Jump to content

хийх

Викитоль-с

Монголоор

[засварлах]

Үгийн гарал

[засварлах]

Үгийн дуудлага

[засварлах]
[xi:]

Үндэсний бичиг

[засварлах]
ᢉᠢᠬᠥ
(хи)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

[засварлах]
үйл.
  1. Үйлдэх, бүтээх
  2. Юмыг сав суулга зэрэгт агуулах
  3. Хувцас, эдлэл өмсч, зүүж хэрэглэх
  4. Хэрэгцээнд зориулж ямар нэгэн юм бий болгох, бэлдэх
  5. Ямар нэг муу учир явдал гаргах
  6. Янз бүрийн дүрслэх үгтэй нийлж агшин зуур болох үйлийг илэрхийлнэ

Ойролцоо үг

[засварлах]

новш

Нийлмэл үг

[засварлах]
ажил хийх - хөдөлмөрлөх, ажиллах
ан гөрөө хийх - ан агнах, ангаар хөөцөлдөх
аялал хийх - аялалд явах, зугаалах
биеийн тамир хийх - биеийн тамираар хичээллэх
гэм хийх - буруу гажуу хэрэг үйлдэх
гэрийн даалгавар хийх - хичээл дээр үзсэнээ гэртээ бататган давтах
гэрээ хэлэлцээр хийх - гэрээ хэлэлцээр байгуулах
дадлага хийх - сурч мэдсэнээ амьдрал дээр практикт туршиж үзэх
дайн хийх - дайн өдөөх, дайнд татагдан оролцох
дүгнэлт хийх - дүн шинжилгээ өгөх
ёс хийх - а.мэндлэх; б.ёс журмыг нь гүйцээх
зам хийх - зам тавих, замтай болгох
засвар хийх - засаж янзлах
зөв хийх - ёс журам, зааврынх нь дагуу хийх
зөвлөгөөн хийх - цуглаж зөвлөлдөн ярилцах
идээ хийх - а.хоол унд бэлдэх; б.цагаан идээгээ боловсруулах
мод хийх - а.мод түлш бэлтгэх; б.модны дарх хийх
мөргөл хийх - хүндэлж сүсэлж буй зүйлдээ толгойгоо хүргэн ёслох
наймаа хийх - худалдах, худалдан авах
нүгэл хийх - нүгэл болох зүйл үйлдэх
өртөө улаа хийх - өртөөнөөс өртөө хүртэл мэдээ хүргэх, өртөө хооронд хүн хүргэж унасан морийг нь эргүүлэн авч ирэх
саад хийх - саатуулах, садаа болох
сайн үйл хийх - олонд тустай, хүнд хэрэгтэй зүйл хийх
салах ёс хийх - а.хол явах хүнд ерөөл хэлж үдэн мордуулах; б.нас барсан хүнийг эцсийн замд нь үдэх
сургууль хийх - сурахын тул ажиллаж оролдох
тагнуул хийх - тагнан турших
ухуулга/таниулга хийх - ухуулан тайлбарлах
тариа хийх - а.тариураар арьс махны завсар, булчин болон судасанд эмийн зүйл шахах; б.тариа тарих, суулгах
тоглоом хийх - шоолсон өнгө аясаар хандах, наадам наргиа болгох
төлөвлөгөө хийх - төлөвлөгөө боловсруулах
тус хийх - тус болох, туслалцаа үзүүлэх
тэмцэл хийх - тэмцэх, босон эсэргүүцэх
үгүй хийх - а.байхгүй болгох; б.алах, цааш ха-руулах
хань хийх - хань болгох, хань татах
хичээл хийх - сурч мэдэхээр шамдах
хоол хийх - а.хоол бэлтгэн боловсруулах; б.хоол тэжээл болгон хэрэглэх; в.аар саар зүйлээр хоолших
худалдаа хийх - наймаа хийх
хурал хийх - хуралдах
хурим хийх - гэрлэх, хуримын ёс үйлдэх
хүний үгээр үг хийх - дам сонсон зүйлээ үнэнд бодох
цай хийх - а.цай боловсруулан үйлдэх; б.цай чанах; в.цай аягалах
эсгий хийх - хонины ноосыг зулж нягтруулан эсгий болгох
авдранд хийх - авдранд агуулах
зууханд хийх - зууханд агуулах
давс хийх - а.хоол унданд давс тохируулан орхих; б.юманд улам нэрмээс болох үйл үйлдэх
далд хийх - хүний нүднээс далд газар агуулах
өвөртөө хийх - дээлийн энгэрт шургуулах
усанд хийх - усанд дүрэх
хашаанд хийх - хашаанд хаших, хорих
бөгж хийх - а.гартаа бөгж зүүх; б.бөгж үйлдэх
бээлий хийх - а.бээлий оёх; б.бээлий өмсөх
чихэвч хийх - чихэвч зүүх, чихэвч өмсөх
ээмэг хийх - а.чихэндээ ээмэг зүүх; б.ээмэг үйлдэх
бэл хөрөнгө хийх - эх үүсвэр хөрөнгө болгох
хань хийх - хань хамсаа болгох
мод хийх - а.ургаа модыг огтолж хэрэгцээнд бэлдэх; б.мужаан хийх
идэш хийх - идшинд зориулж мал нядлах
мал хийх - а.дорой муу төлийг арчлан мал болгох; б.мал алж нядлах
чадах бүхнээ хийх - өөрийн чадлаар зүтгэх, бололцоогоороо хийх
ял хийх - ял шийтгэх, ноогдуулах
саад хийх - садаа садаа
садаа хийх - төвөг болох, тотгор учруулах
алдаа хийх - осол эндэл гаргах
сүйд хийх - болохгүй юм хийх, олныг нь сандраах
хулгай хийх - юм хулгайлах, хүний юмыг зөвшөөрөлгүй авах
тохуу хийх - доог болгох, тоглоом хийх
хэрэгт хийх - муу хэрэг явдалтай орооцолдуулах
хотос хотос хийх - хотолзох

Зөв бичихзүй

[засварлах]

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

[засварлах]

хий/х үйл. наймаа ~ (худалдах), хийнэ, хийжээ, хийе, хийж; хийлцэх, хийгдэх, хийзнэх, хийцгээх, хийчих

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

[засварлах]

ᢉᠢ᠊ᠯᠭᠡᠡ᠋
ᢉᠢᢉᠳ᠋᠊‍᠊ᠨ
ᢉᠢ᠊ᠯᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᢉᠢᠴ᠊ᠢ᠊ᠭᠡᠡ᠋
ᢉᠢ᠊ᠵ‍ᠠ‍ᠭᠡᠡ᠋
ᢉᠢ᠊ᠵᠣ
ᢉᠢᠭᠡᠣ᠊᠊‍᠊ᠨ
ᢉᠢ᠊‍᠊ᠨ
ᢉ‍ᠰ‍‍ᠠ‍ᠭᠡ᠊ᠷ
ᢉᠢᠪᠡᠴᠣ
ᢉᠢᠪᠡᠯ
ᢉᠢᠪᠡ‍ᠰ‍ᠣ
ᢉᠢ᠊ᠮ‍ᠠ‍ᢉᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᢉᠢᠳ᠋‍ᠠ‍ᠯ᠎ᠠ
ᢉᠢᠬᠥ᠊ᠯ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᢉᠢᠩ‍ᠬᠥᠳ᠋᠊‍᠊ᠨ
ᢉᠢᠩ‍ᠭᠡᠡ᠋
ᢉᠢᢉ‍ᠰ‍‍ᠠ‍᠊‍᠊ᠨ
ᢉᠢᠭᠡᠡ᠋ ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠭᠡ᠊ᠢ
ᢉᠢᠳ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊ᠡ᠋
ᢉᠢᠬᠥ
ᢉᠢ᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᢉᠢᠬᠥ᠊᠊ᠢ᠊ᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᢉᠢᠯ ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠭᠡ᠊ᠢ
ᢉᠢ᠊ᠢ᠎ᠠ
ᢉᠢᢉᠳ᠋ᠣ᠊᠊‍᠊ᠨ
ᢉᠢ᠊ᠢ᠊ᠡ᠋
ᢉᠢᠭᠡ᠊ᠷ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᢉᠢᠭᠡ‍ᠰ‍‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᢉᠢᠭᠡᠴ᠊ᠢ
ᢉᠢᠬᠥ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᢉᠢ‍ᠰ‍ᠣ᠊ᠭᠡ᠊ᠢ
ᢉᠢᠳ᠋ᠣ᠊ᠭᠡ᠊ᠢ
ᢉᠢᠪᠡᠡ᠋
ᢉᠢ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᢉᠢᠯ᠎ᠠ
ᢉᠢ᠊ᠨ᠎ᠠ

/~лгэ /~гд /~лц /~чих /~цгээ /~ж /~ээд /~н /~сээр /~вч /~вэл /~вээс /~мэгц /~тэл /~хлээр /~нгүүт /~нгээ /~сэн /~ээ(гүй)᠎ /~дэг /~х /~мээр /~хүйц /~лгүй /~е /~гтүн /~г /~ээрэй /~ээсэй /~ээч /~үүзэй /~сүгэй /~түгэй /~в /~жээ /~лээ /~нэ

Орчуулга

[засварлах]

Хоршоо үг

[засварлах]

Товчилсон үг

[засварлах]

Хэлц үг

[засварлах]

Өвөрмөц хэлц

[засварлах]
хүн хийх - хүн болгон хүмүүжүүлэх
гар хөл хийх - зарах, ойр зуурын ажилдаа туслалцуулах
наагуур хийх - алив зүйлийг зохих хүнд нь мэдэгдэлгүй өөрийн дураар хийх
өлмий дороо хийх - эрхэндээ оруулах
доош хийх - хэн нэгнийг далд утгаар гутаан доромжлох
эд бад хийх - а.алах; б.дуусах, үгүй хийх, барах
дайрин дээр нь давс хийх - улам цааш нь түлхэх
нуруу руу хүйтэн ус хийх шиг болох - айж цочсоноос, эвгүй сэтгэгдэл төрснөөс бие эвгүйрхэх
нүүр хийх газаргүй болох - туйлын их ичиж зовох
цурам хийх - хэсэгхэн хугацаанд унтаад авах
↑ааг зоог хийх
↑ гар хөл хийх
↑ даарин дээр нь давс хийх
↑ доош хийх
↑ зангуу тариад эсгий хийх
↑ махан овоо хийх
↑ наагуур хийх
↑ нуруу руу хүйтэн ус хийх шиг болох
↑ нүүр хийх газаргүй болох
↑ өлмий дороо хийх
↑ цурам хийх
↑ чад хийх
↑ эд бад хийх
↑ элэг авч, нухаш хийх

Хэвшмэл хэлц

[засварлах]
Гүйх нохойд гүйхгүй нохой саад
Хийх хүнд хийхгүй хүн саад
Ханах нойр чилэх сүүж биш
Хийх юм хэлэх үг биш
Хийх хүнд
Хийхгүй хүн саад
Хийх юманд өө арвин
Хэлэх юманд ум маани нэмэр
Хэл нь хэнээс ч мэргэн
Хийх нь хэнээс ч турган
Хэлэх нь бардаг
Хийх нь шалтаг
Хэлэх нь бурам чихэр
Хийх нь бохир сэвс
Хэлэх нь гяланцаг
Хийх нь паланцаг
Хэлэх нь их
Хийх нь бага
Хэлэх нь мэргэн цоохор
Хийх нь эрээн цоохор
Хэлэх нь мэргэн
Хийх нь турган
Хэлэх нь мэргэн
Хийх нь цалтаг
Хэлэх нь номлол
Хийх нь тамлал
Хэлэх нь нэг янз
Хийх нь нэг янз
Хэлэх нь тос
Хийх нь ус
Хэлэх нь уул шиг
Хийх нь хэдгэнэ шиг
Хэлэх нь уулын чинээ
Хийх нь хэдгэний чинээ
Хэлэх нь хий хоосон
Хийх нь шал хоосон
Хэлэх нь хэнгэрэг цан
Хийх нь хашин бух
Хэлэх нь хэнээс ч илүү
Хийх нь хэнээс ч татуу
Хэлэх нь хэнээс ч мэргэн
Хийх нь хэнээс ч тэнэг
Хэлэх нь хэрүүл
Хийх нь чиргүүл
Хэлэх нь хэрэлдэх шиг
Хийх нь ёолох шиг
Хэлэх нь цагаан
Хийх нь хар
Хэлэх нь цагаан
Хийх нь бараан
Хэлэх нь чихэр
Хийх нь шавар
Хэлэх үгэнд хэвчээтэй
Хийх ажилд хэмжээтэй
Хэлэх хүний ам өвдөхгүй
Хийх хүний бие зүднэ
Шаазгай зүү олоод
Хийх газаргүй гэх шиг
Явах хүнд суух хүн саад
Хийх хүнд хийхгүй хүн саад

Аман зохиолд орсон нь

[засварлах]

Зүйр үг

[засварлах]
Ажил хийвэл дуустал
Давс хийвэл уустал

Тайлбар: хийвэл хийсэн шиг хийх

Хийвэл бүү ай
Айвал бүү хий

Тайлбар: хийж эхэлсэн бол заавал дуусга

Хэлдэг нь бал
Хийдэг нь хор

Тайлбар: хэлэх хийх хоёр нь зөрөх

Хэлсэнд нь итгэхээр хийсэнд итгэ

Тайлбар: хэлснээр нь бус хийснээр нь дүгнэ

Цэцэн үг

[засварлах]
Хийх ч хэцүү байх ч хэцүү

Тайлбар: яамаарч юм бэ дээ, яахаа мэдэхгүй тээнэгэлзэх

Хийвэл хийсэн шиг
Хэлбэл хэлсэн шиг

Тайлбар: ажил хэргийг оромдох хэрэггүй