гэмт хэрэгтэй тэмцэх бодлого /цагдаагийн/: ял шийтгэлийг сонгож хэрэглэх ба хорих ял оногдуулах тухай

Хадмал үг

[англ.crime control strategies: selective prosecution/ incarceration (police)]

Тайлбар

Нийгэмд аюултай гэмт хэрэгтнүүдийг илрүүлж, таслан зогсоох зорилго бүхий Эрүүгийн шүүн таслах тогтолцоонд хэрэглэгддэг арга - нийгэмд аюул учруулж болзошгүй гэмт хэрэгтнийг нийгмээс тусгаарлах буюу хорих ял оногдуулах.

Энэ аргыг дэмжигчид–хөнгөн гэмт хэрэг үйлдсэн байсан ч тэднийг дахин гэмт хэрэг үйлдэхээс урьдчилан сэргийлэх ач холбогдолтой хэмээн үздэг. Уг арга мансууруулах бодис хэрэглэгчдэд илүү үр дүнтэй.

Энэ асуудал дээр прокурор, шүүгч, цагдаагийн ажилтнууд гол үүрэгтэй оролцдог. Хууль тогтоогчид – тухайн төрлийн гэмт хэргийн талаар эрх зүйн зохицуулалтыг боловсруулах, нэмэлт өөрчлөлт хийх замаар энэ үйл ажиллагаанд нөлөөлдөг. Цагдаагийн ажилтнууд тэнсэн харгалзах ялтай байгаа гэмт хэрэгтнүүдэд захиргааны хяналт тавих, холбогдох мэдээллийг шүүхэд тайлагнах үүрэгтэй.

Судлаачид гэмт хэрэгтэнд ял шийтгэл оноох нь 5 зорилгыг агуулсан гэж үздэг. Үүнд: таслан зогсоох, шийтгэх, нөхөн сэргээх, нийгэмшүүлэх, тодорхой эрхийг хасах, хязгаарлах. Эдгээрээс таслан зогсоох, шийтгэх, нөхөн сэргээх зорилгыг илүү чухалчилдаг боловч зарим судлаачид хүнд гэмт хэрэг үйлдсэн, давтан гэмт хэрэг үйлдсэн гэмт хэрэгтний гэмт үйлдлийг таслан зогсооход илүү тохирно, хорих байгууллагын зардлыг ихэсгэдэг гэж үзэн эсэргүүцдэг байна .