уушги

Монголоор

Үгийн дуудлага

[u:ʃixĭ]

Үндэсний бичиг

ᠡ‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᢉᠢ᠋

(агусхи)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

нэр.биезүй.

1. Хүн, амьтны амьсгалын эрхтэн
4. Уушгины өнгөтэй, уушгины хэлбэртэй юм

Нийлмэл үг

уушги судлал ш.у. - уушги, амьсгалын бусад эрхтэний эмгэг түүний шалтгаан оношилгоо, эмчилгээ, сэргийлэх аргыг судалдаг эмнэл зүйн салбар

уушги тоостох - үйлдвэрлэлийн тоос уушгинд хурснаас болж амьсгалын эрхтэн өвчилж уушгины эд хатуурч өөрчлөгддөг мэргэжлийн өвчин

уушги тэлэх - амьсгал, цусны эргэлтийн эрхтний ажиллагаанд олиг үүсч амьсгалах хөдөлгөөн хомсдоход уушги тэлдэг өвчин

уушгины сүрьеэ анагаах. - өвөрмөц бичил нянгаас үүсэх уушгины халдварт өвчин

уушгины хаван анагаах. - уушгины завсрын эд, цулцанд цусны шингэн ихээр нэвчиж, нүүр царай хөхөрч бүтэх

уушгины хийн солилцоо - хүн, амьтны гадаад орчны агаар, уушги хоёрын хоорондох хийн солилцоо

уушгин чулуу - галт уулаас гарсан хөнгөвтөр, нүхэрхэг чулуу, хүрмэн чулуу /хүрмийн чулуу/

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

ууш|ги нэр. *~ зүрх амаар гарах (а.айж цочих; б.бу­химдаж цухалдсанаас дэлбэрэх шахах) (уушгины өнгө, уушгины, уушгинд, уушгиар

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠡ‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᢉᠢ᠊ᠨ ᠊ᠣ
ᠡ‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᢉᠢ᠊ᠨ ᠳ᠋ᠣ
ᠡ‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᢉᠢ᠋ ᠊ᠢ᠊᠊ᠢ
ᠡ‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᢉᠢ᠊ᠨ ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠡ‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᢉᠢ᠋ ᠪᠡ᠊ᠷ
ᠡ‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᢉᠢ᠋ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠡ‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᢉᠢ᠋ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠡ‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠰ‍ᢉᠢ᠋ ᠪᠡ᠊ᠨ

/~ы /~д /~ийг /~аас /~аар /~тай /~ руу /~аа

Хоршоо үг

• уушги зүрх - хүн, амьтны амьсгал, цусны жигд эргэлтийг хангах цул эрхтэн

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

ам нээвэл уушги нээх - нэгэнт ярьж эхэлсэн бол сэтгэл дотроо байсан зүйлээ бүгдийг нь гаргаж хэлэх

уушги зүрх амаар гарах шахах - а.айж цочих; б.ихэд аахилан амьсгаадах; в.бухимдаж цухалдсанаас дэлбэрэх шахах

уушги зүрх сагсайх - ихэд уурлах, бачимдах

уушги тэнийх - санаа амрах

зүрх гэж уушги - аймхай хулчгар

уушги дордойх - муудах, өс санах, тангараг тасрах~Уруул дордойвч, уушги дордойхгүй.

уушги зүрх амаар гарах [шахах] - а.айж цочих~Уушги зүрх амаараа гарах шахсан Балгармааг амьсгаадсаар орж ирэхэд саахалтын айлынхан нь уур савссан аарцаа ууцгааж суулаа (Б.Нямаа, Араараа модтой Биндэръяа). б.ихэд аахилан амьсгаадах

уушги зүрх сагсайх - ихэд уурлах, бачимдах~Бертийн хар нүд нь гялалзаж, харавтар царай нь улаан хүрэнтэж, уушги зүрх нь сагсайжээ (Жек Лондон, Саран хөндий).

уушги тэнийх - санаа амрах~Удаж уулзсан бид хоёр, уушги тэнийж баярлана (Д.Нацагдорж, Учиртай гурван толгой).

↑ ам нээвэл уушги нээх

↑ зүрх гэж уушги

Хэвшмэл хэлц

Ам нээхээр

Уушги нээ

Уул үзэх нүдгүй

Уушги даах шүдгүй

Уур ч гэж уул болж

Уушги ч гэж далай болох

Уушги мэнгэртэх тамхиных

Ухаан балартах архиных

Үүл харах нүдгүй

Уушги даах шүдгүй

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Маргаашийн өөхнөөс өнөөдрийн уушги дээр

Тайлбар: юмыг дараа гэж хойш бүү тавь

Уушгинаасаа цагаан хөөс гаргаж

Улнаасаа хар хөлс гаргах

Тайлбар: үхэн хатан, үхэхээс наахнуур юм болох