хормой

Хормой нойтон

Монголоор

Үгийн дуудлага

[xormoi]

Үндэсний бичиг

ᠬᠣ᠊᠊ᠷ᠊ᠮᠣ᠊᠊ᠢ

(хормуи)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

нэр.

1. Дээл, цамц, дээвэр туурга, хувцас хэрэглэлийн доод тал
2. Уулын бэлийн доод этгээдийн газар
3. Зах хязгаар, хаяа
4. Зарим юмны хормой мэт хэлбэртэй юм
5. хуучир. Банзал.

Нийлмэл үг

дээврийн хормой - гэрийн туурганы хоолой дээгүүр зөрж бүрэх хэсэг

дээлийн хормой - дээлийн доод тал

туурганы хормой - туурганы доод зах, хаяавчаар даруулах хэсэг

хормой дэвсэх - а.хормойгоо газар дэлгэх; б.шилж. хошуу цорвойх

хормой огших - дээлийн хормой дээш эргэх

хормой сөхөх - хормойг дээш буюу гадагш өргөж хөндийлөх

хормой тосох - а.хүнээс юм гуйх; б.хүний өгсөн юмыг дуртай хүлээн авах

хормой шуух - а.хормойгоо бүсэндээ хавчуулах зэргээр дээш сөхөх; б.шилж. ажил хэрэгтээ эрчимтэй шуурхайлан орох

хормойгоороо дүүрэн хүүхэдтэй - олон хүүхэдтэй

хормойн бузар - шалиг завхай явдал

хормойн донтой - а.тэнэмхий; б.шалиг, завхай явдалтай

хормой хотоо тат! - хормой хотоо янзал!

уулын хормой - уулын бэл, доод хэсэг

тэнгэрийн хормой - тэнгэрийн хаяа, алсад газар тэнгэр хоёрын нийлсэн мэт харагдах зааг

хормойн хурдас - усны урсгалд туугдаж уулсын хормойд очоод бөөгнөрч овоорсон уулын чулуулаг хурдас

тэнгэрийн хормой - тэнгэрийн хяаа, газар тэнгэрийн нийлсэн мэт харагдах алсын зааг

өвчүүний хормой - малын махыг эвдэх үед өвчүүг цоройтой нь хамт авсныг

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

хор|мой нэр. *~гоо чирэх (унхиагүй байх), хормойн, хормойд, хормойгоос

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠬᠣ᠊᠊ᠷ᠊ᠮᠣ᠊᠊ᠢ  ᠶᠢ‍᠊ᠨ
ᠬᠣ᠊᠊ᠷ᠊ᠮᠣ᠊᠊ᠢ ᠳ᠋ᠣ
ᠬᠣ᠊᠊ᠷ᠊ᠮᠣ᠊᠊ᠢ ᠊ᠢ᠊᠊ᠢ
ᠬᠣ᠊᠊ᠷ᠊ᠮᠣ᠊᠊ᠢ ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠬᠣ᠊᠊ᠷ᠊ᠮᠣ᠊᠊ᠢ ᠪᠡ᠊ᠷ
ᠬᠣ᠊᠊ᠷ᠊ᠮᠣ᠊᠊ᠢ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠬᠣ᠊᠊ᠷ᠊ᠮᠣ᠊᠊ᠢ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠬᠣ᠊᠊ᠷ᠊ᠮᠣ᠊᠊ᠢ ᠪᠡ᠊ᠨ

/~н /~д /~г /~оос /~оор /~той /~ руу /~оо

Хоршоо үг

• хормой хот - дээлийн хормой зэрэг доорд хэсэг

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

хормой дороо оруулах - эрхшээлдээ оруулах, харъяалах, өмгөөлөх

хормойгоо чирэх - урагшгүй, унхиагүй байх

хормойд нь багтах - их хүний хайр ивээлийг хүртэх

хормой хийсгэх - оргох, босгох

хормойд нь салхи орох - гэр орондоо тогтож сууж чадахгүй дэмий тэнэх

хормойд нь хий орох - хормойд салхи орох

хормой доороо багтаах - харьяатаа болгох~Хормой дороо багтааж, ходоодыг чинь тэжээх нүнжигтэй баян хүн шүү. Итгэлийг нь л ол.

хормой дороо нойтон голтой юм унагах - хүүхэд төрүүлэх, гаргах~Хайртай дуртай гэж гүйгээд байгаа хатсан умайтай юмнаас чинь нойтон голтой юм унахын заяа алга уу хэмээн...

хормой дэвсэх - аргадан гуйх~Хүүхдээ тэвэрсэн гуйлгачингууд хүн олны холхих гудамжны эхэн адагт хормой дэвсэн гар тосон сууна. (Г.Дүйнхэржав, Арилшгүй мөр).

хормой хийсгэх - оргох, босгох~Энэ дуугүй царайлсан юмыг чинь хамаг юм цөлмөөд хормой хийсгэнэ чинээ хэн санах билээ дээ.

хормойгоо чирэх - (мууш.) арчаагүй, анхиагүй~Дэнсмаа шиг хормойгоо чирсэн хүүхнийг Шараваас өөр нөхөр, ханиаднаас өөр өвчин тоохгүй амар юм гэж хэлээд, бүс хормойгоо засаад толь гарган зүс царай, үс гэзгээ хэдэнтээ тольдон эргэлдэв (Б.Догмид, Улаан тарианы хүүхнүүд).

хормойд нь багтах - их хүний хайр ивээлийг хүртэх~Алдарт Жангарын хормойд багтаад амар сайхан жаргаад суув (Жангар).

хормойд нь салхи орох/хормойд хий тусах - гэр орондоо тогтож сууж чадахгүй дэмий тэнэх:~Бүсгүй хүүхдийн хормойд салхи ороод эхэлбэл горьгүй гэдэг (Л.Чойжилсүрэн, Яндангийн цуурай). ~Хормойд хий туссан энэ бадарчин хайлган цагаар муусайн морь шарлааж гүйцлээ гэж бодон хараал тавих дөхөж дуугүй гөлөлзөв (Ж.Пүрэв, Гурван зангилаа).

хормойдоо салхи хавчуулах - тэнэх, хэсүүчлэх, дэмий сэлгүүцэх~Хормойдоо салхи хавчуулсан чавганцаас хүүхэд ширгэтсэн бололтой. Айлын хүүхдүүдээс айв уу? Алцгар эмгэнээс айв уу? Ширгэ тавь, ширгэ тавь.

хормойн дон - бэлгийн дур тачаал онцгой хэтэрсэн завхай зайдан~Болдыг айл эзгүйчилж авгай хүүхэн эргүүлдэг хормойн донтой гэдэг юм билээ.

хормойн чинээ - бага, жижиг, өчүүхэн:

~Хормойн чинээ тэрхэн нууранд минь - '

Хунгийн сүрэг дандаа ирдэгсэн - '

Хунгийн сүрэгт нуураа харахлаар - '

Хайртай ээжий минь өвөр санагддагсан - '

хормойн явдал - хурьцлын ажил, бэлгийн амьдрал~Олон үеийн турш өвгөд дээдсээс маань нандигнан хайрлаж ирсэн ардын ёс заншил, уламжлалаа эргэн санаж, секс гэдэг харь үгийн оронд “Хормойн явдал”, “Үүл борооны явдал” гэх зэргээр ярьж, бичиж заншвал монгол хүний сонорт юутай уянгатай, сонсголонтой өртөх бол оо (Болдцэрэн, Эр эмийн ёсон).

Хэвшмэл хэлц

Олонцоггүй бол

Хормой дэвсэгддэг

Үг уртадвал хүзүү ороодог

Хормой уртадвал хөл ороодог

Хор хийгээгүй

Хормой дүрээгүй

Хормой урт бол хөл орооно

Хоншоор урт бол хүзүү (бие) орооно

Хормой урт бол хөл орооно

Хошуу урт бол толгой орооно

Хэл урт бол хүзүүгээ орооно

Хормой урт бол хөлөө орооно

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Уул үзээгүй хормой шуух

Ус үзээгүй гутал тайлах

Тайлбар: а.хэрэг явдал эхлээгүй байхад шантрах; б.юмны учрыг олоогүй байж уурлах, үйл хөдлөл хийх

Хормой дэвсэж

Хошуу цорвойх

Тайлбар: гуйж аргадах

Хормой урт бол хөл орооно

Хоншоор урт бол хүзүү орооно

Тайлбар: хов жив хөөцөлдсөн хүн эргээд хэрэгт ордог