хулгана
Монголоор
[засварлах]Үгийн гарал
[засварлах]Үгийн дуудлага
[засварлах]- [xulăǧană]
Үндэсний бичиг
[засварлах]- ᠬᠣ᠊᠊ᠯᠣ᠊ᡍᠠ᠊ᠨᠠ
- (хулуган-а)
Үгийн утга
[засварлах]- нэр.
- амьт. Мэрэгчтэн багт багтдаг, уртлаг хошуутай, үржихдээ тун хурдан, олонхдоо урт сүүлтэй, бяцхан биетэй, хар бор, цайвар бор, шаравтар зэрэг зүстэй, хос үүдэн шүдтэй, соёогүй, таримал ургамал сүйтгэдэг, гэр бараа, эд зүйлийг мэрж нөөлөх, өвчин хижиг тараах зэрэг хор хөнөөлтэй нэн олон зүйл амьтан
- зурхай. Сарны зурхайн ёсны жил сар, өдөр цаг ээлжлэн эзлэх, арван хоёр эрхтний нэгдүгээрх нь
Ойролцоо үг
[засварлах]Нийлмэл үг
[засварлах]- хулгана агнах - хулганыг устгах
- хулганын занга - хулгана агнахад хэрэглэх зүйл
- хулганын нүх - хулганын амьдрах үүр
- хулгана сүүл урга. - иш нь шулуун, навч нь олон салаалж чагтлан ургадаг, цацаг хэлбэртэй цэцэг бүрэлдэж, улбар буюу цагаан цэцэг дэлгэрээд жижигхэн хавуу жимс ургадаг, хоёр наст өвслөг ургамал
- хулгана жил - хулгана эзэлсэн жил
- хулгана жилтэй хүн - хулгана жилд төрсөн хүн
- хулгана өдөр - хулгана эзэлсэн, тохиосон өдөр
- хулгана цаг - шөнийн 23.40 мин. - 01.40 мин. хүртэл
Зөв бичихзүй
[засварлах]Кирил бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]хул|га|на нэр. *усан ~ болох (маш их хөлрөх) хулганын, хулганад, хулганаас, о.тоо хулганууд
Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]ᠬᠣ᠊᠊ᠯᠣ᠊ᡍᠠ᠊ᠨᠠ ᠶᠢ᠊ᠨ
ᠬᠣ᠊᠊ᠯᠣ᠊ᡍᠠ᠊ᠨᠠ ᠳ᠋ᠣ
ᠬᠣ᠊᠊ᠯᠣ᠊ᡍᠠ᠊ᠨᠠ ᠊ᠢ᠊᠊ᠢ
ᠬᠣ᠊᠊ᠯᠣ᠊ᡍᠠ᠊ᠨᠠ ᠡᠴ᠊᠊ᠨ
ᠬᠣ᠊᠊ᠯᠣ᠊ᡍᠠ᠊ᠨᠠ ᠪᠡ᠊ᠷ
ᠬᠣ᠊᠊ᠯᠣ᠊ᡍᠠ᠊ᠨᠠ ᠲ᠋ᠠ᠊ᠢ
ᠬᠣ᠊᠊ᠯᠣ᠊ᡍᠠ᠊ᠨᠠ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠬᠣ᠊᠊ᠯᠣ᠊ᡍᠠ᠊ᠨᠠ ᠪᠡ᠊᠊ᠨ
ᠬᠣ᠊᠊ᠯᠣ᠊ᡍᠠ᠊ᠨᠠ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ
- /~ын /~д /~ыг /~аас /~аар /~тай /~ руу /~аа /~ууд
Орчуулга
[засварлах]Хоршоо үг
[засварлах]- оготно хулгана - жижиг мэрэгч амьтдын ерөнхий нэр
- хулгана зурам - мэрэгчийн багийн, дэд овгийн, хор хөнөөл ихтэй амьтад
Товчилсон үг
[засварлах]Хэлц үг
[засварлах]Өвөрмөц хэлц
[засварлах]- усан хулгана болох - а.маш их хөлрөх; б.бороонд маш их норох, шалба норох
- хулгана муур ноцолдох - сэтгэлд элдвийг бодох, эргэлзэх~Машбатын бодолд хулгана муур хоёр ноцолдон, гал ус авалцаж эргэлзээ мадаг эмх замбараагүй давхар давхар болов (Т.Өргөн, Аль үрийг нь цацах вэ)
- хулгана орох - юманд хулгай орох, юм бага багаар бүрэлгэх~Нэгэн шөнө Болдын эхнэрийн бүдүүн ширүүн хүйстэй, цагаан мөнгөн тугалгатай, удаан жилийн маань уншиж ээг л сахиусан болсон хар зандан эрихийг нь хулгана орж, хулгайлан авав (Ц.Дамдинсүрэн, Гологдсон хүүхэн).
- ↑ сохор муурт үхсэн хулгана
- ↑ усан хулгана болох
Хэвшмэл хэлц
[засварлах]- Худагт унасан мууранд
- Хулгана ноён болох гэх шиг
- Хулан гүйдэлтэй
- Хулгана таташтай
- Хулгана нүхнийхээ
- Хэмжээг мэдэхгүй дэвүүр чирнэ
- Хулгана нэг цаг юм хэмлэхгүй бол шүд нь загатнана
- Муу хүн нэг цаг амар байвал зүрх нь загатнана
- Хулгана олдвол хохирол
- Хуурс арвидвал хөнөөл
- Хулгана сандарвал нүх эрнэ
- Хулгайч сандарвал мэх эрнэ
- Хулгана хэдий таргалавч муурын өгьеө
- Хулгана ч бол
- Хуваана гэнэ
- Хулгана шиг хулмалзан
- Хулгайч шиг гөлбөлзөх
- Хулгана юм идэхгүй бол шүд нь загатнадаг
- Хулгайч юм авахгүй бол гар нь загатнадаг
- Хуушаан барьцад горьдоно
- Хулгана маханд горьдоно
Аман зохиолд орсон нь
[засварлах]Зүйр үг
[засварлах]- Хулганаар сан сахиулж
- Муураар мах мануулах
Тайлбар: оновчтой шийдвэр гаргаж чадахгүй байх
- Хулганыг магтаж луус болгож
- Зааныг муулж хулгана болгох
Тайлбар: юмыг хэт магтаж дөвийлгөх, хэт муулах