нэг
Юыдзгп ащ эж лдщр дэд Ӏшэээяоэюэ ауд
Монголоор
[засварлах]Үгийн гарал
[засварлах]Үгийн дуудлага
[засварлах]- [neg dexĭ]
Үндэсний бичиг
[засварлах]- ᠨᠢᠭᠡᠡ᠋
- (нигэ дэхи)
Үгийн утга
[засварлах]- тоо.
- Хамгийн бага бүхэл тоо; дан, ганцаар байгаа зүйл, үндсэн тооны эхнийх нь
- Дан нэг төрлийн, хольцоогүй
- Сарын эхний өдөр
- Нэгж хэм, хугацаа
- Ондоо бус адил, ижил
Ойролцоо үг
[засварлах]Нийлмэл үг
[засварлах]- нэг ном - ганц ном
- нэг хүн - ганцаар байгаа хүн
- нэг суурь - а.ганц зүйлийн олон малыг таслан сүрэглэсний нэгэн хэсэг; нэг суурь хонь б.хонин сүрэг дагнан хариулж малладаг суурь
- нэг суурь хивс - хүн ганцаар суух хэмжээтэй бяцхан хивс
- нэг суурь харуул - ганц газар байх харуул
- нэг амиар уух - таслалгүй ууж дуусгах
- нэг амьсгаагаар хийх - огт амралгүй хийж дуусгах
- нэг дор - ганц газар
- нэг удаа - ганц удаа
- нэг бүр - тус бүр
- нэг бүрийн үнэ - тус бүрийн үнэ
- хүн нэг бүр - хүн бүрийг харах
- нэг ай - ганц аймаг, бүлэг, ганц хэсэгт багтах
- нэг аймаг - а.ганц бүлэгт хуваасан нь; б.аймгаар хуваасан хуваарилал
- нэг төрлийн бараа - ганц төрлийн бараа бүтээгдэхүүн
- нэг үе - нас ойролцоо
- нэг үеийн залуучууд - нас ойролцоо залуучууд
- нэг талыг баримтлах - ганц талыг нь өрөөсгөлөөр баримтлах
- нэг нэгээр - ганц ганцаар
- нэг нэгээр нь зурах - ганц ганцаар цувуулан зурах
- нэг мөр болох - дэг журам, дэс дараалал сайтай, нэг чигийн болох
- нэгд нэгэнгүй - нэг бүрчлэн, тодорхой
- нэгд нэгэнгүй ярих - маш тодорхой ярих
- гэрээр нэг - ямар нэгэн зүйл гэрт замбараагүй хөглөрсөн нь
- цаас гэрээр нэг тарах - цаас гэр дүүрэн хөглөрсөн нь
- аль нэг - тодорхой бус зүйлийг заан нэрлэсэн нь
- хэн нэгэн - тодорхой бус хүн, амьтныг заан нэрлэсэн нь
- нэгийг санах - ямар нэгэн зүйл сэтгэлд нь сэр хийн бодогдох
- есдүгээр сарын нэгэн - есдүгээр сар эхэлж буй өдөр, сарын эхний өдөр
- шинийн нэгэн зурхай. - а.цагаан сарын анхны өдөр; б.билгийн тооллын сар бүрийн эхний өдөр
- нэг жил - дэлхийн бөмбөрцөг нарыг бүтэн тойрох хугацаа; өдөр шөнөөр тоолбол гурван зуун жаран таван хоног орчим
- нэг өдөр - а.хорин дөрвөн цагийн доторх хугацаа; б.үүр цайхаас эхлэн бүрэнхий болох хүртэлх үе
- нэг сар - жилийг арван хоёр хуваасан хэм; гуч эсвэл гучин нэг хоног хоорондын хугацаа
- нэг цаг - а.европын зурхай ёсоор хоногийг хорин дөрөв хуваасны ганц хувь; жаран минут; б.шар цагаан зурхай ёсоор хоногийг арван хоёр хуваасны ганц хувь; зуун хорин минут
- нэг мөч - цагийн хэмийн нэр, арван таван минут
- нэг хувь - а.цагийн хэмийн нэр, секунд; б.юмыг хувь бодож хуваасан хэмийн нэр; гуравны нэг хувь
- нэг хувиар - тариалангийн газрын хэмжээ; нэг зуун үр газар
- нэг орой - яг хэдийд гэдэг нь тодорхой бус хугацаа
- нэг дундуур - юмны тэхий хагас буюу тал хувь
- нэг дээс - гучин зургаан алд
- нэг газар - талбайн болон хол ойрын хэмжээ; нэг зуун наян хос алд буюу гурван зуун жаран алд; таван зуун далан зургаан метр
- нэг өрлөг - тариалангийн газрын хэмжээ; зургаан мүү буюу үр газар
- нэг эр - тариалангийн газрын хэмжээ; таван өрлөг газар
- нэг үр - тариалангийн газрын хэмжээ; гурван зуун жаран дөрвөн алд газар
- нэг адил - адилхан
- нэг адил саналтай байх - бусдын саналыг зөвшөөрөн дэмжих
- нэгэн жигд - бүгд адилхан, сондгойрч ялгарах зүйлгүй
- нэг иж - нэг бүрэн бүтэн юм
- зохиолын нэг иж эх - зохиолын бүрэн бүтэн
- нэг мөр - а.аливаа зүйлийн адил маяг журамтай болох; б.ганц зураас; в.аян тал дагуу
- нэг мөр бичиг - ганц шугамд багтаан бичсэн бичиг
- нэг мөр татах - ганц зураас татах
- нэг мөрөөр бүтээх - аян тал дагуудаа амжуулах
- нэг тийш болгох - ажил хэргийг шийдвэрлэн эмхлэх
- нэг амидай - а.санаа сэтгэл нийлсэн хүмүүс; б.нэр адил хүмүүс
- нэг нам - намын дүрэм, мөрийн хөтөлбөр, үзэл бодлыг дэмжин нэгдэн нийлсэн хэсэг хүн
- нэг зорилго - олон санаа бодол агуулаагүй алс ирээдүйд хүрэх гэсэн ганц хүсэл эрмэлзэл
- нэг санаа - а.олон хүний харилцан нийлэлцсэн санал; б.олон бодол агуулаагүй урвалтгүй бат
- нэг санаатан - үзэл бодол нийлэх хүн
- нэг төрөл - юмны нам, угсаа, чанар адил байгаа нь
- нэгэн үзүүрт сэтгэл - ямар нэгэн ажил хэрэгт эргэж буцалгүй тууштай зүтгэхээр шийдсэн нь
- нэг үзүүрт сэтгэлээр зүтгэх - ажил хэрэгтээ чин сэтгэлээсээ тууштай хандах
- нэг дор ажиллах - хамт ажиллах
- нэг зэрэг - адил хугацаанд
- нэг зэрэг цугларах - бүгд адил хугацаанд цуглан ирэх
- нэг дор суух - хамт зэрэгцэн суух
- нэг дуугаар зөвшөөрөх - санал нийлэх, бүгд зөвшөөрөн дэмжих
- нэг насны хань - насан туршийн хань
- нэг насны хүүхэд - чацуу хүүхэд
- нэг насны юм - насаараа эдэлж хэрэглэхээр бат бөх зүйл
- нэг тогооноос хоол идэх - нэг гэрт амьдрах, нэг дор ажиллах
- нэг гал болох - аян замд нийлж явах
- дэр нэгтэй болгох - гэрлүүлэх
- бас нэг дуулах - дахин дуулах
- бас нэг уух - дахин нэг уух
- нэг хэлэх - нэг удаа хэлэх
- нэг хэсэг дуугүй суух - хэсэг хугацаанд дуугарахгүй байх
Зөв бичихзүй
[засварлах]Кирил бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]нэг тоо. ~ ~ээр, нэгд нэггүй нэг дэх. ~ тамирчин
нэг мөр. нэг мөр: өгүүлбэрийг ~т багтаах, нэгмөсөн
Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]ᠨᠢᠭᠡ᠊᠊ᠨ
ᠨᠢᠭᠡᠣ᠊᠊᠊ᠨ
ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠠᢉᠴ᠊ᠢ
ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠠᢉᠢ᠋
ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠣ᠊ᠭᠡ᠊ᠷ
ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠣ
ᠨᠢᠭᠡᠳ᠋ᠠ᠊ᠢ
ᠨᠢᠭᠡᠠᠳ᠋᠊᠊ᠨ
ᠨᠢᠭᠡᠭᠡ᠊ᠨ
- /~н /~д /~дэгч /~дэх /~дүгээр /~т /~тэй /~тээ /~хэн
Орчуулга
[засварлах]Хоршоо үг
[засварлах]Товчилсон үг
[засварлах]- МНӨ “Монголын Нэг Өдөр” [сонин]
- НЦҮ Нэг Цэгийн Үйлчилгээ
Хэлц үг
[засварлах]Өвөрмөц хэлц
[засварлах]- нэгийгээ үзэх - хэн нь хэнийгээ дийлэхийгээ үзэх, тэмцэлдэх
- нэгийгээ үзэж, нэхий дээлээ тайлах - а.тухайн хэрэг явдлын эцэс, сайн мууг үзэх; б.учраа ололцох
- нэг нүдээр үзэхгүй - үзэн ядах
- нэг гараараа нөгөө гараа барих - тэвчих, биеэ барих
- нэг гэрт багтахаа болих - таарч тохирохгүй болох
- нэгээс мянга, мянгаас зузаан - ямар ч юм багаасаа эхлэн олон болж хөгждөг
- нэг гал - аян зэрэгт хамт явах нэг бүлэг хүмүүс~Тэнд нэг гал аян буугаад байна.
- нэг гараараа нөгөө гараа барих - тэвчих, биеэ барих~Хулсан ташуураар дал мөрөн дундуур нь нэг сайн байлгах юм уу гэснээ тэр жилийн Гуагийн хэргийг санаад нэг гараараа нөгөө гараа барин… байв (Д.Маам, Газар шороо).
- нэг гэрт багтахаа байх/болих - хүмүүс хоорондоо таарч тохирохоо байх, таарамжгүй болох~Та нар чинь байтлаа нэг гэрт багтахаа болих нь уу.
- нэг мөр болгох - эмхэлж дуусгах, нэг журам зарчимтай болгох~Тэд бол түрэгүүд юм гэдэг асуудал аль хэдийн нэг мөр болон шийдвэрлэгдсэн… билээ (С.Лочин, Монголын үнэн гуйвсан түүхийн товчлол).
- нэг нас арван гурав - бүхий л амьдрах хугацаа~Миний нэг нас арван гурав энд хүрээд дуусах нь болжээ! гээд тэнд тэлчилж байлаа (Өлзийбат, Хан ууланд).
- нэг нүдээр үзэх - үл тоох, тоомсорлох~Охин ч бас тэр бөх эртэй яваандаа яавал ч яачихья гэж бодож байснаа тэр бөх эрийг найрын ширээн дээр булай болсноос хойш нэг нүдээр үзэхээ больжээ (Б.Бааст, Эргүү хөх будан).
- нэг нүдээр үзэхгүй/үзэхээ байх - үзэн ядах, үл тоох↑үзэхээ байх; ~Хүү дуугаа нам болгоод –Пөөх манай ээжийг яана. Гулгахыг нэг нүдээр ч үзэхгүй гээч… гээд хоёулаа хөхрөлдөв (Ш.Гаадамба, Булгийн ус).
- нэг сумаар хоёр туулай буудах - нэг боломжоор~Чи өнөөдөр нэг сумаар хоёр туулай буудаж, чоно авлахын хажуугаар байлдааны бэлтгэл сургууль хийчихлээ шүү дээ (Зян Рун, Чонон сүлд).
- нэг тогооноос хоол идэх - а.нэг газарт хамт ажиллах~Өлзий орныхоо дэргэд матмал сандал ойртуулснаа –Та наашаа энэ сандал дээр суугаач, –Та бид хоёр ч нэг тогооноос олон хоног хоол идсэн дээ гэж инээмсэглэн хэлээд... гал асаав (Л.Чойжилсүрэн, Яндангийн цуурай). б.нэг гэрт хамт амьдрах
- нэг тэрэгний хоёр дугуй - ав адилхан, адил~Зогсвол зэрэг зогсож, явбал зэрэг явж нэг багц хомоолыг ч хоёр талаас нь савардаж яваа энэ хоёр хүүхэн нэг тэрэгний хоёр дугуй мэт (Ч.Алагаа, Хилэн хар морьт).
- нэгийг санах - ямар нэгэн зүйл сэтгэлд нь сэр хийн бодогдох~Янагаас хожимдож хайрыг үл амсах болхи хүү минь охин чамд тээр болохгүй гээд ноён аав нэгийг санав бололтой амьсгалаа тэнүүн аваад бүсгүйг усгал зөөлөн харав (З.Баттулга, Уяхан замбуутив).
- нэгийг хоёр болгож, нимгэнийг зузаан болгох - эд хөрөнгөтэй болох, баяжих~Саруул ажилд сайн боловч нэгийг хоёр болгож, нимгэнийг зузаан болгох ухаангүй гэж Дарь хэлэв (О.Цэндсүрэн, Халуун салхи).
- нэгийгээ үзэж, нэхий дээлээ тайлах/нэгийгээ үзэж, нимгэн хальсаа уралцах - тухайн хэрэг явдлын эцэс, сайн мууг үзэх~Унтсан хойноо сэрээд элдвийг бодсоны эцэст улаантантай нэгийгээ үзэж нэхий дээлээ тайлна гэж бодож буй (Ц.Уламбаяр, Зовлон жаргал). ~Нэг өдөр зүүнтэйгээс гучаад цагаантан иржээ. Нэгийгээ үзэлцэж, нэхий дээлээ тайлахаар шийджээ (М.Цэдэндорж, Буурал царс). ~Иймд мань эр тэр дунд ганцаараа, ёстой л нэгийгээ үзэлцэн нимгэн хальсаа уралцах цаг иржээ (Д.Намдаг, Хөгшин чоно ульсан нь).
- ↑ аз үгүйд айл нэг зоог хурал нэг хоол
- ↑ олон хавар нэгэндээ
- ↑ есөн үхрийн нэг үс
- ↑ жалгын нэг
- ↑ түлхүүр нэг
- ↑ үхэвч амь нэг, өргөвч тоос нэг
- ↑ хөл нэгтэй
- ↑ хүй нэгтэй
- ↑ шивнэх нэг үгтэй, чимхэх нэг махтай
- ↑ элэг нэгтэй
- ↑ юм нэгээр дуусахгүй
Хэвшмэл хэлц
[засварлах]- Арван дун барихаар
- Нэг үнээ тэжээ
- Гурван гэрийг хэсэхээр
- Нэг гэрт суусан нь дээр
- Залуу хүн эрүүл бол өдөр бүр амгалан
- Нэг өдрийн амгалан мянган жаргалангийн үүд
- Зуу сонссоноос
- Нэг үзсэн дээр
- Зуу үзэхээр
- Нэг хий
- Зуун амрыг
- Нэг хадгаар
- Зуун морины зүсэн дотроос
- Нэг морины зүсийг барь
- Зуун сургаалаас
- Нэг залгамж дээр
- Зуун хүний нүүрийг үзэхээр
- Нэг хүний нэрийг цээжил
- Зуун хүний нүүрийг үзэхээр
- Нэг хүний чанарыг мэд
- Зуун хүний үгэн дотроос
- Нэг хүний үгийг барь
- Зуун ямаанд жаран ухна
- Нэг биед хоёр толгой
- Зуунтаа үзсэн нь
- Нэг хийснийг хүрэхгүй
- Мөн нас өтөлж хөгширсөн нь
- Нэг өдрийнх биш
- Мөс гурван тохой хөлдсөн нь
- Нэг шөнийх биш
- Мянга дахин чихээрээ дуулснаас
- Нэг дахин нүдээрээ үзсэн нь дээр
- Мянган мөнгө байвч
- Нэг хүнийг өнгийг хүрэхгүй
- Мянган өдөр сүүдэр явахаар
- Нэг өдөр хүн яв
- Мянган толгойтой нэг сүүлтэй могой тэрэгнээс зайлж эс чадав
- Нэг толгойтой мянган сүүлтэй могой тэрэгнээс зайлан гарч чадав
- Мянган хүний нүүр танихаар
- Нэг хүний нэрийг тогтоо
- Мянган цэргийг олоход хялбар
- Нэг жанжныг олоход бэрх
- Нэг худалч
- Нөгөө худалчаа итгэхгүй
- Нэг биед нэмэр
- Нимгэн газар нөхөөс
- Нэг биед хань
- Нимгэн дээлэнд нөхөөс
- Нэг буруу бол түмэн буруу
- Нэг буруутвал арав хазайна
- Нэг бүдэрвэл долоо бүдэрнэ
- Нэг голоор гарвал
- Мянганы газар дутуу явна
- Нэг голоор явбал мянган газар татуу
- Нэг гэнэдвэл
- Нэг хэрсүүжнэ
- Нэг гэнэдэхээс
- Хоёр гэнэдэхгүй
- Нэг гэрт нэг хүн
- Нэг сүмд нэг бурхан
- Нэг жилийн сайн нь намартаа
- Нэг насны сайн нь залуудаа
- Нэг лууг тэжээхээс биш
- Арван баавгайг тэжээхгүй
- Нэг магтвал тэнгэр тулгах
- Нэг муулвал газарт оруулах
- Нэг марга шараа яах вэ гэтэл хоёр марга шар
- Нэг молиго
- Хоёр жого
- Нэг морьтой
- Нэг дээлтэй
- Нэг мөхлөг амуунаас мянган таар амуу
- Нэг сайн багшаас мянган сайн шавь
- Нэг мөхөс
- Хоёр төгс
- Нэг муу гэвэл
- Сайндаа орох нь хол
- Нэг муу ирвэл гурван муу дайрна
- Нэг муур албал долоон гэлэн алсантай адил
- Долоон гэлэн албал нэг суварга нураасантай адил
- Нэг намар гурван хавраас илүү үнэтэй
- Нэг хүн гурван үхрээс илүү чадалтай
- Нэг нутагтай
- Ихэр буудалтай
- Нэг нь нийтийн төлөө
- Нийт нь нэгийн төлөө
- Нэг нь хоёр болдог
- Нимгэн нь зузаан болдог
- Нэг нэгээ мэхэлнэ
- Нийлээд намайг мэхэлнэ
- Нэг олбол арвыг олно
- Нэг алдвал арвыг алдана
- Нэг өдрийн зовлон өглөөний архи
- Нэг насны зовлон өрхний зүдгүүр
- Нэг өдрийн зовлонг архиар олно
- Нэг насны зовлонг хоёр эмээр олно
- Нэг өдрийн танилцал
- Мянган өдрийн нөхөрлөл
- Нэг сайн гэвэл
- Муугаасаа салах ойр
- Нэг сумаар хоёр туулай буудах
- Нэг амиар хоёр юм хийх
- Нэг сэтгэлтэй эм эм биш эр
- Хоёр сэтгэлтэй эр эр биш эм
- Нэг толгой сундалж
- Нэг ус ундалж суусан аймаг
- Нэг тэмээний хорголонд
- Мянган тэмээ халтирдаг
- Нэг үеийн эцэг эх
- Арван үеийн багш
- Нэг үзвэл танил
- Хоёр үзвэл янаг
- Нэг уусан нүдэнд гарах
- Хоёр уусан хэлэнд орох
- Нэг үхрийн эврийг цохивол
- Мянган үхрийн толгой шархирна
- Нэг үхрийн эвэр цохивол
- Мянган үхрийн эвэр доргино
- Нэг үхэхээс биш
- Хоёр үхэхгүй
- Нэг хотын нохой
- Нэг аяар хуцдаг
- Нэг хөл нь урагш татахад
- Нөгөө хөл хойш татдаг
- Нэг худал хэлсэн
- Хоёрдохдоо итгэдэг
- Нэг хулгана нэг тогоо шөл бузарлана
- Нэг хүн тэнхэлгүй
- Нэгдвэл цөм чадалтай
- Нэг хүн худаг малтаж
- Мянган хүн усыг нь ууна
- Нэг хүн хүн
- Хоёр хүн олон
- Нэг хүний нуусан юмыг арван хүн эрээд олохгүй
- Нүгэлт хүний цацсан ёрыг мянган мэргэд дараад дийлэхгүй
- Нэг хүний ухаан зараад хүрэхгүй
- Нийт олны ухаан зараад барахгүй
- Нэг хүний ухаан зарж хүрэхгүй
- Хоёр хүний ухаан зарж барахгүй
- Нэг хүн
- Нэг ухаантай
- Нэг хурхын чимээнээр
- Мянган бялзуухайн чимээ тасарна
- Нэг хүрз нүх
- Түмэн хүрз худаг
- Нэг хуруу хазвал
- Бүхэл бие өвдөх
- Нэг хүүхэн ичсэнд орвол
- Нэг барс ичээсэн дээр
- Нэг хэлээд нимгэрэхгүй
- Зуу хэлээд зузаарахгүй
- Нэг хэсэг навтас
- Хоёр хэсэг хавтсаа тохоод явах
- Нэг хяруун чимээгээр
- Мянган бялзуухай дуу тасарна
- Нэг шөнө дулаан хоновол мянган лан
- Олон халуун дотор
- Нэг сэрүүн
- Түм сонссоноос
- Нэг үзсэн дээр
- Түмэн гоё үг хэлэхийн оронд
- Нэг тод үйл хийсэн дээр
- Халуун олон ч
- Нэг өдөр сэрүүн
- Хоёр алга хавсрахгүй бол
- Нэг алга дуу гарахгүй
- Хоёр дахин хийсэнд орвол
- Нэг удаа сайн хий
- Хоёр сэлэм
- Нэг хуйнд багтдаггүй
- Хоёр хүн явбал нэг нь ах
- Нэг хүн явбал малгай нь ах
- Хоёр хүний ах нь их
- Нэг хүний малгай нь их
- Хоёр хуцны толгой
- Нэг тогоонд багтахгүй
- Цэргийг мянган өдөр тэжээгээд
- Нэг өдөр хэрэглэдэг
- Эвтэй эвгүйг мэдэх гэвэл
- Нэг нэгийгээ зовоход нь үз
- Амраг амраг үгүйг таних гэвэл
- Бие биеэсээ сэжиглэх үгүйг үз
- Эвтэй эсэхийг мэдэх гэвэл
- Нэг нэгнээ тэтгэхийг үз
- Амраг эсэхийг таних гэвэл
- Нэг нэгнээ итгэхийг үз
Аман зохиолд орсон нь
[засварлах]Зүйр үг
[засварлах]- Нэг хуруугаар хоёр сур дарах
Тайлбар: а.нэг хөдөлсөн дашрамд хоёр явдлыг бүтээхээр оролдох; б.хаширмаар илүү ажил хийх
- Нэг эхээс цувж гараад гэрт багтахгүй
Тайлбар: ах дүү хүмүүс өөр хоорондоо эв найргүй, таарч тохирохоо байх
- Нэг лууг тэжээхээс биш арван баавгайг тэжээхгүй
Тайлбар: хэрэггүй олноос хэрэгтэй цөөн нь дээр
- Нэгийг мэдээд хоёрыг мэдэхгүй
- Нүглийг мэдээд буяныг мэдэхгүй
Тайлбар: алив юманд өрөөсгөл, өнгөц хандах
- Нэгийг хоёр болгож
- Нимгэнийг зузаан болгох
Тайлбар: эд хөрөнгөтэй болох, баяжих
- Нэг үхрийн эвэр доргивол мянган үхрийн эвэр доргино
Тайлбар: нэг нь муу хэлэгдвэл бүгдэд нь хамаатай
- Айл хүний амь нэг
- Саахалтын хүний санаа нэг
Тайлбар: хөрш зэргэлдээ болон ойрхон буусан айлын хүмүүс эв найртай, санаа бодол нэгтэй байдаг
Цэцэн үг
[засварлах]- Нэг чихээрээ оруулаад нөгөө чихээрээ гаргах
Тайлбар: хүний хэлснийг үл тоомсорлох