наймаа

Монголоор

Үгийн гарал

хят. 买卖 mǎi mai

Үгийн дуудлага

[naima:]

Үндэсний бичиг

ᠮᠠᠶᠢᠮᠠᠢ

(найимаг-а) ≈маймай

Галиглах зарчим

Үгийн утга

нэр.

1. Худалдаа, арилжааны ажил
2. Худалдааны ажил эрхэлдэг хятад хүн.

Нийлмэл үг

наймаа алдах - зарлагаа нөхөж чадахгүй алдагдалд орох

наймаа буцах - а.худалдсан зүйлээ эргүүлж авах; б.урьд тохирсноо хүчингүй болгох

наймаа таарах - худалдаа, арилжаа хийхдээ үнийн тал дээр санал нийлэх

наймаа гүйлгэх - наймаа хийх

наймаа хийх - худалдаа эрхлэх

наймаа хаялцах - худалдаа, арилжаанд үнэ тохирох

дамын наймаа - эд зүйлийг дамлан зарах явдал

наймаа панз үсэргэх - а.худалдаа арилжаа хийх; б.бараа бүтэээгдэхүүнийг дамлан зарж борлуулах

арилжаа наймаа хийх - худалдаа хийх

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

най|маа нэр. *~ таарахгүй байх (санал ний­лэхгүй байх), наймааны, наймаанд, наймаанаас, о.тоо наймаанууд

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ  ᠶᠢ‍᠊ᠨ
ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ ᠳ᠋ᠣ
ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ ᠊ᠢ᠊᠊ᠢ
ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ ᠪᠡ᠊ᠷ
ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ ᠪᠡ᠊‍᠊ᠨ
ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠢ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ

/~ы /~д /~г /~аас /~аар /~тай /~руу /~аа /~ууд

Хоршоо үг

• панз наймаа - дамлан зарж худалдах явдал
• арилжаа наймаа - эд юмыг солилцон худалдах ажил
• наймаа гүйлгээ - худалдаа, дамлан арилжих нь
• худалдаа наймаа - эд зүйл худалдаж борлуулах үйл ажиллагаа

Этгээд үг

ГАНЗАГА н. жижиглэн худалдаа(угтаа мориндоо ганзагалан явах наймаа)

• Тэр ганзагаар амьдарч байгаа гэнэ.
• Дорж бизнесээ ганзагаар эхэлсэн гэж байв.

ГАНЗАГЫН НАЙМАА н. жижиглэнгийн наймаа

• Би урьд ганзагын наймаа хийж байса н.
• Энэ залуу сүүлийн 3 жил ганзагын наймаа хийж байгаа ажээ.

ГАНЗАГЫН НАЙМААЧИН н. жижиглэнгийн наймаачин

• Тэр ганзагын наймаачин байхдаа энэ машиныг худалдаж авчээ.
• Ганзагын наймаачдын хэн нь ч улсад татвар төлдөггүй.

ГАХАЙ н. наймаачдын ачаа бүхий цүнх

• Чи яасан том гахайтай яваа юм бэ? –Тийм ээ. Энэ удаа би ачаа ихтэй яваа.
• Би энэ удаа гахай цөөхөнтэй яваа.

ГАХАЙ ЗӨӨХ тбү. жижиглэнгийн наймаа хийх, ачаатай цүнхээ зөөн явах

• Түүний баяжсан түүх бол анх гахай зөөснөөс эхэлсэн байна.
• Би Эрээнээс гахай зөөж байлаа.

ГАХАЙЧИН н. жижиглэнгийн наймаачин

• Энэ залуу хоёр улсын хооронд 6 жил гахайчин хийж байгаа ажээ.
• Тэр залуу гахайчны ажил ер нь хэцүү гэж өгүүлж байв.

ГАХАЙ ЧИРЭХ тбү. жижиглэнгийн наймаа хийх

• Би тэр үед хоёр жил гахай чирсэ н.
• Орос монголын хооронд гахай чирч байгаа хүү мань энэ хоёр нүдний дуранг оросоос авч ирж өгсө н.

ТУЛАХ тү. барааг бараагаар солих

• Энэ цамц зарагдахгүй бол тамхиар тулаад түүнийгээ хөдөө аваачиж зардаг юм уу гэж бодож байна.
• Чи жийнсээ тарваганы арьсаар тулахгүй юм уу?

ЦОХИЖ УНАГААХ тү. худалдаж авах

• Би энэ гутлыг өчигдөр зах дээрээс цохиж унагасан юм. Гайгүй гутал юм шиг байна.
• Хоёулаа нэг шил архи цохиод унагачих уу? –Тэгвэл тэгье л дээ.

ЧЕНЖ н. хар захын бараа таваар, мөнгө солих наймааА.change(хувирал, өөрчлөл)

• Тэр арьсны ченж хийдэг.
• Тэр хоёр компани байгуулахаас өмнө долларын ченж хийж байжээ.

ЧЕНЖЧИН н. хар захын бараа таваар, мөнгө солих наймаачи н. А.change(хувирал, өөрчлөл)

• '
• '

М.-чин

• Ченжчидийн орлогоос татвар авах хууль гараад байна.
• Тэр арьс, өлөн гэдэсний ченжчин гэнэ.

ЧИХЭХ тү. хүчлэн зарах, наймаалах

• Их хурлын энэ гишүүн албан тушаалаар далайлган тус яаманд оросын хуучин нисдэг тэргийг чихсэн нь тодорхой болоод байна.
• Танай дэлгүүрт хэдэн компьютер чихэх боломж байна уу?

ШАГ н. дамын наймаа(“шил архи гаргах” гэдэг хэллэгээс утга шилжиж үүссэн)

• Монголын хэвлэлд шагаар виз гаргана, гаргуулна гэсэн зар нэлээд байдаг.
• Тэр шагаар виз гаргуулах гэсэн боловч бүтээгүй байна.

ШАГЛАХ тү. дамлан зарах

• Энэ хүүхэн урьд нь архи шаглаж байгаад, одоо солонгос явах виз шагладаг болсо н.
• Эгч маань энэ захад түүхий эд шаглаж байгаа.

ШАРХАА НӨХӨХ тбү. наймааны алдагдлаа нөхөх

• Тэр шархаа нөхөхөөр өдөр шөнөгүй зах дээр зогсч байгаа.
• Ойрын үед бид шархаа нөхөхгүй бол бүр их алдагдалд орох бололтой.

ШАТААХ тү. орлогыг нь ашиггүй болгох, дампууруулах

• Хятадын наймаачид бидний бизнесийг шатаасан юм.
• Буруу тооцсоноос бид шатаад байна.

ШАТАХ тбү. орлого ашиггүй болох, дампуурах

• Энд хүнсний зах нээгдсэнээс болж манай дэлгүүр шатсан юм.
• Би хятадын хар захаас оймс бөөндөж ирээд шатаад байна.

ШАХАХ тү. хүчлэн зарах, худалдах

• Улс төрийн энэ ажилтан улсын үйлдвэрт хямд үнэтэй барааг өндөр үнээр шахаж хууль бусаар ашиг олсон нь тогтоогдоод байна.
• Говь компанийг гадаадынханд шахахын тулд манайхан нэлээд цаг зарсан гэв.

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

наймаа алдчихсан хятад шиг - уруу дорой царайлан бодлогошрох байдал

наймаа таарахгүй - санал ний­лэхгүй байх

наймаа алдчихсан хятад шиг - уруу дорой царайлан бодлогошрох байдал~Манай Монголчууд хий дэмий гиюүрч, санаа алдан суухыг үзэж чаддаггүй байсан болохоор наймаа алдчихсан хятад шиг гэж эмээ, өвөө нар загнадаг биз.

наймаа таарахгүй - санал нийлэхгүй байх~Ертөнцийг үзэх үзэл дээр хүрч ирэхэд наймаа таарахгүй юм гараад ирдэг байв (Б.Ринчен, Өмнө этгээдэд зорчсон тэмдэглэл).

наймаачны ард найман хүн сундлах - хөрөнгөтэй хүнийг дагах хүн олон байдаг~Наймаачны ард найман хүн сундална гэгчээр Билэгээ гэх мянгатыг дагаад туслах малчин гэх нилээн олон айл нүүж ирсэн байна билээ.

Хэвшмэл хэлц

Малгайн залаа далд орвол

Наймаа буцдаг ёсгүй

Наймаа намтай өндөртэй

Нас залуутай хөгшинтэй

Чихэн цай байхад

Цэнтэй цайгаар яахав

Навчин цай байхад

Наймаа цайгаар яахав

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Наймаа намтай өндөртэй

Нас залуутай хөгшинтэй

Тайлбар: наймаа хийхэд ашиг орлого янз бүр байдаг