хур
Монголоор
[засварлах]Үгийн гарал
[засварлах]Үгийн дуудлага
[засварлах]- [xur]
Үндэсний бичиг
[засварлах]- ᠬᠣ᠊᠊ᠷ
ᠬᠣ᠊᠊ᠷᠠ
- (хур) ~ тарга (хур-а) ~ бороо
Үгийн утга
[засварлах]- I тэм.
- Удаж, хуримтлагдсан юм
- II амьт.
- Өнгө харавтар, бие хавтгай, сүүл охор, ургамлын нахиа, шавжаар идэшлэдэг, модонд оршдог, агнуурын шувуу
- III нэр.
- Агаарын тунадас, цас бороо
- IV.
- хур хар чимээ. (а.адгуус амьтны хамраа дуугарган догширох дуу чимээний байдал; б.хүний уур хилэн бадарч, догшин аашлах байдал).
Ойролцоо үг
[засварлах]Нийлмэл үг
[засварлах]- хур азарга - а.азарга тавьсан цагаас биед нь гар хүрээгүй эмнэг азарга; б.хур дэлтэй азарга
- хур аргал - тухайн жилдээ түлж бараагүй үлдсэн аргал
- хур баян - үе улиран хуримтлуулж цуглуулсан эд хөрөнгөтэй хүн
- хур бэлчээр - а.ерөөс мал ороогүй нөөц бэлчээр; б.жилийн жилдээ нөөцтэй байдаг бэлчээр
- хур гуниг - удаан хугацааны гуниг
- хур дэл - а.морь малын мундааны орчмын хяргаагүй үлдээсэн хэсэг; б.хяргалгүй жил өнжүүлсэн дэл
- хур таргатай мал - удаан хугацаагаар унаж эдлэлгүй таргалуулсан мал
- хур өвс - урьд жил нь хэрэглээгүй өнжмөл өвс
- хур орох - а.мал сүрэг хур таргатайгаар онд орох; б.бороо цас орох
- хур салаа - элэгдсэн модноос дахин ургасан, нарийн салаа мөчир
- хур сонгино - тарьсан газартаа жил өнжиж ургасан сонгино
- хур тавих - морь, унаа зэргийг хэдэн жилээр унаж эдлэхгүйгээр сүрэгт нь тавих
- хур тарга - тарга алдалгүй онд орсон малын хуучин тарга
- хур тариа - а.хуучин гуурснаас ургасан тариа; б.жил удаан хадгалсан тарианы зүйл
- хур хөрөнгө - олон жил хурааж цуглуулсан эд хөрөнгө
- хур хүч - тэжээвэр малын жил өнжсөн тарга
- хур цас - салхи, нарны нөлөөнөөс тусгаарлагдсан газарт, жилийн турш болон улирлын цасан бүрхэвч тогтдог хугацаанаас удаан хугацаагаар хайлдаггүй цас
- хур чийг - бороо тасралтгүй орж байсан газрын хөрсний чийг
- гургуул.
хар -
- хур буух - цас бороо орох, тунадас унах
- хур орох - бороо орох
- хур хэмжүүр - хур тунадасны хэмжүүр
- хурын улирал - бороо хур элбэг ордог улирал
- хурын үүл - борооны үүл
- хурын хөл татрах - хур борооны улирал дуусах цаг
Зөв бичихзүй
[засварлах]Кирил бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]хур нэр. хурын, хураар
Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]
Орчуулга
[засварлах]Хоршоо үг
[засварлах]- хур бороо - агаарын тунадас
- нар хур - нар болон хур бороо
- хур тунадас - үүл, манангаас газарт буух агаарын чийг
- хур ус - а.бороо хур; б.зурхай. сарны зурхайн ёсны жилийн хорин дөрвөн улирлын нэгний нэр, аргын улирлын хоёрдугаар сарын хорьд орчим тохиолдоно
Товчилсон үг
[засварлах]Хэлц үг
[засварлах]Өвөрмөц хэлц
[засварлах]Хэвшмэл хэлц
[засварлах]- Тэнэг хүн тэхтэй мөргөлдөх
- Хур тэнэг хуцтай мөргөлдөх
- Хилэн хэдий их боловч ёсноос гарч чадахгүй
- Хур хэдий зузаан боловч газраас салж чадахгүй
- Хур борооны дараа цэцэг дэлгэрэх
- Хур дууны дараа сэтгэл санаа тэнийх
- Хур буудаад
- Хуц онох
- Хур гэдэг үүл
- Хувь гэдэг ерөөл
- Хур тарган эцдэггүй
- Хурга үр салдаггүй
- Баз тарган эцдэггүй
- Багын үр салдаггүй
- Хур ус өнгөрвөл
- Хурмал загас шүүнэ
- Хурим хийв гэж хүүхэддээ хоол өгөлгүй битгий бай
- Хур оров гэж адуугаа услалгүй битгий бай
Аман зохиолд орсон нь
[засварлах]Зүйр үг
[засварлах]- Хур тарган эцдэггүй
- Хурга үр салдаггүй
- Баз тарган эцдэггүй
- Багын үр салдаггүй
Тайлбар: хур хүч таргатай мал амьтан амархан эцэж, турдаггүй
- Хур борооны дараа цэцэг дэлгэрэх
- Хур дууны дараа сэтгэл санаа тэнийх
Тайлбар: дуу хуур сонсоход сэтгэл сэргэдэг
- Хур гэдэг үүл
- Хувь гэдэг ерөөл
Тайлбар: хүний хувь тавилан гэдэг угаас заяасан байдаг, өөрчлөх аргагүй
Цэцэн үг
[засварлах]- Хурын хойдох нар илчтэй
- Худлын хойдох ичгүүр шившигтэй
Тайлбар: худал хуурмаг зүйл заавал илэрч олны шившиг болдог