тулга

Монголоор

Үгийн дуудлага

[tulǧă]

Үндэсний бичиг

ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠯ᠊ᠭ᠎᠎ᠠ

(тулг-а)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. Дөрвөн хөлийг гурваас дээш хасгаар бүслэн хадсан, задгай гал түлж дээр нь тогоо тавих хэрэгсэл
3. Юм тавих хөл, суурь.

II нэр.тогл.

1. Ардын хөлөгт тоглоом.

Нийлмэл үг

тулга тавих - а.монголчуудын эртнээс нааш хэрэглэж ирсэн ил зуух тавих; б.тулах юм тавих

тулга тулах - а.гэрт ил зуух тавих; б.шилж. голомт болох, өв болох

тулгын чулуу - тулга болгон тавьсан гурван ширхэг чулуу

тулгын хасаг - төмөр тулганы бүслүүр, чулуун тулганы дундах гурван хавтгай чулуу

тулгын тотго - төмөр тулганы дөрөв хөлний дээр байдаг тогооны ёроол тулдаг навчин төмөр

чулуун тулга - чулуугаар хийсэн тулга

ган тулга - гангаар хийсэн тулга

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

тул|га нэр. тулгын чулуу, тулганд, тулганаас, о.тоо тулганууд

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠯ᠊ᠭ᠎᠎ᠠ  ᠶᠢ‍᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠯ᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠳ᠋ᠣ
ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠯ᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠊ᠢ᠊᠊ᠢ
ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠯ᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠪᠡ᠊ᠷ
ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠯ᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠯ᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠯ᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠪᠡ᠊‍᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠣ᠊᠊ᠯ᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ

/~ын /~д /~ыг /~аас /~аар /~тай /~руу /~аа /~ууд

Хоршоо үг

• тулга зуух - гал түлэх хэрэгсэл

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

тулгын чулуу тавих - а.тулганы ивээс дөрвөн хавтгай чулуу; б.шилж. юмны эх үүсвэр, үндсийг нь тавих

тулга тойрсон - аар саар, ойр зуурын, гэр зуур

тулга болох - голомт болох

тулга тойрсон яриа - ойр зуурын дэл сул яриа, авгай хүүхнүүдийн яриа

тулга тулах - өрх тусгаарлах, айл гэр болох

тулгаа үдээрээр үдэх - тохиромжгүй үйлдэл хийх

тулга тойрсон - аар саар, ойр зуурын, гэр зуур, авгай хүүхдийн яриа~Сэтгэл минь хэчнээн их үймэрч, тулга тойрсон бодлоос ухаан санаа минь ангижирна (Л.Чойжилсүрэн, Унтаршгүй гэрэл). ~Чи бол харваас нүд нь гүйлэгнэж, тулга тойрсон, бөгсөө ч олигтойхон арчиж чадахааргүй амьтан байж таараа (Т.Бум-Эрдэнэ, Хувь заяаны хэлхээ).

тулгаа үдээрээр үдэх - тохиромжгүй үйлдэл хийх~Тулгаа үдээрээр үдэж чадах нөхөр шүү.

тулгын галаа тойрч суугаад тарвас идэх - уур амьсгалын хувиралт ихийг зүйрлэсэн хэллэг~Тулгын галаа тойрч суугаад тарвас иддэг гэж хорчин нутгийн хүмүүс шоглон дүрсэлдэг нь үнэн болохыг бид мэдлээ (Насандэлгэр, Хүчир бэрхшээлтэй өдрүүдэд).

тулгын чулуу тавих - (бич.) юмны эх үүсвэр, үндсийг нь тавих, эх үүсвэр үндэс суурийг цогцлох, үүсгэн байгуулах~Харин албан газар нь баазынхаа тулгын чулууг тавилцсан ахмад ажилчныхаа ойг үнэхээр хөлтэй тэмдэглэжээ (Д.Мягмар, Бууршгүй сэтгэлийн илч).

Хэвшмэл хэлц

Тооно босговол гэр нь манай

Тулга баривал гал нь манай

Тулга асдаан бол

Тусын дайсан

Тулга бага боловч хайсаа даана

Морь эцэнхий боловч эмээлээ даана

Тулга тойрсон бодол

Тулам үүрсэн адал

Тулга тойрсон муусайн үг тулам тулам цутгана

Тулжаа түгдэрсэн муусайн эр улам улам батгана

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Тулга бага боловч тогоогоо даана

Морь туранхай боловч эмээлээ даана

Тайлбар: хэтэрхий басах хэрэггүй

Тулга тойрсон муу сайн үгийг тулам тулмаар цутгана

Тулгарч уулзах бол тугалган жад шиг шантарна

Тайлбар: аман дээр баатар боловч ажил дээрээ арчаагүй