цагдаагийн үйл ажиллагааны талаарх гомдол

Хадмал үг

[англ. complaints against police]

Тайлбар

Өнөөгийн нийгэмд цагдаагийн гүйцэтгэх чиг үүргийг дараах байдлаар тодорхойлж болно:

1)гэмт хэрэгтэн, гэмт үйлдлийг тогтоох;

2)гэмт хэрэг, зөрчлөөс урьдчилан сэргийлэх, эргүүл ажиллуулах зэрэг арга хэмжээ авч гэмт хэрэг үйлдэгдэх боломжыг бууруулах;

3)амь нас, эрүүл мэндэд нь аюул учирсан хүнд тусламж үзүүлэх;

4)үндсэн хуулиар баталгаажсан эрхэм зорилгыг хамгаалах;

5)хүмүүс, тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөнийг хэвийн явуулахад дэмжлэг үзүүлэх;

6)тусламж шаардлагатай хэн нэгэнд туслах;

7)зөрчилдөөнийг шийдвэрлэхэд туслах;

8)засгийн газрын буюу хууль сахиулах байгууллагын үйл ажиллагаанд нөлөөлж байгаа асуудлыг тодорхойлох;

9)олон нийтэд аюулгүй байдлыг мэдрүүлэх, түүнийг бий болгох;

10) засаг захиргааны шийдвэрийг биелүүлэх;

11)онцгой нөхцөл үүссэн үед зохих үйл ажиллагаа явуулах (үйлчилгээ үзүүлэх);

Үүн дээр мэдээж хэрэг аюултай нөхцөл байдлыг тодорхойлох, хяналтандаа авах, ор сураггүй болсон хүн, алдагдсан эд хөрөнгийг олох зэрэг үүргүүд бий. Эдгээр чиг үүргүүдийг нэгтгэн дүгнэж үзвэл ерөнхийд нь хоёр ангилж авч үзэж болно: Үүнд, 1) хуулийг сахиулах; 2) нийтийн хэв журмыг сахиулах; чиг үүрэг болно. Эдгээрээс нийтийн хэв журмыг сахиулах үүргийг гүйцэтгэхэд цагдаагийн алба хаагч өдөр тутам олон нийттэй нүүр тулан харилцах шаардлага гардаг.

Судлаачид цагдаагийн эсрэг гардаг гомдлыг судалж үзэхэд ихэнх нь цагдаатай харилцах шаардлагатай болсон хүмүүсийн ихэнх нь тэдний ажлын арга барил, зан харилцаа, ёс зүйн талаар гаргасан байдаг.

Цагдаагийн эсрэг гомдлыг иргэдийн, тэдгээрээс цагдаатай харилцах шаардлага гарсан иргэдийн хэдэн хувь нь гомдол гаргасан, гомдол нь цагдаагийн ажлын арга барил, зан харилцаа, ажлаа зохих ёсоор гүйцэтгэсэн, эс гүйцэтгэсэн эсэх, гомдол гаргасан иргэдийн нийгмийн байдлын нөлөөлөл, галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл зэрэг хүч хэрэглэсэнтэй холбоотой гомдлын эзлэх хувь, шалтгаан, тодорхой нэгжийн хэдэн хувьд гомдол ирсэн, тэр нэгжийн удирдлагын нөлөөлөл, зөрчилд холбогдсон алба хаагчдын нас, ажилласан жил, сургалтад хамрагдсан байдал, хүний эрхийн олон улсын стандартыг мөрдөж байгаа байдал (НҮБ-ын International Human Rights Standards for Law Enforcement) зэргээр дүгнэж үздэг байна.