбар: тэвчээргүй зан гаргах, бодлогогүй ярих, хийх

Түрүү гарсан чихнээс

Сүүлд ургасан эвэр урт

Тайлбар: бага залуу гэж басах хэрэггүй