сур
Монголоор[засварлах]
Үгийн гарал[засварлах]
Үгийн дуудлага[засварлах]
- [sur]
Үндэсний бичиг[засварлах]
- ᠰᠣ᠊᠊ᠷ
- (сур)
Үгийн утга[засварлах]
- I нэр.
- Идээлж болгосон шир арьсыг элдэж урт зүссэн нь
- Нарийн зүссэн сураар сүлжиж хийсэн хонгио, бөмбөг; сур харвах (а.нумны хөвчийг татаж сум тээглүүлэн харвах; б.шилж. гүйлгэх, чацга алдах), сурын цуваа (нум сум харвах дэс дарааллын цэс).
- II нэр.
- Үхэр, хонины хөвчирхий.
- III нэр.шашин.
- Тавиглалын идээ
Ойролцоо үг[засварлах]
Нийлмэл үг[засварлах]
- сур элдэх - сур үрж зөөлрүүлэх
- сураар баглах - элдэж зөөлрүүлж, боловсруулсан сураар ороож боох
- гөрмөл сур - сүлжсэн сур
- сур бөлжин - багаж хэрэгслийг бэхлэхээр нарийн сурыг сүлжин зангидсан гархи
- суран аргамжаа - сураар хийсэн аргамжаа
- суран бүс - сураар хийсэн бүс
- суран жолоо - сураар хийсэн жолоо
- суран ногт - сураар хийсэн ногт
- суран оосор - сураар хийсэн оосор
- суран хуйв - нарийн сурыг эрчлэн хийсэн хуйв
- ганзагын сур - ганзагалсан юмыг бэхлэн уях зориулалттай нарийн сур
- ташуурын сур - ташуурын үзүүрт байх сул сур
- сурын мах - а.хүндтэй зочин дайллагаас хүртэж байхдаа өвчүүний махнаас огтолж авсан дээж; б.гал, бурхан, тэнгэр, сахиусанд өргөхөөр бүхэл шүүснээс огтолж авсан жижиг хэсгүүд
- сур цогцлох - тавиглах боорцгийг дээр дээрээс нь давхарлан өрж тавих
Зөв бичихзүй[засварлах]
Кирил бичгийн зөв бичихзүй[засварлах]
сур нэр. сурын, сурд, сураар
Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй[засварлах]
Орчуулга[засварлах]
Хоршоо үг[засварлах]
- сур дээс - юм татаж чангалах, боож баглахад хэрэглэх урт, нарийн бөх уяа
- сур татлага - сур зэргээр хийсэн юм бөхлөх, боох уяа
Товчилсон үг[засварлах]
Хэлц үг[засварлах]
Өвөрмөц хэлц[засварлах]
- сурны амт үзүүлэх - сураар ороолгон зодох
- сур харвах - гэдэс гүйлгэх~Хааяа хоолны нэмэр болгож, том шар лаазтай англи гахайн мах өгөхөөр хувь хувиа хямгадан цуглуулан нэгмөсөн идчихээд хоолны хордлого болж ходоодоо эргэтэл бөөлжин, сур харваж мажийх шахаж байсан удаа бий билээ (С.Эрдэнэ, Залуу цэргийн эцэслэл).
- сур шиг сунаж, сухай шиг улайх - (ААЗ) үхсэн юм шиг унтах:
- ~ Сур шиг сунаж - '
- Сухай шиг улайж, - '
- Эрчит дөрвөн хөлөөрөө - '
- Ээрэм талыг гаталж - '
- Агт сайн морьдын туурайг сульдааж - '
- Анч сайхан эрсийн хорхойг хөдөлгөж - '
- Арван халтар нохойг замд нь цувуулж - '
- Агшин бүрдээ үхэлтэй тэрсэлсэн - '
- Би – талын хөх чоно! - '
- (О.Дашбалбар, Талын хөх чоно).
- '
Хэвшмэл хэлц[засварлах]
- Сур иддэг нохойн ховдог нь гарахгүй
- Сур идсэн нохой сурснаа мартахгүй
- Сур идэх нохой боов идэхээ болихгүй
- Сур шиг сунаж
- Сухай шиг улайх
- Сур сунадаг
- Хүн сурдаг
- Сүү хийсэн савын үнэр нь гарахгүй
- Сур иддэг нохойн ховдог нь гарахгүй
- Хүн сурдаг
- Сур сунадаг
Аман зохиолд орсон нь[засварлах]
Зүйр үг[засварлах]
- Сур идэх нохой боов идэхээ болихгүй
Тайлбар: муу юм, муу дадлаа хаях хэцүү
- Сураа бүсэлж сурсан дуугаа дуулах
Тайлбар: дадсан заншсанаа л үйлдэх, хийх буюу хэвшсэн зуршсанаа л баримтлах
- Сур мэт сунаж сухай мэт улайх
Тайлбар: нам, бөх унтах
Цэцэн үг[засварлах]
- Сурсан юмыг сураар боодоггүй
Тайлбар: сурсан занг яаж ч өөрчилж болдоггүй