ярих

Лалар

Монголоор

Үгийн дуудлага

[jȧrĭ]

Үндэсний бичиг

ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠣ

(йари)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

үйл.

1. Хүний хоорондоо хэлэлцэх

===Ойролцоо үг

=

Нийлмэл үг

ярьж зөвлөх - санал бодлоо хэлж зөвлөх

ярьж тохирох - хоорондоо хэлэлцэж тохирох

монголоор ярих - монгол хэлээр хэлэлцэх

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

я|ри/х үйл. монголоор ~, ярь, ярина, ярья, ярьж; ярилцах, яригдах, ярьцгаах, ярьчих

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᡍᠣ᠊ᠯ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠳ᠋᠊‍᠊ᠨ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊᠊ᠯᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᠴ᠊ᠢ᠊᠊ᠬ᠎ᠠ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠭ᠎᠎ᠠ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊᠊ᠵᠣ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᡍ‍ᠠ‍ᠣ᠊᠊‍᠊ᠨ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊᠊‍᠊ᠨ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠰ‍‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᠪᠡᠴᠣ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᠪᠡᠯ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᠪᠡ‍ᠰ‍ᠣ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠯ᠎ᠠ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠣ᠊᠊ᠯ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊‍ᠠ‍ᢉᡍᠣ᠊ᠳ᠋᠊‍᠊ᠨ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠰ‍‍ᠠ‍᠊ᠨ /~даг
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠣ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᠯ ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠭᠡ᠊ᠢ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠎ᠠ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠳ᠋ᠣ᠊᠊‍᠊ᠨ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊᠊ᠬ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠷ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᡍ‍ᠠ‍‍ᠰ‍‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᡍ‍ᠠ‍ᠴ᠊ᠢ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᡍᠣ᠊᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊‍ᠰ‍ᠣ᠊ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᠳ᠋ᠣ᠊ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᠪᠡᠡ᠋
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊ᠯ᠎ᠠ
ᠶᠡ᠊ᠷ᠊ᠢ᠊᠊ᠨ᠎ᠠ

/~уул /~гд /~лц /~чих /~цгаа /~ж /~аад /~н /~саар /~вч /~вал /~ваас /~магц /~тал /~хлаар /~нгуут /~сан /~х /~маар /~лгүй /~я /~гтун /~г /~аарай /~аасай /~аач /~уузай /~сугай /~тугай /~в /~жээ /~лаа /~на

Хоршоо үг

• ярих хөөрөх - санал бодлоо чөлөөтэй солилцох
• ярих хэлэх - хэлж ярих

Этгээд үг

АВЧ ӨГӨХ тбү. хэтрүүлэн ярих

• Мядагмаа ам нь халахаараа авч өгөх юм. –Тийм ээ, ам нь халахаараа тэгдэг юм.
• Чиний яриаг сонсоход чи арай авч өгч байгаа юм биш биз.

АНГАЛЗАХ тбү. аальгүйтэн ярих

• Чи бид хоёр бараг хоёр цаг ангалзчих шиг боллоо.
• За, ангалзаж суухын оронд хичээлээ хийе, байз.

АНГАЛЗУУР н. аальгүй яриатай

• Яахаараа ийм ангалзуур болчихдог байна.
• Намайг хэн ч гэсэн ангалзуур гэдэг байх аа.

ДАВСЛАХ тү. хэтрүүлж ярих

• Тэр залууд энэ машины тухай давслаад ярьчих.
• Тэр өвгөн залуу цагийн амьдралаа давсалж байгаа бололтой.

ДАВСТАЙ н. хэтрүүлэгтэй яриа

• Чиний энэ яриа давстай яриа байна. –Би давстайг нь мэдэхгүй. Би ингэж л сонссон юм.
• Ах аа, таны яриа давстай яриа биш үү? –Үгүй дээ, би муур хулганы нөхөрлөлийг нүдээрээ үзсэн юм.

КААКРАХ тү. аө.их дуугаар ярих(ойрд аялгууны “хашгирах” хэмээх үгийг дуурайсан)

• Чи юундаа каакираад байна? –Тийм үү. Уучлаарай.
• Та нар битгий каакраад бай л даа. Ном уншихад саад болоод байна.

ОМОЙТОХ тбү. онгирч ярих

• Саяын хурал дээр Саруул омойтоод, би өмнөөс нь ичсэ н.
• Тэр үргэлж омойтож байдаг юм.

ӨНГӨТӨӨР ЯРИХ тбү. жүжиглэлтэй тодорхой ярих

• Чи саналаа бидэнд өнгөтөөр яриарай.
• Би та нарт хүрээлэнгийн захирлын ярьсан яриаг өнгөтөөр ярьж өгье.

СУВГАА ТААРУУЛАХ тбү. үндсэн зөв зүйлээ ярих

• Чи сувгаа тааруулаач ээ. Чухал бус юм яриад байна.
• Би хурал дээр сувгаа тааруулахгүй хамаа намаагүй юм ярьчихжээ.

ТОТИН ТОТИН ГЭХ тү. элдэв юм ярих

• Чи хичээл дээр битгий тотин тотин гээд бай л даа. –За тэгвэл дараа ярьцгаая.
• Миний охин дүү зүгээр байхгүй үргэлж ямар нэг юм тотин тотин гэж байдаг юм.

ХОЁРДУГААР/2-Р СУВГААР ЯРИХ тү. чухал бус зүйлийг ярих

• Чи ямар юм хоёрдугаар сувгаар яриад байна. Үндсэн зүйлээ ярь.
• Та нар хүний яриаг ойлго л доо. Ойлгохгүй байж намайг хоёрдугаар сувгаар яриад байна гэх юм.

ХУЦАХ тү. дэмий ярих, чалчих

• Чи хичнээн хуцсан ч би чиний шаардлагыг хүлээж авахгүй.
• Тэр хуцаж л байг. Би түүий үгийг тоохгүй.

ХЭЛД ОРОХ тбү. аливаа нам, байгууллага, хувь хүн санал бодлоо гэнэт ярьж эхлэх

• Танай нам хэлд ороогүй байхад бид хэлд ч хөлд ч орсон байсан шүү дээ.
• Их хурлын энэ эрхэм гэнэт хэлд орж индэрт гарч үг хэлж эхэлжээ.

Хэлц үг

Хэвшмэл хэлц

Гэрт гэхэд гэдэс хийнэ

Орно гэхэд ондос хийнэ

Орсон хойно ярвас хийнэ

Ярих гэхэд ядас хийнэ

Хэлэх нь зүй

Ярих нь ёс

Хэлэх нь хэгдэстэй

Ярих нь яхир

Хэлэх нь хэгжүүн

Ярих нь яхируун

Ярих нь их бол үг алдана

Идэх нь их бол гэдэс нь өвдөнө