Jump to content

өдөр

Викитоль-с

Монголоор

[засварлах]

Үгийн гарал

[засварлах]

Үгийн дуудлага

[засварлах]
[цdцr]

Үндэсний бичиг

[засварлах]
ᠡᠳ᠋ᠣ᠊᠊ᠷ


(эдүр)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

[засварлах]
нэр.
  1. Нар мандахаас шингэх хүр­тэлх хугацаа
  2. Хоног
  3. Нэг хоногийн дотор гүйцэтгэх ажлын хугацаат цаг
  4. Тэмдэглэлт үйл явдал болсон цаг хугацаа
  5. хуучир. Газар тариалангийн талбайг хэмжих нэгж.

Ойролцоо үг

[засварлах]

Нийлмэл үг

[засварлах]
маргааш өдөр - маргааш нар мандахаас эхлэн жаргах хүртэлх хугацаа
хойч өдөр - дараа өдөр
бүтэн өдөр - нар мандсанаас шингэх хүртэлх цаг
хагас өдөр - нар мандсанаас шин­гэх хүртэлх цагийн хагастай тэнцэх хугацаа
хагас сайн өдөр - бямба гариг
бүтэн сайн өдөр - ням гариг
хишиг өдөр - а.бүтэн сайн өдөр; б.хуучир. сонгосон сайн өдөр
хонины хишиг өдөр - хонь хариулах ээлж таарсан өдөр
өдрийн сонин - а.тухайн өдөрт тохиолдсон үйл явдал; б.долоо хоногт таваас доошгүй удаа хэвлэгдэн гардаг тогтмол хэвлэл
өдрийн чөлөө - нар мандахаас шингэх хүртэлх хугацаанд өгсөн чөлөө
өдрийн ээлж - өдрийн цагаар ажилладаг ээлж
өдрийн үнэ ханш - тухайн өдөрт бараа бүтээгдэхүүн зэргийг худалдан борлуулах үнэ
өдрийн тэмдэглэл - а.хувь хүн тухайн өдөрт болсон хэрэг явдлынхаа талаар бичдэг тэмдэглэл; б.зохиол бүтээлийн бичлэгийн нэг хэлбэр
өдрийн газар - өдөржин явж байж хүрэх
өдөр бүр/өдөр бүхэн - өдөр өнжихгүй
өдөр өдөр - өдөр бүр
өдрөөс өдөрт - улам бүр, хоног өнгөрөх бүр
өдөр туж/өдөр турш - нар мандахаас шингэх хүртэлх хугацааны турш
өдөр дүл - өдөр дунд
өдөр тутам - өдөр алгасахгүй байгаа нь
өдөртөө ирэх - тухайн өдөртөө багтаж ирэх
өдөртөө гарах - нэг өдрийн дотор юманд явахаар хөдлөх
өдөртөө хүрэх - өдрийн хугацаанд зорьсон газраа очих
өдөр уртсах - нар мандахаас жаргах хүртэлх хоорондын хугацаа нэмэгдэх
өдөр тавих - өдөр урт болох
өдөр богиносох - өдөр богино болох
өдөр хугацах - ажил хэргийг гүйцэтгэх хугацаа тогтох
өдөр өнгөрөхгүй байх - а.цаг хугацаа маш удаан өнгөрөх; б.шилж. уйтгарлах, цаг нөгчөөх
хулгана өдөр зурхай. - хулгана эзэлсэн, тохиосон өдөр
үхэр өдөр зурхай. - үхэр эзэлсэн, тохиосон өдөр
бар өдөр зурхай. - бар эзэлсэн, тохиосон өдөр
туулай өдөр зурхай. - туулай эзэлсэн өдөр
луу өдөр зурхай. - луу эзэлсэн өдөр
могой өдөр зурхай. - могой тохиосон өдөр
морь өдөр зурхай. - морь тохиосон өдөр
хонь өдөр зурхай. - хонь тохиосон өдөр
мич өдөр зурхай - мич тохиосон өдөр
тахиа өдөр зурхай. - тахиа тохиосон өдөр
нохой өдөр зурхай. - нохой тохиосон өдөр
гахай өдөр зурхай. - гахай эзэлсэн, тохиосон өдөр
өдөр судар үзүүлэх - тухайн ажил хэргийг хэдийд хийж гүйцэтгэвэл тохиромжтойг мэргэлүүлэх
өдөр шөнөгүй - өдөр шөнийн ялгаагүй
хар өдөр яриа. - таагүй хэрэг явдал тохиолдох өдөр
арван өдөр болох - арван хоног болох
ажлын өдөр - хуулиар тогтоосон ажил хийх ёстой цаг хугацаа
амралтын өдөр - хуулиар тогтоосон амрах ёстой цаг
хөдөлмөр өдөр хуучир. - нэгдлийн гишүүдийн хөдөлмөрийг бүртгэх нэгж
баярын өдөр - түүхэн тэмдэг­лэлт үйл явдлыг тэмдэглэх өдөр
төрсөн өдөр - хүний мэндэлсэн өдөр

Зөв бичихзүй

[засварлах]

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

[засварлах]

ө|дөр нэр. *өдрөө хүлээх (үхэх цаг ойртох), өдрийн, өдөрт, өдрөөр, о.тоо өдрүүд

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

[засварлах]


Орчуулга

[засварлах]

Хоршоо үг

[засварлах]
  • өдөр судар - ажил хэргийг гүйцэтгэх цаг хугацаа
  • өдөр цаг - цаг хугацаа
  • өдөр шөнө - нар, сар мандах болон шингэх бүхий л хугацаа, хоног
  • өдөр хоног - хорин дөрвөн цагийн хоорондох хугацаа
  • өдөр сар - тухайн өдөр болон сарын хугацаа

Товчилсон үг

[засварлах]

Хэлц үг

[засварлах]

Өвөрмөц хэлц

[засварлах]
өдрөө хүлээх - үхэх цаг нь ойртсон байх
өдрийн од шиг - маш ховор, чухал
өдөр шөнө хоёр шиг - эрс тэс ялгаатай
өдрийн бодол, шөнийн зүүд - ямар нэгэн хэрэг явдал болон хэн нэгэн сэтгэлээс гарахгүй байх, цаг ямагт бодогдох
өдөр гэгээн болох - өглөө болох~Өдөр гэгээн болоход хойноос нэгэн хүн хүрч ирэв (МНТ).
өдөр шөнө хоёр шиг - сайн муу, сайхан муухай нь эрс ондоо, огт адилгүй~Энэ ч учраас Дугар Сүхбат хоёрыг... харахад өдөр шөнө хоёр шиг ялгаатай харагдана (С.Банзрагч, Зам).
өдрийн бодол шөнийн зүүд болох - ямар нэгэн хэрэг явдал болон хэн нэгэн сэтгэлээс гарахгүй байх, цаг ямагт бодогдох~Унадаг дугуй авах мөрөөдөл нь хүүд өдрийн бодол шөнийн зүүд боллоо.
өдрийн од шиг/мэт - байхгүй зүйл буюу маш ховор тохиолддог зүйл~Шүтлэгтэй бүсгүйчүүд алчуургүй явах гэдэг өдрийн од мэт ховор тохиолдол байдаг (Д.Маам, Тэмээний дууль).
↑ боол болох өдөр
↑ бор хоног шар өдөр
↑ түмэн өлзий гийсэн өдөр
↑ чагтан мултлах өдөр

Хэвшмэл хэлц

[засварлах]
Гөрөөс алсан газраа
Өдөр бүр гөрөөлдөг
Залуу хүн эрүүл бол
Өдөр бүр амгалан
Өвөл зуны завсарт нэг хувцастай
Өдөр шөнийн завсар нэг хоолтой
Өдөр алдаад шөнө тэмтэрнэ
Өдөр алдаад шөнө
Үхэр алдаад хонь
Өдөр алдаад шөнө
Энд алдаад тэнд
Өдөр байвал шөнө байдаг
Өвөл байвал зун байдаг
Өдөр байгаад наргүй
Үнэн байгаад ёсгүй
Өдөр болгон найргүй
Сүйх болгон цэцэггүй
Өдөр болоход цайгүй
Орой ирэхэд зайгүй
Өдөр бүгд адилгүй
Нөхөр бүр тэгшгүй
Өдөр бүр өлзийтэй
Жил бүр жаргалтай
Өдөр бүр өлзийтэй
Сар бүр сайнтай
Өдөр бүр өөдлөх
Хоног бүр хоногших
Өдөр голсон айл шөнө олдохгүй
Шөнө голсон мах өдөр олдохгүй
Өдөр гурван цатгалантай
Жил гурван жаргалантай
Өдөр гээгээд
Өглөө нь гэмших
Өдөр нь болж өндөг хагараад
Он нь тулж оосор тасрах
Өдөр нь цусаа гартал зодолдож
Шөнө нь тосоо гартал тэврэлдэх
Өдөр олон боловч дулаан нь
Хүн олон боловч цэцэн нь
Өдөр сар өнгөрч л байдаг
Үхэх цаг ойртож л байдаг
Өдөр төөрсөн хүнийг дуудаж болдоггүй
Шөнө төөрсөн хүнийг даллаж болдоггүй
Өдөр унасан мах авдаггүй
Шөнө унасан мах эрж олдог
Өдөр харагдсан мөс шиг
Өвөл гарсан өндөг шиг
Өдөр шөнийг сохор ялгахгүй
Эндүү бурууг согтуу ялгахгүй
Өдөр шөнийн арван хоёр цаг
Өвөл зуны арван хоёр сар
Өдөр шөнийн хооронд нэг хоол
Өвөл зуны хооронд нэг хувцас
Өдөр эргэх
Өөх царцах цаг
Өдөр явсан явдлаа шөнө бод
Өглөө хийсэн ажлаа орой ярь
Өлзий шувуу
Өдөр бүр дуугаравч
Өвлийг тавьдаггүй
Өвөг хөхөө дуугарвал зун болдог юм
Өндөр хөх огторгуйд нар сар ээлжилсээр
Өдөр шөнийг өнгөрүүлэх
Өнгийг эрмэлзэгч ертөнцөд нэр ашгийг хүссээр
Энэ насыг нөхцөөх
Өөх өгсөн хүнтэй
Өдөр шөнийн зодоон хийнэ
Өөх өгсөн хүнтэй
Өдөр шөнө зарга
Үнэн байгаад ёсгүй
Өдөр байгаад наргүй
Үнэн худлыг ялгадаг
Өдөр шөнийг хүргэдэг
Цаг цагт шинэлэх биш
Цагаан сараар ганцхан
Өдөр өдөр шинэлэх биш
Өвлийн эцэст ганцхан
Шөнө гинш
Өдөр унш
Шөнө мунгинаж сөд малтах
Өдөр бардаж өөтэй малтах
Шөнө санаж
Өдөр унш

Аман зохиолд орсон нь

[засварлах]

Зүйр үг

[засварлах]
Өлсөх гэдэг ёолж болдоггүй өвчин
Өдрөөр төөрөх гэдэг хашгирч болдоггүй зовлон

Тайлбар: бусдад үл мэдэгдэх зовуурьт байдал

Цэцэн үг

[засварлах]
Өдөр алдаж шөнө

Тайлбар: ажил төрлөө нартайд хийхгүй алмайрч суусаар харанхуй болсон хойно хийх