Үлгэр үг

Wiktionary-с

Үлгэр үг[засварлах]

ХАР (I) тэмдэг нэр[засварлах]

Үгийн гарал[засварлах]

Ха язгуур нь арга шинжит аугаа бөгөөд чанд, хүчтэй чанарт саланги тусгаар байдалт гэсэн үндсэн утгатай.

Үгийн дуудлага[засварлах]

[xar]

Үндэсний бичиг[засварлах]

ᠬᠠᠷ ᠠ qar-a (хар-а)

Үгийн утга[засварлах]

Хар өнгө
тэмдэг нэр.
  1. Цагааны эсрэг өнгө
  2. Муу, сөрөг
  3. Хүнд хүчир
  4. Хир буртаг
  5. Яг, маш, тун (хар борооноор
  6. Хардах, сэрдэх байдал
  7. Хэтэрхий муу санаа, хорон санаа
  8. шилж. Төрийн, шашны биш, энгийн
  9. шилж. Ганц, өөрийн, хувь (хар амь)
  10. шилж. Хольцгүй, дан (хар архи)
  11. шилж. Өөрийн бус, гадны (хар элэгтэн)
  12. шилж. Гяндан (хар гэр)
  13. шилж. Эзгүй, орхигдсон (хар нутаг)
  14. шилж. Аюулт, хөнөөлт (хар салхи)

Нийлмэл үг[засварлах]

хар ногоон - ногоон өнгөнд хар өнгө холилдсон нь
хар хүрэн - гүн хүрэн өнгө
хар араа - малын ус, өвс, эрдэс тэжээлд фтор илүүдэж араа, үүдэн шүд хар, бор өнгийн толботой болж харлах малын эрдэс солилцооны өвчин
хар байван - нэгэн зүйл хужир
хар бор - харавтар будагт бяцхан цайвар өнгө хольцолдсоныг нь
хар газар - цасгүй газар
хар гурил - хөх тарианы гурил
хар гэр - а.ядуу бор гэр; б.шилж. шорон

Хоршоо үг[засварлах]

  • хар бараан - а.хар өнгө нь дийлсэн; б.гэгээлэг, өнгөлөг шинж чанар дутмаг байдал
  • хар бор - а.хар өнгөнд цайвар өнгө хольцолдсон нь; б.эгэл боргил, хатуу хөтүү
  • хар цагаан - а.харилцан эсрэг тэсрэг хоёр өнгө; б.сайн муу
  • хар даг - хир буртаг

Ойролцоо үг[засварлах]

бараан

Эсрэг үг[засварлах]

цагаан

ХАР (II) үйл үг[засварлах]

Үгийн гарал[засварлах]

харах хэмээх үйл үгийн үндэс

Үгийн дуудлага[засварлах]

[xar]

Үндэсний бичиг[засварлах]

ᠬᠠᠷᠠ qara (хара)

Үгийн утга[засварлах]

үйл. харах
  1. Нүдээр үзэх үйл(үүнийг хар)
  2. Олж мэдэх үйл(алдаагаа хар, өө сэв хар)
  3. Горьдох, найдах, түших (хүний царай хар)
  4. Гүйлгэн унших (сонин хар)
  5. Хүн, амьтныг асрах, тэжээх (харж асрах)
  6. Гэр орон, бараа саваа сахих (гэрээ хар)
  7. Бэлэнчлэх (хүний гар хар)
  8. Өөрийн ашиг тусыг хичээх (ая тал хар)
  9. Хандах, зүглэх, чиглэх (буруу хар, цонх руу хар)
  10. Сайрхах, шоолох (үүнийг хар аа!)

ХАР (III) тэмдэг нэр[засварлах]

Үгийн гарал[засварлах]

хардах хэмээх үйл үгийн үндэс

Үгийн дуудлага[засварлах]

[xar]

Үндэсний бичиг[засварлах]

ᠬᠠᠷ qar (хар)

Үгийн утга[засварлах]

тэм.
  1. Хардах, сэрдэх байдал

Нийлмэл үг[засварлах]

хар авах - муу санах, сэжиглэх
хар буух - харамсан гэмших, хайран юм гэж сэтгэл гутрах, гутрангуй сэтгэл төрөх

Хоршоо үг[засварлах]

  • хар сэр - хардах санаа
  • хар буруу - муу, үл итгэх
  • хар хор - атаархуу сэтгэл, бусдын сайнд хорссон буюу хэтэрхий хартай сэтгэл

ХАР (IV) сул үг[засварлах]

Үгийн гарал[засварлах]

Ха язгуур нь хүчтэй чанарт гэсэн утгатай, чанга дуу чимээг дуурайх үг

Үгийн дуудлага[засварлах]

[xar]

Үндэсний бичиг[засварлах]

ᠬᠠᠷ qar (хар)

Үгийн утга[засварлах]

сул үг.
  1. Дуу, авиа дуурайх үг

Нийлмэл үг[засварлах]

хар хар хийх - хатуу юмны унах, хавирахад чимээ гарах
хар хүр хийх - нохойн довтлон дайрах, хуцан ухасхийх
хар яр хийх - а.хатуу зүйл хавиралдах; б.хэрэлдэх янз байдал гаргах

ХАР (V) үйл үг[засварлах]

Үгийн гарал[засварлах]

Ха язгуур нь арга шинжит аугаа бөгөөд чанд, хүчтэй чанарт гэсэн үндсэн утгатай.

Үгийн дуудлага[засварлах]

[xar]

Үндэсний бичиг[засварлах]

ᠬᠠᠷᠤ qaru (хар)

Үгийн утга[засварлах]

үйл.
шүүрдэх, самардах

~ ХАР (VI) хоршоо үг[засварлах]

Үгийн гарал[засварлах]

Ха язгуур нь саланги тусгаар байдалт гэсэн үндсэн утгатай.

Үгийн дуудлага[засварлах]

[xar]

Үндэсний бичиг[засварлах]

ᠬᠠᠷ qar (хар)

Үгийн утга[засварлах]

хоршоо.
нэр үгтэй хоршиж тухайн зүйл ба бусад юм гэсэн утгыг илтгэнэ.

Хоршоо үг[засварлах]

  • бичиг хар - бичиг хэрэг болон бусад зүйл
  • данс хар - аливаа тоо бүртгэл ажил хэргийг тэмдэглэх дэвтэр
  • мал хар - мал хөрөнгө
  • хүн хар - хүн амьтан, бас бус хүмүүс