ямаа

Монголоор

Үгийн дуудлага

[jama:]

Үндэсний бичиг

ᠡ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠭ᠎᠎ᠠ

(имаг-а)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

амьт.

1. Үс урт, сүүл годгор, хос туруутай, хэвэгч дэлэнт амьтан, зэрлэг тэжээвэр хоёр янз, олон зүйл бий

Нийлмэл үг

ямаа ишиглэх - эм ямаа ишиг гаргах

ямаа хариулах - ямаа бэлчээрлүүлэх

ямаан үс - амьтны үс ямааны үстэй адил төстэйг нь

ямаан хилэн - өнгөн талд нь тачир нягт үс гаргаж нэхсэн нэг зүйл хилэн

ямаан арц урга. - ойд ургадаг, шөвгөн навчны үзүүрт өргөстэй, ширхэг нарийн нэгэн зүйл арц

ямаан бор урга. - дурс хар, дүгрэг навчтай мах улаан болоод артай нэгэн зүйл мод

ямаан бургас урга. - ойд ургана, навч нь энгийн бургастай адил, дурсны уг этгээд хөхөвтөр, үзүүр тал нь улаавтар нэгэн зүйл бургас

ямаан бүрээ хөгжим. - далайн нэгэн зүйл амьтны ясаар хийсэн дотроо хөндий, гадна тал нь арзгар, үлээхэд орхирч нарийхан дугардаг хөгжим

ямаан гөрөөс амьт. - зэрлэг ямаа

ямаан зангуу урга. - иш нь зэллэж ургадаг, жижиг навчтай, жижигхэн шар цэцэгтэй, нэг наст өвс, үр нь эмд орно

ямаан сахал урга. - нийлмэл цэцэгтний овогт багтдаг хоёр наст ногоо, хоёрдахь жилдээ цэцэглэж эхэлнэ, үндэс, навчийг нь хүнсэнд хэрэглэнэ

ямаан ууц амьт. - хилэнцэт аалз

ямаан харгана урга. - тал хээрийн бүсэд намхан ургадаг тод шар өнгийн хальстай нэг зүйл харгана; алтан харгана

ямаан хөх урга. - боровтор хүрэн цэцэгтэй, зөөлөн цайвар үстэй, сүүн цагаан шүүстэй, бөөрөнхий үндэслэг иштэй олон наст өвс, үндэс болоод иш нь эмд орно

ямаан шарилж урга. - хуучин үндэснээс ургахгүй, үрээс малтуушлан ургадаг нэгэн зүйл шарилж

ямаан шийр урга. - бүтэн хөвөө бүхий уртавтар зууван навчтай, эшнийхээ дээд хэсэгт багларан ургадаг шарангуй ногоон жижиг цэцэгтэй олон наст өвс, навчных нь шүүсээр эм, тариа хийнэ

ямаан эвэр урга. - цэнхэр цэцэгтэй, чулуурхаг газар бут бутаар ургадаг, навч нь бургастай адил заримдаг сөөг; догар

янгир ямаа амьт. - нэг зүйл зэрлэг ямаа

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

я|маа амьт.. хонь ~ хорш. (бог мал), ямааны, ямаанд, ямаанаас, о.тоо ямаанууд

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠡ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠨ ᠊ᠣ
ᠡ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠨ ᠳ᠋ᠣ
ᠡ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠊ᠢ᠊᠊ᠢ
ᠡ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠨ ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠡ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠪᠡ᠊ᠷ
ᠡ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠡ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠡ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠪᠡ᠊‍᠊ᠨ
ᠡ᠊ᠢ᠊᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ

/~ы /~д /~ыг /~аас /~аар /~тай /~руу /~аа /~ууд

Хоршоо үг

• хонь ямаа - бог мал

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

ямаан зан - түргэн зан

ямаан омог - өнгөн дээрээ сүржин, огцом түргэн ууртай зан

ямаанаас янзтай, тэмээнээс гэдгэр - этгээд жигтэй, гажууд хүн

ямааны мах халуун дээрээ - аливаа зүйлийг алгуурлалгүй, шинэ сэргэг дээр нь даруйхан хий

ямаа туйлавч янгирцаг эвдэхгүй, тэмээ туйлаад тэнгэрт гарахгүй - шалихгүй биз дээ

ямаа алах чээжинд - амархан~Ямаа алах чээжинд гээд л байсан. Чадахгүй байсандаа ичээд гэрээс өнөөдөр цухуйхгүй байна.

ямаа гэхээр тэмээ гэх/тэмээ гэхээр ямаа гэх - тэнэг, зөрүүд~Тэмээ гэхээр ямаа гээд... нөгөө баг ч өөрсдийнхөө үзэл бодол дээр бат зогсоод хоёр тал тас зөрүүдлэв.

ямаан зан - түргэн зан~Засуулахаас төвөгшөөж шинээр авах зэрэг нь цамаархал бөгөөд ямаан зан юм.

ямаан ноос ямаанаас - гарлага нь мөн тэр дотроосоо гарна гэх мэтийн санаа~Олны юмыг олноороо хуваахад ямар л буруу байхав, ямааны ноос яалаа ч гэсэн ямааны биеэс гарна (Хүчит, Цагаан хяруу улаан зандан).

ямаан омог - сүржин, огцом түргэн ууртай зан~Занги Загд ихэд хилэгнэн маузер буугаа чанга атгаж аман дотроо “муусайн нохой сургаалтангууд!” гэж хэлж дадсан муу үгээ ярих нь ямаан омог хөдөлсний шинж буй за (Л.Түдэв, Уулын үер).

ямаанаас янзтай, тэмээнээс гэдгэр - этгээд гажууд, сонин хачин ааш авиртай~Миний ямаанаас янзтай, тэмээнээс гэдгэрийг та нар мэднэ шүү дээ (Б.Бааст, Гэнэн хонгор цаг).

ямааны ишгийг майлуулж, барсыг цочоох - чадлаа мэдэхгүй аашлах~Алтан улс дахин халдаж, зуу бичгийг мөргөж хүлээн ав хэмээсэнд Тайзу хаан их л мүшийж өмнө зүг хандаж нулимаад зарлиг болсон нь

ямааны мах халуун дээрээ - аливаа хэрэг явдлыг шинэ сэргэг дээр нь~Энэ маргаантай асуудлыг яг одоо энд газар дээр нь шийдэцгээе. Ямааны мах халуун дээрээ гэдэг шүү дээ.

↑ ишгээ голсон ямаа

↑ яльгүй зарга ямааны гарзтай

↑ яргуй хөөсөн ямаа шиг

↑ зуун ямаанд жаран ухна

Хэвшмэл хэлц

Бадарчин явахаараа айлгадаг

Ямаа бахирахаараа айлгадаг

Инээдэм шог найртаа зохицно

Ямаа хонь талдаа зохицно

Лам доройтвол дуулна

Ямаа муудвал майлна

Лам ламдаа муу

Ямаа хамуундаа хажир

Лам муудвал дуулна

Ямаа муудвал майлна

Лам сандарвал бурхнаа мартана

Ямаа хужиршвал тургихаа мартана

Лам эмсвэл банди харайна

Ямаа ороошвол ухна харайна

Тэмээ ирэхэд

Ямаа атаархана

Тэмээ туйлаад тэнгэрт гарахгүй

Ямаа туйлаад янгиа эвдэхгүй

Тэмээ хүрэхгүй өвсийг

Ямаа идэх гэж дурлана

Тэмээг модны навч идэхэд

Ямаа гайхдаг

Ямааг хадан дээр гарахад

Тэмээ гайхдаг

Тэхэд явсан хүн

Ямаа ишиглэсний хойно ирнэ

Ухнанд явсан хүү

Ямаа ишиглэсэн хойно ирэв гэх шиг

Хятад ханшинд

Ямаа хаданд

Эрвийж үхсэн оонын толгойноос

Ямаа торгоод зайлж зугтана

Ядарч байвч ямбатай

Ямаа унавч монцогтой

Ядравч ямбаа тавихгүй

Ямаа унавч монцгоо тавихгүй

Ядсан хүнд

Ямаа мал

Ядуу боловч ямбатай

Ямаа боловч монцогтой

Ял идсэн ноён таргална

Ямаа идсэн чоно таргална

Ялаа мэлхийд муу

Ямаа хамуунд муу

Ялаа туйлавч тоос дэгдээхгүй

Ямаа туйлавч янгирцаг эвдрэхгүй

Ям хамарт муу

Ямаа хамуунд муу

Ямаа бархирахаараа айлгана

Бадарч явахаараа айлгана

Ямаа богинодоо

Тэмээ өндөртөө

Ямаа зарсан хүн бөсөөр тасардаггүй

Хүн зарсан хүн үгээр тасардаггүй

Ямаа идсэн ганзагыг төлж болно

Ям идсэн хамрыг тань хэн төлөх вэ

Ямаа идсэн хазаараа надаар төлүүлэхэд

Ям идсэн хамраа хэнээр төлүүлэх вэ

Ямаа муудаа

Муу эр эмдээ

Ямаа өмнөөсөө айна

Морь хойноосоо айна

Ямаа таргалавч сүүл нь таргалахгүй

Яр долоовч нохой таргалахгүй

Ямаа таргалуулбал хэвтэх газраа олохгүй

Санаа дэвэрвэл суух газраа олохгүй

Ямаа туйлаад янгиа эвдэхгүй

Тэмээ туйлаад тэнгэрт гарахгүй

Ямаа туйлавч янгиа эвдэхгүй

Ялаа тогловч тоос дэгдэхгүй

Ямаа үхтэлээ сүүлээ өргөж

Үхсэн хойноо хайсан дотор ч өргөдөг

Ямаа хамуундаа муу

Лам ламдаа муу

Ямаа хүнд нутаггүй

Бухан бяруу өтөггүй (бууцгүй)

Ямаа эцсэндээ

Чоно хөгшиндөө

Ямаа ядартаа эр

Яам доройдоо барс

Ямаа ямбалж байж усгүй хоцрох

Тэмээ ихэрхэж байж жилээс хоцров гэх шиг

Ян байвал чинтэй

Ямаа байвал ишигтэй

Ярвайж үхсэн оонын толгойноос

Ямаа тургиад зайлж зугтах