хүрээ(н)

Монголоор

Үгийн утга

хүрээ(н) I нэр 1Гэр, барилга зэрэг юмны гадуур тойруулж барьсан хашаа: хүрээ барих (гэр, байшингийн гадуур хүрээ хороо босгох), чулуун хүрээ (чулуугаар хийсэн хашаа маягийн зүйл), шалны хүрээ (шалны янз мод), гэр хүрээ хорш. (хашаа хүрээ), хашаа хүрээ хорш. (гэр, байшин зэргийн гадуур тойруулан бэхэлсэн зүйл болон малын хашаа хороо), хороо хүрээ хорш. (юмны гадуур хороолж, хүрээлж хийсэн юм); 2Байран суурин төв газар: Богдын хүрээ түүх. (Богдын нэрээр нэрлэсэн суурин газар), Да хүрээ түүх. (Нийслэл хүрээ), Их хүрээ түүх. (Нийслэл хүрээ), Нийслэл хүрээ түүх. (Богд хаант Монгол улсын төв хот, одоогийн Улаанбаатар), гандан хүрээ хорш. (гандан хийд), хүрээ хийд хорш. (шашны ном, зан үйл явуулах газар), хот хүрээ хорш. (төв суурин газар), хүрээ хороо хорш. (а.юмыг тойруулан хашаалан барьсан юм; б.хүн ам олноор суурьшсан суурин газар), хүрээ нүүхийн төлөө хоёр чавганц хэрэлдэх зүйр. (өөрт хамааралгүй юмнаас болж муудалцах), хүрээний шавхайг хүйтний хяруу арилгах, хүний мууг хуулийн гэсгээл арилгах зүйр. (хууль муу үйлийг хязгаарладаг); 3Юмны хөвөө, зах ирмэг, гадуур тойрсон зүйл: хүрээ ав (хоморгот ан ав), хүрээ зурах (юмны захаар тойрог татах), хүрээ угалз (юмны гадар хөвөөгөөр хүрээлэн зурсан буюу оёсон хээ угалз), хүрээ татах (бичиг болон зургийн гадуур тойрог шугам татах), аяганы хүрээ (аяганы дээд амсрын ирмэг), мөөгний хүрээ (мөөг ургах голдуу тал дугариг хэлбэртэй тод ногоон харагдах хэсэг газар), цэцгийн хүрээ (цэцгийн мандал), шархны хүрээ (хүн амьтны биед гарсан идээт шархны хэмжээ), зургийн хүрээ (зургийн жааз), сарны хүрээ (сарыг тойрсон мананцар), тоононы хүрээ (тононы даага, унийг тогтоох дугуй), хүрээ жааз хорш. (юмны зах ирмэгийг дагуулж хийсэн хүрээ); 4Хэмжээ хязгаар: ажлын хүрээ (тухайн ажил хэргийг гүйцэтгэх, эрх үүрэг, хариуцлага), бичиг шашдир зохиох хүрээ (ном судар бичих хэмжээ), мэдлэгийн хүрээ (оюун ухаан, боловсролын түвшин); 5Байрлан төвлөх газар, байгууллага: хориглолтын хүрээ (бэхлэлтийн тойрог, хэмжээ), цэргийн хүрээ цэрэг. (цэрэг дайчдын байрлах газар); 6Амьд бодсын ангиллын нэг нэгж; 7хуучир.түүх. Монголын овог төрлийн байгууллын үеийн үйлдвэрлэлийн ба хамгаалалтын зохион байгуулалт: аймаг аймгаар нь нэгжилж тойруулан тавьсан мянган тэргийг нэг хүрээ гэдэг байв: хүрээ буух (цэрэг, аянчин зэрэг олон хүн гэр тэргээр хүрээ байгуулж буух, хуарагнах).

'

'

'

'

Холбоо үг

• хүрээ барих - гэр, байшингийн гадуур хүрээ хороо босгох
• чулуун хүрээ - чулуугаар хийсэн хашаа маягийн зүйл
• шалны хүрээ - шалны янз мод
• гэр хүрээ хорш. - хашаа хүрээ
• хашаа хүрээ хорш. - гэр, байшин зэргийн гадуур тойруулан бэхэлсэн зүйл болон малын хашаа хороо
• Богдын хүрээ түүх. - Богдын нэрээр нэрлэсэн суурин газар
• Да хүрээ түүх. - Нийслэл хүрээ
• Их хүрээ түүх. - Нийслэл хүрээ
• Нийслэл хүрээ түүх. - Богд хаант Монгол улсын төв хот, одоогийн Улаанбаатар

Зүйр цэцэн үг

хүрээ нүүхийн төлөө хоёр чавганц хэрэлдэх - өөрт хамааралгүй юмнаас болж муудалцах хүрээний шавхайг хүйтний хяруу арилгах, хүний мууг хуулийн гэсгээл арилгах - хууль муу үйлийг хязгаарладаг

Хуучирсан үг

• түүх