бэлэн

Wiktionary-с

Монголоор[засварлах]

Үгийн гарал[засварлах]

Үгийн дуудлага[засварлах]

[belen]

Үндэсний бичиг[засварлах]

ᠪᠡ᠊ᠯ‍ᠠ‍᠊ᠨ
ᠪᠡ᠊ᠯ‍ᠠ‍‍ᠠ‍᠊ᠢ᠊ᠡ᠋


(бэлэн)

Галиглах зарчим

Үгийн утга[засварлах]

I тэм.
  1. Шууд хэрэглэж болохоор, гар дор байгаа юм
  2. Урьдчилан бэлдсэн, зэхсэн байдал
II тэм.
  1. Уулга, балан.

Ойролцоо үг[засварлах]

Нийлмэл үг[засварлах]

бэлэн мөнгө - гарт бэлэн байгаа мөнгө
бэлэн хувцас - өмсөхөд бэлдсэн хувцас
бэлэн байх - бэлхэн байлгах, зайлшгүй байх

Зөв бичихзүй[засварлах]

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй[засварлах]

бэ|лэн тэм.. *~ үгтэй (маргахдаа мэр­гэн)

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй[засварлах]

Орчуулга[засварлах]

Хоршоо үг[засварлах]

Товчилсон үг[засварлах]

ББ Бэлэн Байдал
БББ Байлдааны Бэлэн Байдал
ББХ Бэлэн Барааны Худалдаа
БОББ Байлдааны Онцгой Бэлэн Байдал
БӨББ Байлдааны Өндөржүүлсэн Бэлэн Байдал
ӨББ Өндөржүүлсэн Бэлэн Байдал

Хэлц үг[засварлах]

Өвөрмөц хэлц[засварлах]

бэлэн амтай - юмыг биелүүлнэ, бүтээнэ гэж амламтгай
бэлэн үгтэй - ярьж маргахад мэргээ цэцэн
бэлэн амтай - худлаа амладаг~Бэлэн амтай хялар Даш ингэж асуужээ (Б.Нямаа, Арандалынхан).
бэлэн тоолох бэлгүй - ядуу, ядуу зүдүү~Морь худалдаж авъя гэхэд бэлэн тоолох бэлгүй болохоор юу ч гэсэн энд хэд хонож хүнтэй уулзан арга зай хайхаас өөр зам байсангүй (Ч.Лодойдамба, Тунгалаг тамир).
бэлэн үгтэй - ярьж маргахад мэргэн цэцэн~Цогзолмаа уг нь бэлэн цэцэн үгтэй инээд алдсан хор шартай охинсон. Харин энэ өдөр миний өмнө нэг л гэм хийчихсэн аятай чимээгүйхэн дүнсийж, Сараа л бидэнд хамаатай хамаагүй янз бүрийн л юм хольж ам хам хуурайгүй ярих аж (Миний Нарансолонго).
бэлэн хоол идэх - завших, шамших~Өөрийн хийсэн бүтээсэн ажил гэж байхгүй. Хүний хийсэн зүйлийг дандаа завшина. Бэлэн хоол идээд ам ташчихсан нөхөр байна аа.

Хэвшмэл хэлц[засварлах]

Бэлэн (бэлэнд) юманд ухасхийнэ
Бэрх юманд (бэрхэд гэдэс) ухарсхийнэ
Бэлэн будаа амтгүй
Бэлэн эм саналгүй
Бэлэн будаа буцалж байвч шартай
Бэргэн хүн инээж байвч хартай
Бэлэн будаа идэж
Үхсэн тэмээ хариулах
Бэлэн будаа шартай
Бэргэн хүн хартай
Бэлэн дөшин дээр төмөр давтаж
Бэлэн юман дээр дур мэднэ
Бэлэн үг цээжинд байдаг
Билүү чулуу ууланд байдаг
Бэлэн үгээр бардам
Биетэй ажлаар шалдан
Бэлэн хоолонд эзэн болж
Бэлэвсэн эхнэрт залуу болсон
Бээвий эмийн
Бэлэн шалтаг

Аман зохиолд орсон нь[засварлах]

Зүйр үг[засварлах]

Бэлэнд ухасхийж
Бэрхэд ухарсхийх

Тайлбар: хүнд хүчрээс зайлж, амар хялбарыг эрэх

Цэцэн үг[засварлах]

Бэлэн үг цээжинд
Билүү чулуу ууланд

Тайлбар: цэцэн цэлмэг үгтэй