дэл

Монголоор

Үгийн дуудлага

[del]

Үндэсний бичиг

ᠲ᠋‍ᠠ‍ᠯ
ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ᠊ᠢ
ᠳ᠋᠊ᠢ᠊ᠯ

(дэл) ~ сүүл (дэли) ~ сул

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. Адуу, луус, илжиг зэргийн амьтны хүзүү сэрвээний дээгүүр тууш ургасан урт хялгас
2. шилж. Юмны дээгүүр нарийн зурваслан товойлгон тавьсан янз чимэг
3. шилж. Дэл мэт нарийн зурваслан тогтсон мод, хад

II.

1. Хэрэгцээ багатай, ил задгай
2. Ач тусгүй, үнэ цэнгүй зүйл
3. Ашиг хонжоо хайсан зуйгуул хүн, тэнүүлч
4. Үрэмхий, юмаа хайр гамгүй эдэлдэг

III урга.

1. Дулаан оронд ургадаг нэг зүйл ургамлын маш тослог, хар цагаан хоёр зүйл бүхий үр, гүнжид

Нийлмэл үг

дэл засах - адууны дэлийг хайчлан янзлах

азарганы дэл - азарганы хүзүү, сэрвээний урт хялгас

босоо дэл - налж унаагүй дэл

бухандай дэл - хөхөл үлдээлгүй зассан дэл

онгон дэл - а.хяргалгүй жил өнжсөн дэл; б.мундааны тус хяргаагүй үлдээсэн дэл

суман дэл - шанхлан зассан дэл

шанхан дэл - дундуураа хагарч хоёр тийш шанх мэт унжсан дэл

шашир дэл - шашир малгайны орой мэт босоо дэл

дэл тавих - товгор зурвас гаргах

дэлтэй гаансны толгой - ар этгээдээр нь хээ угалз зэргийг товойлгон цувуулж урласан гаансны толгой

дэл мод урга. - навч зулгарах тураг мод, модноос нь элдүүрийн түүхий эд гаргаж авна

дэл хад - уул нурууны хяраар нарийн зурваслан ургасан хад

дэл чулуу - дэл хад

дэл сул байлгах - ил задгай байлгах

дэл сул яриа - хов жив, эзэнгүй сул яриа

дэл сул ажил хийх - аахар шаахар ажил хийх

дэл сул юманд мөнгөө үрэх - хэрэггүй юманд мөнгөө үрэх

дэл сул хүн - зуйгуул хүн, хамаагүй сул хүн

дэл сул юм байлгадаггүй хүн - а.хэтэрхий үрэлгэн, заралган; б.хулгайч, хулуугч

дэлийн тос - маалингаас ялган авдаг тосон бүтээгдэхүүн

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

дэл I.нэр. ~ сүүл хорш., дэлний, дэ­лийг, дэлэнд, дэлнээс

Хоршоо үг

• дэл сүүл - мал, амьтны хүзүү сэрвээний дээгүүр тууш ургасан урт хялгас болон, нурууны ясны үзүүрийн хэсэгт байх үсэрхэг эрхтэн
• дэл сул #Хэрэгцээ багатай, ил задгай: дэл сул байлгах - ил задгай байлгах

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

дэл сүүл нэмэлгүй - нэмж чимэлгүй

дэл сүүл ургуулах - а.ямар нэгэн учир явдлыг ихэтгэн хэлэх, давслах; б.жиг үүсгэх, учир ургуулах

морин дэл дээгүүр - а.морь унах; б.шилж. ажил хэрэгт хөнгөн хайнга хандах байдал; в.шилж. хурдан, түргэн

Хэвшмэл хэлц

Дэл ихт зовдог

Дэлэн ихт жаргадаг

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

Дээрээ дэлгүй

Дэргэдээ ханьгүй

Тайлбар: хэлж сургах ах захгүй, найз нөхөдгүй зожиг ганцаараа