ац

Монголоор

Үгийн дуудлага

[aʦă]

Үндэсний бичиг

ᠡ‍ᠠ‍ᠴ᠊ᠨ
ᠡ‍ᠠ‍ᠴᠣ

(ача)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. Юмны хоёр тийш гарсан салаа, салаа үзүүртэй мод, түүнийг засч өлгүүр хийдэг
2. Өвс хамах, овоолох багаж
3. Салаа
4. Ац хэлбэртэй суурь
5. Туур нь салаа

II аялга.яриа.

1. Аль, өг.

III нэр.

1. Шагайны алц тал.

IV.

1. ац өөш (загас барихад салаа гаргаж хийсэн хуурамч өөш).

Нийлмэл үг

ацанд өлгөх - салаа үзүүртэй юманд өлгөх

ац шон - салаа бүхий шон

ацаар өвс нуруулдах - сэрээгээр өвс нуруулдах

модон ац - модон сэрээ

ац адаг - мөрөн голын ус нуур далайд олон салаа салбар болон цутгах газар

#шилж. Хоёр хоёрдмол өөр, -

бууны ац - бууны суурь

ац туурайтан - хоёр хэлтэс туурайт амьтан, үхэр, хонь гэх мэт

ац түрүүнцэр урга. - урт найлзууртай, ишнийхээ үзүүрт сарвуулаг, түрүүрхүү залаатай, намгархаг нуга, эрэг дагуу ургадаг олон наст өвс

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

ац нэр. өвсний ~ (сэрээ), ацыг, ацанд, ацаар, ацтай

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

ац хагалах - нарийн ялгаж салгах, хоёр утгатай юмыг нэг тийш болгон шийдэх

ацан шалаанд орох - хааш ч үгүй болох, яахаа мэдэхээ болих

ац хагалах - будлиантай хэрэг явдлыг нэг тийшээ болгон шийдэх, нарийн ялгаж салгах, нарийн учрыг олох~Гэвч саяын дурдсан төрөл болон харь овгийн хэлний үгтэй дүйгээд байдаг үг маань тухайлбал, монгол хэлний үг үү? түрэг хэлний үг үү? эсвэл хамниган манж гаралтай үг юм уу? бүр үгүй бол алтай овгийн хэлний дундын үг юм уу гэдэг нь бас эргэлзээтэй, ац хагалж чадаагүй зүйл их байгаа болохоор цаашид улам нарийсган нухацтай судлах хэрэгтэй байгаа нь хэн бүхэнд илэрхий билээ (Х.Лувсанбалдан, Ц.Шагдарсүрэн. Монголчуудын үсэг бичиг, үг хэллэгийн түүх гарлаас).

ацан шалаанд орох/байх - мухардах, гарах гарцгүй болох, арга тасрах~Баяртөр залган авч юм ярьсан ч үгүй, ацан шалаанд орсон мэт дэмий л “үгүй мөн… арга ч үгүй юм даа…” гэсхийн хамар дороо утга дүйц муутай хэдэн үг бувтнав (Батбаяр, Ухаанаа мохируулсан нь).

ацанд орох - хүнд байдалд орох~...ацанд орсон Эрдэнэчимэг ч учраа олохгүй хэсэг болсноо тэр Лувсанцэрэн өвгөнөөс доор байвал хүн биш болно. Үхвэл ч үхнэ биз, хожим дурсах хүн гарвал тэр л биз... гэдэг хатуу бодол түүнд лавшран төржээ (Ц.Уламбаяр, Зовлон жаргал). ~Дуламжав надаас түрүүн ирсэн Сандаг хоёр эгээ ч зүгээр биш болчихсон юм шиг харагдаад би ацанд орчихов (Б.Бааст, Э.Оюун, Хадатын фермийн таван хүүхэн).

Хэвшмэл хэлц

Ац мод бүр эмээл болдоггүй

Амт хүн бүр ноён болдоггүй