дал

Монголоор

Үгийн дуудлага

[dal]

Үндэсний бичиг

ᠲ᠋‍ᠠ‍ᠯ
ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ᠊ᠨ /~аад/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍ᠣ᠊᠊‍᠊ᠨ, /~н/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ‍ᠠ‍᠊‍᠊ᠨ, /~д/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ‍ᠠ‍ᠣ᠊᠊‍᠊ᠨ, /~дагч/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ‍ᠠ‍ᠳ᠋‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠴ᠊ᠢ, /~дахь/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ‍ᠠ‍ᠳ᠋‍ᠠ‍ᢉᠢ᠋, /~дугаар/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ‍ᠠ‍ᠳ᠋ᠣ᠊ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠷ, /~т/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ‍ᠠ‍ᠳ᠋ᠣ, /~тай/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ‍ᠠ‍ᠳ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ, /~уул/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊᠊ᠯ᠊ᠨ /~нтаа/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠳ᠋᠊‍᠊ᠨ, /~хан/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍᠊ᠨ
ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯᠣ /~ы/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯᠣ᠊᠊ᠨ ᠊ᠣ, /~д/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯᠣ᠊᠊ᠨ ᠳ᠋ᠣ, /~ыг/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯᠣ ᠊ᠢ᠊᠊ᠢ, /~аас/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯᠣ᠊᠊ᠨ ᠡᠴ᠊‍᠊ᠨ, /~аар/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯᠣ ᠪᠡ᠊ᠷ, /~тай/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯᠣ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠢ, /~руу/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯᠣ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ, /~аа/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯᠣ ᠪᠡ᠊‍᠊ᠨ, /~нууд/ ᠲ᠋‍ᠠ‍᠊ᠯᠣ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ
ᠳ᠋‍ᠠ‍ᠯ

(далу) ~ яс (дала) ~ан нас (дала) ~ мод (дал) ~ ~ хийх

Галиглах зарчим

Үгийн утга

VI.

1. дал дал хийх (хэл дэвсэн олон үг дэмий ярих).

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

дал нэр. даланд: ~анд зүү тавих дал дахь.

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

дал алгадах - нөхөрсгөөр таашаасан байдал үзүүлж, дал мөрийг нь алгадах~Хэзээнээс ч билээ. Дал алгадаад нэг саймширхаад байгаа...

дал дал хийх - хэл дэвсэн олон үг дэмий ярих~Дал дал хийсэн төвөгтэй хүн шүү.

дал мөр цохих - найзлах~Надтай дал мөр цохиж, худлаа царайлаад байгаа юм уу бүү мэд.

дал хавчих - мэдэхгүй гэсэн санааг илэрхийлж дал мөрөө хавчих~“Дахин уулзаж байна шүү” гэж шивэгнээд лам хүүхний хацрыг хурууны үзүүрээр эв хавгүй илснээ эргэж түргэн явжээ. Дулмаа далаа хавчин хоолойдоо тоомжиргүй “Хэ” гэжээ (Ч.Лодойдамба, Тунгалаг тамир).

дал шороодох - барилдаад унах~Ташаан дээгүүр нь давж далаа шороодон татагдаж босохдоо залуу “Юу болов” гэсэн байртай гайхаж нүдээ бүлтийлгэснээ элэг бүсээ тайлж, Насангийн доогуур шурган тахимаа өгчээ (Д. Цэдэнжав, Улаан хамбан зодогт буюу тавын даваа).

далаар нь цэвэр тавих - а.ялах, давах, дийлэх~Аргагүй л олимпын аварга шүү. Дарах мэхээрээ далаар нь цэвэр тавьдаг байна шүү. б.бусдыг яаж чадахгүй болтол нь хуурч мэхлэх

далыг нь илэх - а.арга эвийг нь олох~Далыг нь илээд, эвээр гэгч нь их чулууг бага чулуугаар хөдөлгөвөл их ашиг олно. б.найзлах

↑ далдалж байтал дал нь гарах

Хэвшмэл хэлц

Дал гарсан хүн

Далан гарах тэнхээгүй

Дал харвин амттай

Дотор мах домтой

Дал хүрсэн хүн

Далангийн цаана гарах тэнхээгүй

Дал хүртэл далны хуудас

Ганцаараа иддэггүй

Дал хүрч дархайдаг

Ная хүрч навтайдаг

Дал хүрэвч данснаас гарахгүй

Жар хүрэвч журмаас гарахгүй

Дал хүрэвч даруулгатай нь дээр

Жар хүрэвч журмаас гарахгүй

Дал хүрэвч данснаас гарахгүй

Жар хүрээд жартайна

Дал хүрээд дардайна

Төлгө түмэн худалч

Дал далан худалч