хоёр

Монголоор

Үгийн дуудлага

[xojordoxĭ]

Үндэсний бичиг

ᠬᠣ᠊ᠶᠡ᠊ᠷ

(хойар дахи)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

тоо.

1. Нэг дээр нэгийг нэмсэн тоо
2. Хос
3. Холбоос үгийн үүргээр хэрэглэгдэнэ

Нийлмэл үг

хоёр амт - а.хоёр нүүртэй, хуурамч зантай хүн; б.хоёр амтай юм, хоёр амтай буу

хоёр буудалт нисэх онгоц - нисэх онгоцны нэгэн зүйл, газар усны алинд ч буудаг онгоц

хоёр гэрт ургамал - эр, эм цэцэг нь дангаараа тус тус байрладаг ургамал

хоёр нутагтан - газар уснаа амьдардаг сээртэн амьтны анги, мэлхий, салмандар зэрэг амьтан багтана

хоёр нүдний дуран - алс байгаа юмыг харахад зориулж, нүдний хараанд тохируулдаг хоёр хоолойг холбож хийсэн багаж

хоёр тал - а.нэг юмны хоёр этгээд; б.нэг юмны хоёр хэсэг; в.хоёр хэсэг хуваагдсан; г.хоёрдмол

хоёр талтай шийдвэр - хоёрдмол утгатай шийдвэр

хоёр төлөв - арга билэг хоёр хоёул тэс өөр боловч хослон дууддаг тэнгэр газар, нар сар, халуун хүйтэн, эр эм гэх мэт зүйлс

хоёр санаа өвөрлөх - үнэнч биш, хэрэгтэй цагт урвахад бэлэн

хоёр наст ургамал - соёолсон жилдээ зөвхөн үндэс, навч нь гарч, дараагин жилдээ цэцэглэж үрээ өгдөг ургамал

хоёр чавхдаст хөгжим. - янз шударга хөгжимтэй адилхан болоод модон цагариг нь уртхан өнцөгтэй, дотоод тал нь хөндий, хоёр чихэнд чавхдас торгож хуурдах хөгжмийн зэмсэг

хоёр шарга зурхай. - Алтан гадас одны ойр орших, хоёр том одны нэр, Тайж од, Хаан од

хагацах - а.ихэд зовж байж амаржих, нярайлах

янаг хоёр - сэтгэл санаа нийлсэн дурлалт хос

эмгэн өвгөн хоёр - эмгэн болон өвгөн

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

хоёр тоо.. ~ нүдний ду­ран хоёр дахь.

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠬᠣ᠊ᠶᠡ᠊ᠷᠳ᠋‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠴ᠊ᠢ
ᠬᠣ᠊ᠶᠡ᠊ᠷᠳ᠋‍ᠠ‍ᢉᠢ᠋
ᠬᠣ᠊ᠶᠡᠳ᠋ᠣ᠊ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᠬᠣ᠊ᠶᠡ᠊ᠷᠳ᠋ᠣ
ᠬᠣ᠊ᠶᠡ᠊ᠷᠳ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠬᠣ᠊ᠶᠡᡍᠣ᠊᠊ᠯ᠊‍᠊ᠨ
ᠬᠣ᠊ᠶᠡ᠊ᠷ‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠳ᠋᠊‍᠊ᠨ
ᠬᠣ᠊ᠶᠡ᠊ᠷ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍᠊ᠨ

/~догч /~дахь /~дугаар /~т /~той /~уул /~тоо /~хон

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

хоёрын хооронд, гурвын дунд - гүйцэд биш дутуу юм

арьс яс хоёр - маш туранхай

хоёр гар гаргах - юмыг чин сэтгэлээсээ бус, нөхцөл байдалд нь тааруулж сайн, муу хоёр янз хийх

хоёр гартай хүн - юм үйлдэхдээ нөхцөл байдалд нь тааруулж сайн муу хоёр янз хийдэг зантай хүн

хоёр зээрд - хөл

хоёр идэхгүй, хоосон хонохгүй зүйр. - мөчиг тачигхан, дунд зэрэгхэн амь зуух

хоёр нүүр гаргах - санаа бодол, ажил зорилго өөр хүмүүст нэгэн зэрэг үйлчлэх

хоёр нүүртэн - эсрэг тэсрэг хоёр этгээдэд үнэнч байдал гарган тал засч, тэгш үйлчлэгч

хоёр таарсан амьтан - ажил үйл нь бүтэлгүйгээрээ адил хоёр хүн

хоёр тугалаа бэлчээрт гаргах - унтах

хоёр үзүүртэй зүү - далдуур хутган үймүүлэгч

хоёр яс - салах

хоёр хөлтэй, хохимой толгойтой - хүн

хоёр чихнээс хойш орох юм яриа. - идэх юм

оонын хоёр эвэр шиг - хоёулхнаа

хоёрын хооронд хоргол цацаж, гурвын дунд гурил цацах - хоёр этгээдийн хооронд хутган үймүүлэх, муудалцуулах

хоёр чихнээс хойш орохгүй - амт муутай

хоёр гар гаргах - юмыг чин сэтгэлээсээ бус, нөхцөл байдалд нь тааруулж сайн, муу хоёр янз хийх~Тэгэж хоёр гар гаргаагүй бол дахин засаад бичээчид өг дөө гэж хэлэн Очирыг үүд рүү харахад нь Бат хаалгыг хаачихав (З.Сандагаа, Хүний ганц).

хоёр зээрд - (хошин.) хүний хөл~...унах морь ч байсан биш дээ. Хол ойр, уул хад хаана л бол хаана хоёр зээрдээрээ харайлгаж нэг насыг барах гэж байна (Д.Наваансүрэн, Минжин хангай).

хоёр идэхгүй, хоосон хонохгүй - мөчиг тачигхан, дунд зэрэгхэн амь зуух~Ховор хоосон, явар ядуу, хоёр идэхгүй, хоосон хонолгүй хоног сарыг элээж суусан юм (Д.Пүрэвдорж, Ширмэн цөгцний дууль).

хоёр ногоон - нүд~Хоёр найз зүлгэн дээр суучихаад харанхуйд гялалзах бэлтрэгний хоёр ногоон нүдийг харж байлаа (Зян Рун, Чонон сүлд).

хоёр нүд нь орой дээрээ гарах - ихэд цочих, айх сандрах зэргийн~Чоно нохойд орсон байх гэдэг бодол хүн бүхний сэтгэлд орж, нүд нь орой дээрээ гаран сандарцгаана (Д.Намдаг. Хөгшин чоно ульсан нь). ~Бат ганцаараа өдрийн турш гэрийн ажлаа хийж дуусаад орой гадагш гарвал Хонгорын нүд нь орой дээрээ гаран гүйж ирлээ (Ч.Лодойдамба, Тунгалаг тамир).

хоёр нүүр гаргах - санаа бодол, ажил зорилго өөр хүмүүст нэгэн зэрэг үйлчлэх~Үнэн зөв үг хэлэхгүй, итгэл хөсөрдүүлэх, хоёр нүүр гаргах явдал их байжээ (Ж.Дамдин, Үймээний жил).

хоёр сэвлэг үсээ хойш урагш унжуулах - бэлэвсрэх~Өэлүн Үжин өгүүлрүүн

хоёр тугалаа бэлчээрт гаргах - (хошин) унтах~Өвгөн жолооч өөд харвал, хэдийнээ бүхээгний булан налж, хоёр тугалаа бэлчээрт гаргасан байлаа (С.Дашдооров, Говийн өндөр).

хоёр үзүүртэй зүү адил/шиг - (жигш.) ховч, хов зөөх, далдуур хутган үймүүлэгч~Сав л хийвэл хоёр үзүүртэй зүү шиг далдуур довтолдоггүй үнэнч шударга хүн хэрэгтэй (Ц.Цэдэнжав, Хаврын урь).

хоёр хөлтэй, хохимой толгойтой - хүн~Түй согтуу Дамчаа энэ тамын ертөнцөд арилаад өгнө өө. Гайгүй хоёр хөлтэй, хохимой толгойтой бүхэн тэртэй тэргүй үхэж хумхын тоос болдог юм чинь (С.Эрдэнэ, Ойн захад). ~Чи чинь чулуу юм уу, хүн юм уу? гэж уурласан тахар асуухад Төмөр

хоёр хөлтэй чоно - хулгайч хүн~Энэ уулын буяныг дөрөв болоод хоёр хөлтэй чоноос ийм түшигтэй байж л хамгаална биз дээ! (Б.Бааст, Гэрийн, хээрийн хоёр хар амт).

хоёр хуцны хоорондуур хүйдэс чулуудах - зөрчилтэй хоёрыг улам өдөөх~Энэ өдөр Гуаг нь олж авчирч чадахгүй ч гэсэн гайгүйхэн нэг ши үзчихье! Алимансар ингэж шийдээд хоёр хуцны хоорондуур хүйдэс чудуудаж, ноцсон гал дээр тос цутгадгийн хуулиар... (М.Хасар, Гуа боловсруулах үед).

хоёр чихнээс хойш орох юм - (хар яриа.) идэх юм~Хөөрхий балар цагийн хүн хоёр чихнээс нь хойш орох юм л олдвол цадахаа мэдэхгүй идэж аваад түүнийгээ жаргалын дээд гэж үздэг байжээ (Б.Ринчен, Заан залуудай).

хоёр яс салах/хагацах - а.ихэд зовж байж амаржих, нярайлах~Амар мэнд хоёр яс салсанд нь баярласан өвгөн хүүгээ харж сэтгэл баясана (Д.Гармаа, Цагаан булаг). ~Хаа очиж элдэв зовлонгүй хоёр яс салж, эх үр хоёр эмнэлгээс гарах болов (Т.Бум-Эрдэнэ, Хувь заяаны хэлхээ). б.хүнд хүчир болон хийх дургүй ажлаа хийж дуусахчаан болох

↑ арьс яс хоёр

↑ оонын хоёр эвэр шиг

Хэвшмэл хэлц

Байрыг нь харвал

Байдал нь өөр байна

Бас дахиад хэлбэл

Баахан хэцүү байна

Гутал хавчсан юм уу

Хоёр эхнэртэй юм уу

Самсаа нь шарлаж байна

Ганц айл бол галаа хичээ

Хоёр айл бол ховоо хичээ

Ганц боловч гадас элээнэ

Хоёр боловч хормой элээнэ

Ганц гэр галаа хичээ

Хоёр гэр ховоо хичээ

Ганц тэмээнд эрэл тасрахгүй

Хоёр эмд хэрүүл тасрахгүй

Ганц тэмээтэй хүн эрэлд хатдаг

Хоёр эхнэртэй хүн гэрэлд хатдаг

Ганц тэмээтэй хүнд эрэл тасрахгүй

Хоёр эхнэртэй хүнд хэрүүл тасрахгүй

Ганц хүн (мал) газар дүүрэхгүй

Хоёр хүн хошуу дүүрэхгүй

Ганц хүн арга мөхөс

Хоёр хүн арга төгс

Нэг гэнэдэхээс

Хоёр гэнэдэхгүй

Нэг молиго

Хоёр жого

Нэг мөхөс

Хоёр төгс

Нэг сэтгэлтэй эм эм биш эр

Хоёр сэтгэлтэй эр эр биш эм

Нэг үзвэл танил

Хоёр үзвэл янаг

Нэг уусан нүдэнд гарах

Хоёр уусан хэлэнд орох

Нэг үхэхээс биш

Хоёр үхэхгүй

Нэг хүн хүн

Хоёр хүн олон

Нэг хүний ухаан зарж хүрэхгүй

Хоёр хүний ухаан зарж барахгүй

Нэг хэсэг навтас

Хоёр хэсэг хавтсаа тохоод явах

Толгойд мэдэлгүй бол

Хоёр хөлд амаргүй

Хов үг идсэн хүний санаа нь амрахгүй

Хоёр эхнэр авсан хүний сэтгэл нь амрахгүй

Ховоон дээр суусан хүний хуруу амаргүй

Хоёр эм авсан хүний сэтгэл амаргүй

Ховоонд орохгүй ус үгүй

Хоёр хуруу өвс үгүй

Ховор ховор явж хорхой амиа тэжээнэ

Хоёр хөлөөрөө явж хүн амиа тэжээнэ

Ховч хоншоорт хүнд хэрэг сонсгож болохгүй

Хоёр үзүүртэй зүүгээр оёдол оёж болохгүй

Ховч хүн

Хоёр хөлтэй могойтой адил

Ходоод нь хонхон эрдэнэ

Хоёр нүд нь лонхон эрдэнэ

Ходоод нь цадавч

Хоёр нүд нь цадахгүй

Хоёр алга хавсрахгүй бол дуу гарахгүй

Хоёр хүн харилцахгүй бол хэрэлдэхгүй

Хоёр алга хавсрахгүй бол дуугардаггүй нь

Хувраг хүний муу зан

Хоёр алга хавсрахгүй бол

Нэг алга дуу гарахгүй

Хоёр араанаас шүлс гоожмоор

Хожгор хүнээс үс ургамаар

Хоёр аралтай тэрэгний нэг арал нь

Хугарвал үхэр татахад хүчир

Хоёр барс хэрэлдвэл хохирох гутахыг бодохгүй

Хоёр хуц мөргөлдвөл хойш харахыг мэдэхгүй

Хоёр далавч нисэхэд сайхан

Холын төрөл золгоход сайхан

Хоёр далавч ургасангүй болохоор нисэж үзсэнгүй

Хоногийн тоо дуусаагүй болохоор үхэж үзсэнгүй

Хоёр далай (уул) хол оршивч үүл манангаар уулздаг

Хоёр хүн хол төрөвч явдал замдаа учирдаг

Хоёр дахин хийсэнд орвол

Нэг удаа сайн хий

Хоёр дугуй нийлээд тэрэг болно

Хоёр хүн нийлээд гэр болно

Хоёр модыг ширээр холбодог

Хоёр нөхрийг ховоор салгадаг

Хоёр мэргэн нийлбэл насны жаргалан

Хоёр тэнэг нийлбэл насны зовлон

Хоёр нар гарвал худгийн ус ширгэнэ

Хоёр хаан суувал харьяаны улс шанална

Хоёр нас наслахгүй

Хойт шүд шүдлэхгүй

Хоёр нохой холбож болдоггүй

Хорин хонь холбож болдог

Хоёр нохойн хооронд яс битгий хая

Хоёр нөхдийн хооронд хов битгий хэл

Хоёр сайн золгохдоо хэрэлдэх

Хоёр муу салахдаа хэрэлдэх

Хоёр сайн хүн харш бололцохгүй

Хоёр муу хүн хөрш бололцохгүй

Хоёр сүмийн хооронд

Цав ч үгүй

зад ч үгүй

Хоёр сэлэм

Нэг хуйнд багтдаггүй

Хоёр сэтгэл нэгдвэл

Хуримтай хуримгүй ч яамай

Хоёр сэтгэл холбоотой бол

Хоолтой хоолгүй ч болно

Хоёр талыг сонсвол гэгээн болно

Ганц талыг үнэмшвэл харанхуй болно

Хоёр тарган холбирохын зовлон

Тарган туранхай таарахын жаргал

Хоёр толгойт могой нэг нүхэнд багтахгүй

Хоёр өөр дайсан нэг гэрт багтахгүй

Хоёр толгойт могой

Хоёр нүүрт дамар

Хоёр толгой хонин тогоонд багтахгүй

Хоёр толгойт могой нэг нүхэнд багтахгүй

Хоёр түшмэл эвтэй бол хааныг ч чадах

Хоёр хаан эвтэй бол улс ч амгалан

Хоёр тэнэг айл болохгүй

Хорт могойд хүрч болохгүй

Хоёр үгэнд танил болдог

Хоногийн дараа найз болдог

Хоёр үзүүрт зүүгээр оёдол оёж болохгүй

Хов хоншоорт хүнд хэрэг сонсгож болохгүй

Хоёр үзүүртэй зүү

Гурван үзүүртэй зангуу

Хоёр урагт зуучтай

Хорин тэмээнд хонхтой

Хоёр уул ойр боловч учрахгүй

Хоёр хүн хол боловч учрана

Хоёр уул харгадаггүй

Хоёр хүн харгадаг

Хоёр уул хариугүй

Хоёр хүн хариутай

Хоёр уул хол оршивч үүл манангаар уулздаг

Хоёр хүн хол суувч гүүр замаар учирдаг

Хоёр уулын будан холд холдсоор арилна

Хоёр хонгорын сэтгэл ойрт ойртсоор нийлнэ

Хоёр уулын ойр нь

Хоёр хүний хол нь

Хоёр уулын хооронд хорт могой гүрвэлзэнэ

Хоёр хүний хооронд ховч хүн илбэлзэнэ

Хоёр уулын хооронд униар будан татна

Хоёр амрагийн хооронд уянга дуу татна

Хоёр халзан хэнийгээ хожгор гэх вэ

Хоёр хэрээ хэнийгээ хар гэх вэ

Хоёр хөл газарт эс хүрвэл хүлэг

Хоолойноос цааш давбал хоол

Хоёр хөл нь дээшээ ч яв

Хар толгой нь доошоо ч яв

Хоёр хөлт хүнд хойт эх зайлуулдаг

Дөрвөн хөлт малд дөнжин үнээ зайлуулдаг

Хоёр хөлтэй хүн байтугай

Дөрвөн хөлтэй морь ч бүдэрдэг

Хоёр хөлтэй чоно

Хоёр гартай могой

Хоёр хүн нэгийгээ муулбал

Хүний элэг гэж мэд

Хоёр хүн нэгээ усанд чирж оруулахад

Хормойн сэжүүр үл норгох ёсгүй

Хоёр хүн тоглодог

Хорин хүн хардаг

Хоёр хүн хэлцэх

Хонгор хүн чагнах

Хоёр хүн хэрэлдэхэд

Хорин хүн салгадаг

Хоёр хүн эвтэй бол төмөр хүрээ мэт бэх

Хорин хүн эвгүй бол эвдэрхий хүрээ мэт хэврэг

Хоёр хүн явбал нэг нь ах

Нэг хүн явбал малгай нь ах

Хоёр хүний ах нь их

Нэг хүний малгай нь их

Хоёр хүний явдлыг хорин хүн бүтээх

Хотол олны тусыг эрдэмт хүн илэрхийлэх

Хоёр хүнээр зуучлуулж

Хорин хүнээр хүргүүлнэ

Хоёр хурлын хооронд

Ховдог манзач хоосон

Хоёр хуруу нь жад болж

Хоёр нүд нь од болох

Хоёр хуцны толгой

Нэг тогоонд багтахгүй

Хоёр хэрээ биеийнхээ

Харыг гайхав гэх шиг

Хоёр цэцэн хүч

Хоёр тэнэг наадам

Хоёр чихнээс хойш орвол

Холтос ч хоол болно

Хоёр шагай эрээд

Хорин шагай гээх

Хожоочийн араар

Хоёр хүн сундлаатай

Хойд урд зүг мэдэхгүй

Хоёр гурван тоо мэдэхгүй

Хойно өмнийн зүг ч мэдэхгүй

Хоёр гурвын тоог ч мэдэхгүй

Хойноос ирээд хотонд

Хоёр хоноод авдранд

Хойшоо явах хүн үү хоёулаа нийлчихье

Хоёр эхнэртэй хүн үү зовлонгоо тоочицгооё

Хол ойрыг ойртуулдаг хурц туурайт морь эрдэнэ

Хоёр хүнийг ойртуулдаг хуван оройт хөөрөг эрдэнэ

Хол явбал хүн танихгүй

Хоёр хоновол өөрөө танихгүй

Холын замд

Хоёр чих хүнд

Холын замыг ойртуулах морь эрдэнэ

Хоёр айлыг ойртуулах хүүхэн эрдэнэ

Холын юманд сайхан ч буй муухай ч буй

Хоёр бодолд болох ч буй болохгүй ч буй

Хомхой хүн

Хоёр биетэй болохоос ч буцахгүй

Хон хэрээ хошууч

Хоёр хүүхэн бялдууч

Хонжоочийн хойгуур

Хоёр хүн сундлаатай

Хонины арьс нөмөрсөн чоно

Хоёр нүүр хэрэглэсэн хүн

Хоншоор нь хар

Хоёр хөл саваа

Хоолой давсан хойно цөм хоол

Хоёр хөл тавьсан хойно газар хүлэг

Хооронд хутгадаг

Хоёр үзүүртэй зүү

Хоорондын үгэнд үнэн ч буй

худал ч буй

Хоёр сэтгэлд болох ч буй

болохгүй ч буй

Хоосон арьс

Хоёр цэц

Хор идсэн шаазгай шиг

Хоёр идсэн чоно шиг

Хорин тэмээнд хонхтой (хуртай)

Хоёр урагт зуучтай

Хорин хүн эв муутай бол эвдэрхий хэрэм мэт

Хоёр хүн эв сайтай бол төмөр хэрэм мэт

Хорхойд хоргүй

Хоёр биедээ гэмгүй

Хорхойд хоргүй

Хоёр заяанд нүгэлгүй

Хос дугуй нийлүүлээд тэрэг болдог

Хоёр айл нийлээд саахалт болдог

Хотол олныг найралдуулахаас архи нэг эрхэм

Хоёр айлыг ойртуулахаас хүүхэн нэг эрхэм

Хуучин нөхөр

Хоёр шинээс дээр

Хүрээ нүүхийн төлөө

Хоёр гавж хэрэлдэнэ

Хүрээ нүүхийн төлөө

Хоёр чавганц хэрэлдэх

Эвтэй тугал

Хоёр эх хөхдөг

Аман зохиолд орсон нь

Зүйр үг

• хоёр идэхгүй

Хоосон хонохгүй

Тайлбар: мөчиг тачигхан, дунд зэрэгхэн амь зуух

Хоёр хүн хэдий хол боловч учрах

Хоёр хад хэдий ойр боловч үл учрах/ уул хол боловч үүл манангаар нийлнэ

Хоёр хүн хол суувч хэрэг явдлаар учирна

Тайлбар: замын хүзүү урт, заяа төөрөг байвал уулзана

Хоёр хүн эвтэй бол төмөр хүрээ мэт бөх

Хорин хүн эвгүй бол эвдэрхий хүрээ мэт хялбар

Тайлбар: эв нэгдэл хамгаас эрхэм

Цэцэн үг

Хоёр хүний хооронд хов бүү хутга

Тайлбар: хүмүүсийн хооронд хов хутгах тусгүй

Хоёр хар хэрээ бие биенийхээ харыг гайхна

Тайлбар: өөрийгөө мэдэхгүй байж өрөөл бусдыг муу хэлэх