олон улсын хүмүүнлэгийн эрх зүй

Монголоор

Хадмал үг

[англ. international humanitarian law]

[ор. международное гуманитарное право]

Тайлбар

хууль.

уламжлалт ойлголтоороо дайтаж буй улсуудын хоорондын, тэрчлэн нэг талаас дайтаж буй улсууд ба нөгөө талаас дайн явуулах арга хэрэгслийг хүмүүнлэг болгох өөрийн зорилт бүхий төвийг сахисан улсуудын хоорондын харилцааг зохицуулсан дайн хийх (дайн хийх хууль ба заншил) журмаас бүрдсэн олон улсын конвенцийн ба заншлын хэм хэмжээний нийлбэр цогц. О.у.х.э.з.-н зохицуулах зүйл нь цэргийн олзлогсод, энгийн хүн ам ба дайны бусад хохирогсод болно. Энэхүү утга санаагаар О.у.х.э.з.нь XIX зууны II хагаст үүсчээ. 1899 оны Гаагийн дэлхийн I бага хурлаар гурван конвец ба нэг тунхаглал баталжээ. 1907 онд 13 конвенц, нэг тунхаглал баталсан байна. Эдгээр актад хуурай зам, далайн, агаарын дайн, төвийг сахих журам, тэрчлэн дайнаас сэрэмжлэх зорилго бүхий улсуудын зарим үүрэг зэргийг бэхжүүлжээ. Дэлхийн II дайны дараа дайнд хохирогсдыг хамгаалах тухай (1949), дайны үед соёлын үнэт зүйлсийг хамгаалах тухай (1954), 1949 оны Женевийн конвецийн I, II нэмэлтүүд (1977) гэсэн дөрвөн Женевийн конвенц баталсан юм.