ес(өн)

Монголоор

Үгийн утга

тоо.

1. Гурван гурвын нийлбэр

Холбоо үг

аравны ес - арав хуваасны нэгээс бусад хувь нь

арван ес - арав дээр есийг нэмсэн тооны нийлбэр

ес авах хуучир. - торгож есөн мал албадан авах

ес барих - их тахил өргөх ёсонд зэхэж, ес хоногийн турш хийх бөө мөргөлийн зан үйл

ес өргөх - есөн цагааны бэлэг өргөх

ес хүргэх хуучир. - ихэм дээдэст есөн цагааны бэлэг өргөх; бурхан, хадаг, элэгчийн хөх нээлгээд, цагаан морь найм, булган молцогтой цагаан тэмээ нэг, элдэв идээ жимсний хамт өргөх

ес торгох хуучир. - гэмт хэрэг үйлдэгсдийг гэсгээж есөн малаар торгож авах шийтгэл

есөн булаг шашин. - хойд насны орон

есөн гараг од.орон. - Буд, Цолмон, Дэлхий, Ангараг, Бархасвадь, Санчир, Тэнгэрийн ван, Далайн ван, Дэлхийн ван гараг

есөн гархи тогл. - төмөр цагаригт хэлхсэн есөн гархийг тайлах, зүүх зэргээр наадах монгол ардын тоглоом

есөн идээ - хүргэн хөвгүүн, есөн зүйлийн тахилын идээг бэлэг болгон эсгий дээр тавиад хүүхний гэрт очих ёслол

есөн зэрэг хуучир. - үе залгамжлах түшмэлийн есөн зэрэг; гүн, хэү, бэ, жинхэнэ түшмэл, жигүүрийн түшмэл, дэсэлсэн түшмэл, хэрэглэгдэх түшмэл, хориотой буюу харгалзах түшмэл, хайрын түшмэл

есөн луут хуучир. - XVII-XX зууны эхэн үеийн хаад ноёдын өмсөх есөн луу бүхий дээл

есөн мөргөл хуучир. - гурвантаа сөгдөж, сөгдөх тутамдаа гурван удаа мэхэсхийн мөргөх үйлдэл

есөн мэнгэ зурхай. - зурхайн ёсны нэг цагаан, хоёр хар, гурван хөх, дөрвөн ногоон, таван шар, зургаан цагаан, долоон улаан, найман цагаан, есөн улаан мэнгэ

есөн нүх - есөн настай хүүхдэд энхрийлэн зүүлгэх есөн нүх бүхий төмөрлөг эд зүйл

есөн өрлөг хуучир. - есөн удаагийн өршөөлтөн гэсэн утгатай үг, есөн удаа осол гаргавч яллахгүй өршөөдөг байсан

есөн орон хуучир. - амармагийн орон, анхдугаараас дөрөвдүгээр даян хүртэлх дөрвөн орон, огторгуйн хязгаарлашгүй орон, мэдэхгүй, юу ч үгүй, сансрын үзүүр дөрөв эдгээрийг хэлнэ

есөн сүв яриа. - дов тойрсон долоон сүв, доошоо харсан хоёр сүв

есөн сүүлт үнэг амьт. - гөрөөсний нэр

есөн төрөлхтөн - хамаг төрөлхтөн

есөн үе - хуланц, элэнц, өвөг, эцэг, өөрийн бие, хүү, ач, жич, гуч

есөн хөлт их цагаан сүлд - монгол төрийн их бэлгэдэл

есөн цагааны бэлэг хуучир. - Монголоос Манжийн хаанд жилд нэг удаа барьж байсан алба; булганы бүтэн арьс хүзүүнд нь зүүсэн мөнгөн буйлтай, цагаан атан тэмээ нэг, таван өнгийн хадагаар чимсэн шар ногттой, цагаан зүсмийн найман агт морь, идээ сэлтийн хамт өргөж байв

есөн эрдэм - монголчуудын баримталж ирсэн уламжлалт ёс суртахууны үндэс

гурван сарын есөн - гурван сарын есдэх өдөр

есөн өнгө - элдэв зүйлийн өнгө

есөн хүсэл - бүхий л сайн сайхан хүсэл

есөн хэлтэн - олон хэлийн улс

есөн шид - зүйл зүйлийн шид, янз бүрийн шид

Өвөрмөц хэлц

их санасан газар есөн шөнө хоосон хонох - хэтэрхий их найдсан үйл хэрэг бүтэхгүй болох

есөн жорын юм - янз бүрийн юм, элдэв бусын юм