иргэн

Монголоор

Үгийн дуудлага

[irgen]

Үндэсний бичиг

ᠡ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠭᠡ᠊ᠨ

(иргэн)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. хууль. Тухайн улсын байнгын хүн амын тоонд багтах бөгөөд үндсэн хуулиар олгосон бүх эрхийг эдлэх эрхтэй, үндсэн хуульд заасан бүх үүргийг биелүүлэх үүрэгтэй этгээд
2. Хүн ардын хүндэтгэл нэр
3. Цэргийн биш хүн ард
4. хуучир. Улс, аймаг

II түүхэн.

Tngri-yin doorakin kumun-i irgen kememui

Тэнгэрийн доорхин хүмүүнийг иргэн хэмээмүй

Тэнгэрийн доорхин хүмүүнийг иргэн хэмээмүй гэсэн тайлбар нь дэлхий дахинд тэнгэрийн бошгыг эзэлсэн нэг л хуанди буй. Чухам хуанди л тэнгэрийн доорхин /буюу дэлхий дахин/-ыг засах эш зарлигтай ба Хуандийн төвлөн сууж эрхийг барьж ирсэн газар нь Хятад юм гэж үздэг. Хятад өөрсдийгөө Дундад улс гэдэг нь ч үүнтэй холбоотой. Тэгэхлээр 21-тийн толийн тайлбар бол иргэн хэмээгч нь Дундад улсыг захирсан хуандийн харьяаны хүмүүс гэсэн утгатай. Манж нар тэнгэрийн бошго Юань улсаас Чин улсад уламжилж ирсэн болохоос биш Мин улсад ер уламжлаагүй гэж тунхаглаж байв. Чингийн үеийн иргэн хэмээгч нь Чин улсын хуандийн захирсан хүмүүс гэсэн утга.

Нийлмэл үг

Монгол улсын иргэн - Монгол улсын уугуул оршин суугч

иргэний гэр бүлийг бүртгэх газар - иргэний гэрлэлт, салалт зэргийг бүртгэх байгууллага

иргэний үнэмлэх - аль улсын харьяат болохыг нь баталсан баримт бичиг

иргэний үүрэг - тухайн улсын уугуул оршин суугчийн хуулийн хүрээнд биелүүлэх ёстой үүрэг

иргэний хууль - иргэдийн хоорондох хөрөнгийн болон хөрөнгийн бус харилцааг зохицуулах хууль

иргэний эрх - тухайн улсын уугуул оршин суугчийн хуулийн хүрээнд эдлэх эрх

монгол иргэний ёс заншил - монголын ард түмний ёс заншил

иргэний дайн - улс орны доторх зэвсэгт тэмцэл

иргэний агаарын тээвэр - хүн ардад үйлчлэх агаарын тээвэр

иргэний байгууллага - цэргийн биш үйл ажиллагаа эрхэлдэг байгууллага

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

ир|гэн нэр. ~ий бай­гууллага, иргэнийг, иргэнд, иргэнээс, о.тоо иргэд

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠡ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠭᠡ᠊ᠨ ᠊ᠣ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠭᠡ᠊ᠨ ᠳ᠋ᠣ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠭᠡ᠊ᠨ ᠊ᠢ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠭᠡ᠊ᠨ ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠭᠡ᠊‍ᠨ᠋‍ ᠢᠶᠡᠷ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠭᠡ᠊ᠨ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠭᠡ᠊ᠨ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠭᠡ᠊‍ᠨ᠋‍ ᠢᠶᠡ‍᠊ᠨ
ᠡ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠷᠭᠡᠣ᠊᠊ᠨ

/~ий /~д /~ийг /~ээс /~ээр /~тэй /~рүү /~ээ /~д

Орчуулга

Иргэн Нэг. Шаардлага тодорхойлох. - Хэн хэнээс юуг шаардаад байна вэ?

Гэрээс үүдэлтэй шаардах эрх: ИХ-н II хэсэг, 243-486. 2. Гэрээтэй төстэй харилцаанаас үүдэлтэй шаардах эрх: ИХ-н 69.1, 187.2, 491... 3. Өмчийн харилцаанаас үүдэлтэй шаардах эрх: ИХ-н 90.2, 92, 94.3, 95, 106,1/2, 108.2 135, 139.1. 4. Үндэслэлгүйгээр эд юмс олж авах, эзэмшихтэй холбоотой шаардах эрх ИХ-н $492 5. Гэм хороос үүдэлтэй шаардах эрх ИХ-н §497-514

Хоёр. Шаардах эрхийн үндэслэлийг тодорхойлох. - Гэрээ байгуулагдсан уу? гэдгийг ИХ 196-аар гэрээ байгуулагдсанд тооцох нөхцөлийг шалгана. - Хэлцэл мөн үү гэдгийг ИХ 39-өөр шалгана. - Хэлцлийн зорилго, хүсэл зоригоо илэрхийлсэн үйлдэл, эс үйлдлийг ИХ 40.1, 41.1-ээр шалгана. - Хэлцлийг байгуулсан уу гэдгийг ИХ 43-аар шалгана. - Хэрэв 186.1 үүргийн харилцаа үүссэн бол ИХ 195, 196-ын дагуу гэрээ байгуулагдсан эсэхийг тогтооно. - Гэрээ байгуулагдсан бол ямар төрлийн гэрээ болохыг зүйлчилнэ. - Гэрээгээ зүйлчилсний дараа гэрээнээс үүдэлтэй дараах шаардах эрхүүдээс аль нь вэ гэдгийг тодорхойлно.

 1) Үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах эрх ИХ 186-аар шалгана, тусгай үүргүүдийг     
    246-486-аар шалгана.   
 2) Доголдол арилгуулах эрх:

- Үүргийг дахин гүйцэтгүүлэх ИХ 254.1 - Үүрэг гүйцэтгэгч зардлаа төлүүлэх ИХ 254.1 - Үнийг бууруулах ИХ 254.2, 352.2.3, 374.1 - Гэрээг дуусгавар болгох ИХ 254.1, 288.2.3, 294.2.1, 341.1.3...

 3) Гэрээнээс татгалзаж эд хөрөнгөө буцаан шаардах эрх:

- Нэг талын татгалзах эрхийг хэрэгжүүлсэн бол ИХ 205.1 - Үүргийн зөрчлийн улмаас татгалзсан бол ИХ 225.1-с 205.1-рүү, 225.3-с

       205.1-рүү, 221.3, 254.1, 249.1, 295.1, 340 

- Урт хугацаатай гэрээнээс татгалзсан бол ИХ 221-с 205.1-рүү - Үүргийн гүйцэтгэл ач холбогдлоо алдсанаар гэрээг цуцалсан бол ИХ 221.5-с

       205-руу 
 4) Хохирол арилгуулахаар шаардах эрх: 

- Үүрэг гүйцэтгэх боломжгүй болсон бол ИХ 219.1 - Үүргийг зохих ёсоор гүйцэтгээгүйгээс учирсан хохирол хугацаа хэтрүүлсэн бол ИХ 222, 224, үүрэг гүйцэтгэх газрын зөрчилтэй холбоотой бол ИХ 207-с 219.1-рүү - Татгалзалаас үүдсэн хохирол бол ИХ 227... - Тусгай үүргийн зөрчлөөс үүдэлтэй хохирол бол ИХ 256, 264.2, 326.2, 338.2 374.1.

Гурав. Шаардах эрх хүчин төгөлдөр эсэхийг шалгана. Шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх үндсэн шалтгаан буюу үүрэг дуусгавар болох дараах үндэслэлүүдийг шалгана. - Үүрэг гүйцэтгэгч, үүрэг гүйцэтгүүлэгч солигдсоноор - Гэрээнээс татгалзсан, гэрээг цуцалcнаар ИХ 221, 225 - Нөхцөл байдал өөрчлөгдсөнөөр ИХ 220 - Үүрэг гүйцэтгэснээр - ИХ 236 - Үүргийн зүйлийг хадгалалтанд шилжүүлснээр ИХ 237 - Харилцан шаардлага бүхий үүргийг тооцсоноор ИХ 238 - Өрийг хүчингүй болгосноор ИХ 239 - Үүрэг дуусгавар болох бусад үндэслэлүүд ИХ 240 - Шаардах эрх шилжсэнээр ИХ 172 Дүгнэлт: Дээрх нөхцөлүүд үгүйсгэгдвэл шаардах эрх хүчин төгөлдөр үйлчилж байна гэж үзэн бодлогыг цааш нь үргэлжлүүлнэ.

Дөрөв. Шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх боломжтой эсэхийг шалгана. Шаардах эрх хүчин төгөлдөр байсан ч түүнийг хэрэгжүүлэхэд саад болох нөхцөл байдлууд байх бөгөөд тэдгээрийг энэ үе шатанд шалгана. - Үүрэг гүйцэтгэхээс татгалзах эрх:Үүрэг гүйцэтгэгчид үүрэг гүйцэтгэхээ татгалзах эрх байгаа тохиолдолд шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх боломжгүй болдог. • Хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссанаар үүрэг гүйцэтгэхээс татгалзах ИХ-н 82 • Үүргийг шаардах хугацаа болоогүйгээс үүрэг гүйцэтгэхээс татгалзах ИХ208.4 • Үүрэг гүйцэтгэхээс татгалзах ерөнхий эрх ИХ 209, 249.1, 362.1 - Үүргийн гүйцэтгэлийг саатуулах эрх ИХ 215. Дээрх нөхцөлүүд үгүйсгэгдсэн буюу шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх боломжтой байвал шаардах эрхийг хангах үндэслэлтэй бөгөөд бодлогыг дуусгаж эрх зүйн дүгнэлт бичнэ. Хэрэв аль нэг нөхцөл бүрдсэн байвал шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх боломжгүй гэж үзнэ.

Дүгнэлт. Дүгнэлт бичихдээ бодлого бодох явцад шалгасан хэм хэмжээ болгоныг дахин дурдах шаардлагагүй бөгөөд гагцхүү шийдвэрлэх ач холбогдолтой үйл баримт, тэдгээрт харгалзах хуулийг хэрэглэсэн тухайгаа тайлбарлана. Дүгнэлт бичихдээ товч, тодорхой, ойлгомжтой байлгахыг чухалчлах ба гол асуудлуудад анхаарал хандуулалгүй орхигдуулах, шаардлагагүй асуудалд хэт их анхаарч нурших зэргээс зайлсхийнэ. Эцэст нь өгөгдлийн асуултанд "А шаардах эрхтэй байна", эсвэл "А шаардах эрхгүй", "А-н шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх боломжгүй байна" гэх мэтчилэн хууль зүйн эцсийн дүгнэлтийг илэрхийлсэн нэг өгүүлбэрээр хариулснаар бодлогыг дуусгана.

Нэг. Шаардлага тодорхойлох. “Хэн хэнээс юуг шаардаад байна вэ?” 1) Гэрээнээс үүдэлтэй шаардах эрх: ИХ-н II хэсэг, 243-486. ГЭРЭЭНИЙ ТӨРЛҮҮД 2) Гэрээтэй төстэй харилцаанаас үүдэлтэй шаардах эрх: ИХ-н 69.1, 187.2, 491... 3) Өмчийн харилцаанаас үүдэлтэй шаардах эрх: ИХ-н 90.2, 92, 94.3, 95, 106,1/2, 108.2 135, 139.1. 4) Үндэслэлгүйгээр эд юмс олж авах, эзэмшихтэй холбоотой шаардах эрх ИХ-н 492 5) Гэм хороос үүдэлтэй шаардах эрх ИХ-н 497-514 Хоёр. Шаардах эрхийн үндэслэлийг тодорхойлох. 1) Гэрээ байгуулагдсан уу? гэдгийг ИХ 196-аар гэрээ байгуулагдсанд тооцох нөхцөлийг шалгана. 2) Хэлцэл мөн үү гэдгийг ИХ 39-өөр шалгана. 3) Хэлцлийн зорилго, хүсэл зоригоо илэрхийлсэн үйлдэл, эс үйлдлийг ИХ 40.1, 41.1-ээр шалгана. 4) Хэлцлийг байгуулсан уу гэдгийг ИХ 43-аар шалгана. 5) Хэрэв 186.1 үүргийн харилцаа үүссэн бол ИХ 195, 196-ын дагуу гэрээ байгуулагдсан эсэхийг тогтооно. 6) Гэрээ байгуулагдсан бол ямар төрлийн гэрээ болохыг зүйлчилнэ. 7) Гэрээгээ зүйлчилсний дараа гэрээнээс үүдэлтэй дараах шаардах эрхүүдээс аль нь вэ гэдгийг тодорхойлно. a. Үүргийн гүйцэтгэлийг шаардах эрх ИХ 186-аар шалгана, тусгай үүргүүдийг 246-486-аар шалгана. b. Доголдол арилгуулах эрх: • Үүргийг дахин гүйцэтгүүлэх ИХ 254.1 • Үүрэг гүйцэтгэгч зардлаа төлүүлэх ИХ 254.1 • Үнийг бууруулах ИХ 254.2, 352.2.3, 374.1 • Гэрээг дуусгавар болгох ИХ 254.1, 288.2.3, 294.2.1, 341.1.3... \ c. Гэрээнээс татгалзаж эд хөрөнгөө буцаан шаардах эрх: • Нэг талын татгалзах эрхийг хэрэгжүүлсэн бол ИХ 205.1 • Үүргийн зөрчлийн улмаас татгалзсан бол ИХ 225.1-с 205.1-рүү, 225.3-с 205.1-рүү, 221.3, 254.1, 249.1, 295.1, 340 • Урт хугацаатай гэрээнээс татгалзсан бол ИХ 221-с 205.1-рүү • Үүргийн гүйцэтгэл ач холбогдлоо алдсанаар гэрээг цуцалсан бол ИХ 221.5-с 205-руу d. Хохирол арилгуулахаар шаардах эрх: • Үүрэг гүйцэтгэх боломжгүй болсон бол ИХ 219.1 • Үүргийг зохих ёсоор гүйцэтгээгүйгээс учирсан хохирол хугацаа хэтрүүлсэн бол ИХ 222, 224, үүрэг гүйцэтгэх газрын зөрчилтэй холбоотой бол ИХ 207-с 219.1-рүү • Татгалзалаас үүдсэн хохирол бол ИХ 227... • Тусгай үүргийн зөрчлөөс үүдэлтэй хохирол бол ИХ 256, 264.2, 326.2, 338.2, 374.1. Гурав. Шаардах эрх хүчин төгөлдөр эсэхийг шалгана. Шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх үндсэн шалтгаан буюу үүрэг дуусгавар болох дараах үндэслэлүүдийг шалгана. 1) Үүрэг гүйцэтгэгч, үүрэг гүйцэтгүүлэгч солигдсоноор 2) Гэрээнээс татгалзсан, гэрээг цуцалcнаар ИХ 221, 225 3) Нөхцөл байдал өөрчлөгдсөнөөр ИХ 220 4) Үүрэг гүйцэтгэснээр - ИХ 236 5) Үүргийн зүйлийг хадгалалтанд шилжүүлснээр ИХ 237 6) Харилцан шаардлага бүхий үүргийг тооцсоноор ИХ 238 7) Өрийг хүчингүй болгосноор ИХ 239 8) Үүрэг дуусгавар болох бусад үндэслэлүүд ИХ 240 9) Шаардах эрх шилжсэнээр ИХ 172 Дээрх нөхцөлүүд үгүйсгэгдвэл шаардах эрх хүчин төгөлдөр үйлчилж байна гэж үзэн бодлогыг цааш нь үргэлжлүүлнэ. Дөрөв. Шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх боломжтой эсэхийг шалгана. Шаардах эрх хүчин төгөлдөр байсан ч түүнийг хэрэгжүүлэхэд саад болох нөхцөл байдлууд байх бөгөөд тэдгээрийг энэ үе шатанд шалгана. 1) Үүрэг гүйцэтгэхээс татгалзах эрх:Үүрэг гүйцэтгэгчид үүрэг гүйцэтгэхээ татгалзах эрх байгаа тохиолдолд шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх боломжгүй болдог. • Хөөн хэлэлцэх хугацаа дууссанаар үүрэг гүйцэтгэхээс татгалзах ИХ-н 82 • Үүргийг шаардах хугацаа болоогүйгээс үүрэг гүйцэтгэхээс татгалзах ИХ 208.4 • Үүрэг гүйцэтгэхээс татгалзах ерөнхий эрх ИХ 209, 249.1, 362.1 2) Үүргийн гүйцэтгэлийг саатуулах эрх ИХ 215. Дээрх нөхцөлүүд үгүйсгэгдсэн буюу шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх боломжтой байвал шаардах эрхийг хангах үндэслэлтэй бөгөөд бодлогыг дуусгаж эрх зүйн дүгнэлт бичнэ. Хэрэв аль нэг нөхцөл бүрдсэн байвал шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх боломжгүй гэж үзнэ. Дүгнэлт. Дүгнэлт бичихдээ бодлого бодох явцад шалгасан хэм хэмжээ болгоныг дахин дурдах шаардлагагүй бөгөөд гагцхүү шийдвэрлэх ач холбогдолтой үйл баримт, тэдгээрт харгалзах хуулийг хэрэглэсэн тухайгаа тайлбарлана. Дүгнэлт бичихдээ товч, тодорхой, ойлгомжтой байлгахыг чухалчлах ба гол асуудлуудад анхаарал хандуулалгүй орхигдуулах, шаардлагагүй асуудалд хэт их анхаарч нурших зэргээс зайлсхийнэ. Эцэст нь өгөгдлийн асуултанд "А шаардах эрхтэй байна", эсвэл "А шаардах эрхгүй", "А-н шаардах эрхийг хэрэгжүүлэх боломжгүй байна" гэх мэтчилэн хууль зүйн эцсийн дүгнэлтийг илэрхийлсэн нэг өгүүлбэрээр хариулснаар бодлогыг дуусгана.

Нэг. Шаардах эрхийг тодорхойлох. А нь машиныг өөрийн эзэмшилд шилжүүлэхийг Б-ээс шаардсан. Иргэний хуулийн 8.1.6 үндэслэлгүйгээр эд юмс олж авах.

492.1.Бусдын өмнө хүлээсэн үүргээ гүйцэтгэхээр хэн нэгэн этгээдэд хөрөнгө шилжүүлсэн этгээд уг зүйлийг олж авсан этгээдээс дээрх хөрөнгөө дараахь тохиолдолд буцаан шаардах эрхтэй:

492.1.1.хөрөнгө олж авсан этгээд болон үүрэг гүйцэтгэгч этгээдийн хооронд үүрэг үүсээгүй, эсхүл үүрэг нь хожим дуусгавар болсон буюу хүчин төгөлдөр бус болсон;

Хоршоо үг

• ард иргэн - ард түмэн
• улс иргэн - төр, олон түмэн

Товчилсон үг

БНДИУ Бүгд Найрамдах Дундад Иргэн Улс

БНХИУ Бүгд Найрамдах Хятад Иргэн Улс

ГИХАЭА Гадаадын Иргэн, Харьяатын Асуудал Эрхлэх Алба

ДИУ Дундад Иргэн Улс

Хэлц үг

Хэвшмэл хэлц

Тангад төвд таван хэлтэн

Иргэн монгол есөн хэлтэн