даах
Монголоор[засварлах]
Үгийн гарал[засварлах]
Үгийн дуудлага[засварлах]
- [da:]
Үндэсний бичиг[засварлах]
- ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠠᠠᠣ
- (дагаг-а)
Үгийн утга[засварлах]
- I үйл.
- Юмыг өөд нь өргөж чадах
- шилж. Алдар нэр, үнэ хүндээ хүний ёсоор авч явах
- шилж. Тэвчих, тэсвэрлэх
- II үйл.
- Хүн, амьтан хоол хүнсээ жижиглэн хазаж, зажилж дийлэх;
- Огтолж тасалж чадах
- III үйл.
- Батлах, хариуцах
- Аливаа үйлээс гарах үр дагаврыг өөрөө хариуцах
- IV үйл.
- Нэвтрэх нэвчих, дааварлах
- шилж. Царай зүс, юмны өнгө эвгүйтэх
Утга зохиолын жишээ[засварлах]
- Юмыг хүнд гэж бүү цөхөр, өргөвөл даана. М.Цэдэндорж. Есөн хүсэл.,
- Тэвэрч таныгаа даахгүй ч гэсэн, тээж явдаг шүү сэтгэлдээ. З.Гүнсэн. Зулай цагаан Алтай.,
- Янгир өтлөхөөрөө эврээ даахаа больдог юм гэсэн. Б.Явуухулан. Тэхийн зогсоол;
- Зовлон байтугай жаргал ч даахаа больжээ гэж бодлоо. Б.Нямаа. Арандалынхан.
- Хоёр нь багадаа зодуур даалгүй талийгаач болсон билээ. С.Удвал. Та бид уулзана.,
- Эрүү шүүлт даалгүй Ян Ткачийг хэлсэн бололтой. Г.Гофман. Хар генерал.
- Надад чамайг даах, чамд намайг даах мэс байхгүй. Халх ардын тууль.
- Харин манай анги даасан багш бол огт өөр зантай. С.Удвал. Та бид уулзана; Дааж авсан ангийнхаа хүүхдийг тараачихсан. Ц.Уламбаяр. Зовлон жаргал.,
- Лувсанчүлтэмийг батлан дааж хүлээн авсугай хэмээснийг түүгээр гүйцэтгэн шийтгэнэ үү хэмээн ирсэн. Г.Пүрвээ. Ц.Сономдагва. Д.Сүхбаатар-баримт бичгийн түүвэр.,
- Энэ үеэс эхлэн Дугар мээрэн биеэ дааж цэрэг захирах болов. С.Дашдэндэв. Улаан наран;
- Тэрхүү тэмдгийн жинхэнэ эзэн болоход биеэ дааж их зүйлийг сурах шаардлагатай боллоо гэж бодоод уйгагүй ажилласан даа. Г.Дүйнхэржав.
- Дайн тулааныг даадаг лам биш. Ж.Пүрэв. Гурван зангилаа.,
- Харин та нар бидний хоол ундыг даана шүү дээ гэж нөгөө гурвын нэг нь өчив. Л.Түдэв. Улаан долгион;
- Даана гэж өгөхийн нэр, далайна гэж цохихын нэр. Ардын аман зохиол., Эцсээ даах л юм бол яавал яа. Г.Батаа нар. Онцгой даалгавартан.
- Ар нуруу хүйт даах шиг болдог байлаа. Л.Содов. Хаврын нар.,
- Чийг нэвтэрсэн хувцас хунар нэвт норж, чийг дааж барина. Н.Банзрагч. Тал нутгийн хавар;
- Нүүр нь зэвтэй төмөр шиг өгөр даан хоёр өвдөг нь хугарсан дэрсний толгой шиг санжиганан чичирч байв. Д.Гарамжав. Нэгэн өглөө.
Ойролцоо үг[засварлах]
Нийлмэл үг[засварлах]
- ачаа бараа даах - ачаа барааг өргөх, зөөх
- өргөж даах - юмыг газраас хөндийрүүлэх
- толгойгоо даах - а.тэргүүнээ өргөж дийлэх; б.нялх хүүхдийн толгойгоо өргөдөг болох; в.аливаа ажил үйлийг бусдын дэмжлэггүйгээр өөрөө хийж чадах, бие даах; г.тусдаа гарах, өрх тусгаарлах
- алдар нэр даах - алдар нэрийнхээ хэр хэмжээг тааруулж байх
- алдар хүндийг даах - алдар гавьяандаа сагсуурахгүй байх
- бие даах - ямарваа үйлийг бусдын дэмгүйгээр өөрөө хийж чаддаг болох
- буян даах - буян хишиг зөв эдлэх
- архи даах - согтохгүй байж чадах
- жаргал зовлон даах - жаргаж чадах, зовлонг тэсвэрлэх
- зодуур даах - зодож цохихыг тэсвэрлэх
- нойр даах - нойргүй байхыг тэвчих
- өвчин даах - өвчинг тэсвэрлэх
- өл даах - а.шим тэжээл сайтай хоол идсэн учраас амархан өлсөхгүй байх; б.өлсөхийг тэсвэрлэх
- ус даах - усанд чанараа алдахгүй байх
- тоглоом даах - наргиан шоглоомд үл бухимдах
- үг даах - хатуу ширүүн үгийг сонсож чадах
- эрүү шүүлт даах хуучир. - эрүүдэн шүүх хүнд ялыг давж туулах
- даавуу даах - даавууг хайчилж дийлэх
- мах даах - а.мах хөшиглөж, огтолж чадах; б.мах зажилж дийлэх
- сайн даадаг хутга - хурц иртэй хутга
- анги даах - анги хариуцан удирдах
- батлан даах - бүрэн хариуцахаар ам өгч авах
- биеэ даах - а.хэн нэгний шууд хамаарлаас гарах; б.биеэ хариуцан ажиллаж, амьдрах
- даасан цэрэг хуучир. - Чин улсын үеийн манж, монгол морьт хуяг
- хариуцан даах - бүрэн хариуцан гүйцэтгэх
- хичээл даах - а.нэг хичээлийг дагнан заах; б.бусдын хичээлийг нь хариуцан явуулах
- араа даах - хойчийн үр дагаврыг хариуцах
- гуанзанд даах - бусдын хоолны мөнгийг хариуцан төлөх
- хоол даах - хоол ундыг хариуцах
- сүүлчээ даах - араа даах
- эцсээ даах - хойчийн үр дагаврыг бүрэн хариуцах
- жихүү даах - хүйт даах
- тос даах - тос нэвчих
- хир даах - хир шингэх, хир суух
- хужир даах - а.хужиртай ус ширгэх; б.юмны өнгө, зүс царай хужир мэт зэвхий болох
- хүйт даах - хүйтэн оргих, хүйтэн нэвтрэх
- чийг даах - чийг татах
- зэвхий даах - а.жавар хүйт хурж, таагүй тавгүй байх; б.өнгө зүс алдах
- зэвэр даах - зэвхий даах
- өгөр даах - а.хуучирч өгөрших; б.өнгө алдан зэвхийрэх
Зөв бичихзүй[засварлах]
Кирил бичгийн зөв бичихзүй[засварлах]
даа/х үйл. батлан ~ IV.(оргих) хүйт/зэвхий ~, даана, даажээ, даая, дааж; даагдах, даацгаах, даачих
Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй[засварлах]
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠯ᠊ᠭᠠ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠴ᠊ᠢ᠊᠊ᠬᠠ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠵᠠ᠊ᠭᠠ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠵᠣ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᡍᠠᠣ᠊᠊᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠠᠠᠰᠠᡍᠠ᠊ᠷ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠪᠡᠴᠣ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠪᠡᠯ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠪᠡᠰᠣ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠮᠠᠠᠠᠴ᠊᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠳ᠋ᠠᠯᠠ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠠᠠᠣ᠊᠊ᠯᠠ᠊ᠷ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠠᢉᡍᠣ᠊ᠳ᠋᠊᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠠᠠᠰᠠ᠊᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠭᠠ ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠭᠡ᠊ᠢ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠳ᠋ᠠ᠊ᠬ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠠᠠᠣ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠮᠠ᠊ᠷ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠠᠠᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊ᠴ᠊᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠯ ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠭᠡ᠊ᠢ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠯᠳ᠋ᠠ᠊ᠢ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠢᠠ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠬ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠷᠠ᠊ᠢ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᡍᠠᠰᠠ᠊ᠢ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᡍᠠᠴ᠊ᠢ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠪᠡᠡ᠋
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠵᠠ᠊ᠢ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠᠯᠠ
ᠲ᠋ᠠᡍᠠᡍᠠ᠊ᠨᠠ
- /~лга /~чих /~цгаа /~ж /~аад /~н /~саар /~вч /~вал /~ваас /~магц /~тал /~хлаар /~нгуут /~сан /~аа(гүй) /~даг /~х /~маар /~хуйц /~лгүй /~лтай /~я /~г /~аарай /~аасай /~аач /~в /~жээ /~лаа /~на
Орчуулга[засварлах]
Товчилсон үг[засварлах]
Хэлц үг[засварлах]
Өвөрмөц хэлц[засварлах]
- даахгүй нохой, булуу хураах - хэрэггүй эд цуглуулах~Хэрэггүй шахуу юм цуглуулах юм. Хобби энэ тэр нь юм байх өө. Даахгүй нохой булуу хураана гээд хэлчихвэл адлуулах байх даа гэж Цэрмаа инээв.
- ↑ ар нуруу руу нь хүйт даах
- ↑ араа даах
- ↑ биеэ даах
- ↑ өгөр даах
- ↑ өл даах
- ↑ сүүлчээ даах
- ↑ толгойгоо даах
- ↑ хар толгойгоо даах
- ↑ шороо даах
- ↑ хяруу даахгүй өвс, хамаглахыг даахгүй хомоол
Хэвшмэл хэлц[засварлах]
Аман зохиолд орсон нь[засварлах]
- Сайн хүн үг даана, сайн морь өл даана. Ардын аман зохиол.
Зүйр үг[засварлах]
- Даахгүй нохой
- Булуу хураах
Тайлбар: а.хэрэггүй эд цуглуулах; б.олон зүйлд дэмий санаа зовних