ес(өн)
Монголоор[засварлах]
Үгийн гарал[засварлах]
Үгийн дуудлага[засварлах]
Үндэсний бичиг[засварлах]
Үгийн үндэс[засварлах]
Үгийн утга[засварлах]
- тоо.
- Гурван гурвын нийлбэр
Холбоо үг[засварлах]
- аравны ес - арав хуваасны нэгээс бусад хувь нь
- арван ес - арав дээр есийг нэмсэн тооны нийлбэр
- ес авах хуучир. - торгож есөн мал албадан авах
- ес барих - их тахил өргөх ёсонд зэхэж, ес хоногийн турш хийх бөө мөргөлийн зан үйл
- ес өргөх - есөн цагааны бэлэг өргөх
- ес хүргэх хуучир. - ихэм дээдэст есөн цагааны бэлэг өргөх; бурхан, хадаг, элэгчийн хөх нээлгээд, цагаан морь найм, булган молцогтой цагаан тэмээ нэг, элдэв идээ жимсний хамт өргөх
- ес торгох хуучир. - гэмт хэрэг үйлдэгсдийг гэсгээж есөн малаар торгож авах шийтгэл
- есөн булаг шашин. - хойд насны орон
- есөн гараг од.орон. - Буд, Цолмон, Дэлхий, Ангараг, Бархасвадь, Санчир, Тэнгэрийн ван, Далайн ван, Дэлхийн ван гараг
- есөн гархи тогл. - төмөр цагаригт хэлхсэн есөн гархийг тайлах, зүүх зэргээр наадах монгол ардын тоглоом
- есөн идээ - хүргэн хөвгүүн, есөн зүйлийн тахилын идээг бэлэг болгон эсгий дээр тавиад хүүхний гэрт очих ёслол
- есөн зэрэг хуучир. - үе залгамжлах түшмэлийн есөн зэрэг; гүн, хэү, бэ, жинхэнэ түшмэл, жигүүрийн түшмэл, дэсэлсэн түшмэл, хэрэглэгдэх түшмэл, хориотой буюу харгалзах түшмэл, хайрын түшмэл
- есөн луут хуучир. - XVII-XX зууны эхэн үеийн хаад ноёдын өмсөх есөн луу бүхий дээл
- есөн мөргөл хуучир. - гурвантаа сөгдөж, сөгдөх тутамдаа гурван удаа мэхэсхийн мөргөх үйлдэл
- есөн мэнгэ зурхай. - зурхайн ёсны нэг цагаан, хоёр хар, гурван хөх, дөрвөн ногоон, таван шар, зургаан цагаан, долоон улаан, найман цагаан, есөн улаан мэнгэ
- есөн нүх - есөн настай хүүхдэд энхрийлэн зүүлгэх есөн нүх бүхий төмөрлөг эд зүйл
- есөн өрлөг хуучир. - есөн удаагийн өршөөлтөн гэсэн утгатай үг, есөн удаа осол гаргавч яллахгүй өршөөдөг байсан
- есөн орон хуучир. - амармагийн орон, анхдугаараас дөрөвдүгээр даян хүртэлх дөрвөн орон, огторгуйн хязгаарлашгүй орон, мэдэхгүй, юу ч үгүй, сансрын үзүүр дөрөв эдгээрийг хэлнэ
- есөн сүв яриа. - дов тойрсон долоон сүв, доошоо харсан хоёр сүв
- есөн сүүлт үнэг амьт. - гөрөөсний нэр
- есөн төрөлхтөн - хамаг төрөлхтөн
- есөн үе - хуланц, элэнц, өвөг, эцэг, өөрийн бие, хүү, ач, жич, гуч
- есөн хөлт их цагаан сүлд - монгол төрийн их бэлгэдэл
- есөн цагааны бэлэг хуучир. - Монголоос Манжийн хаанд жилд нэг удаа барьж байсан алба; булганы бүтэн арьс хүзүүнд нь зүүсэн мөнгөн буйлтай, цагаан атан тэмээ нэг, таван өнгийн хадагаар чимсэн шар ногттой, цагаан зүсмийн найман агт морь, идээ сэлтийн хамт өргөж байв
- есөн эрдэм - монголчуудын баримталж ирсэн уламжлалт ёс суртахууны үндэс
- гурван сарын есөн - гурван сарын есдэх өдөр
- есөн өнгө - элдэв зүйлийн өнгө
- есөн хүсэл - бүхий л сайн сайхан хүсэл
- есөн хэлтэн - олон хэлийн улс
- есөн шид - зүйл зүйлийн шид, янз бүрийн шид
Хоршоо үг[засварлах]
Ойролцоо үг[засварлах]
Эсрэг үг[засварлах]
Этгээд үг[засварлах]
Товчилсон үг[засварлах]
Өвөрмөц хэлц[засварлах]
- их санасан газар есөн шөнө хоосон хонох - хэтэрхий их найдсан үйл хэрэг бүтэхгүй болох
- есөн жорын юм - янз бүрийн юм, элдэв бусын юм