Дархан

Монголоор

Үгийн гарал

Чоно [darxan] (дархан)

Үгийн утга

дархан I нэр.
¹ Төмөрлөгөөр дарх хий­дэг урч хүн.
² шилж. Мо­доор урлал хийдэг хүн.
³ шилж.Яргачин, бойч, мал нядлаач хүний цээр нэр.
дархан II нэр.
¹ хуучир. Алба татвар зэргийг тээхгүй эрх дархтай болсон хүн.
² Ховор амьтан ургамал зэрэг юмыг үржүүлэх, хамгаалах зорилгоор авах, авлахыг улсаас хориглон цаазалсан газар.
³ Цол, хэргэм.
⁴ Гаршсан, найдвартай.

Шилжсэн утга

• Мо­доор урлал хийдэг хүн.
  
• Яргачин, бойч, мал нядлаач хүний цээр нэр.

Холбоо үг

• дархан хүн (дархнаар мэргэшсэн хүн)
• дархны багаж (урлах хэрэгсэл)
• дархны газар (дархны үйл хийдэг мэргэжлийн газар)
• нарийн дархан (нарийн ширийн зүйлийг урладаг дархан)
• төмрийн дархан (төмрөөр урлал хийдэн хүн)
• уран дархан (нарийн урлал хийдэг дархан)
• модны дархан (мужаан)
• дархан аварга (улсын наадамд түрүүлсэн арслан цолтой бөхөд олгох цол)
• дархан алдар (хэнд ч гутаагдашгүй нэр алдар)
• дархан бээл хуучир. (бүрэн эрхт бээл)
• дархан хил (хэн ч халдашгүй хил)
• дархан мэх (маш чадмаг эзэмшсэн мэх)
• дархан ташаа (ташаалдан баттай унагах мэх)
• дархан бялзуухай амьт. (бор ногоон өдтэй, зулай дээрээ шар юмуу улбар шар сөөсгийтэй, бор шувууны багт хамаарах жижиг шувуу)
• дархан шувуу орд од.орон. (тэнгэрийн бөмбөрцгийн өмнөд хагасын ордны орд)
• дархан цаазтай газар (дур мэдэн эзэмших, ашиглах хориотой газар)

Хоршоо үг

• онгон дархан (хүн, амьтан хүрч хөндөөгүй болон хөндөж болохгүй хэмээн дархалж эрхэмлэсэн ариун зүйл)

Зүйр цэцэн үг

Дархан хүний эхнэр сүйхгүй
Эмч хүний эхнэр хамаргүй (амьдрал ахуйдаа ч хэрэг тус болж чадахгүйгээр бусдын төлөө ажиллах).

Хэвшмэл хэлц

Даага сүүлдэж
Дархан цол нэрлүүлдэг

Даага эхдээ ялдам
Дархан дөшиндөө ялдам

Дайсангүй байхад баатар олон
Дархангүй байхад урчин олон

Дайснаа дарж
Дархан цолоо мандуулах

Данжаадад тамхи
Дарханд тоног

Дархан аварга бөхчүүд
Наадмын талбараас тодордог
Даамай мэргэн харваачид
Уухайн дундаас шалгардаг

Дархан олон болбол
Бурханы толгой доош хандана

Дархан хүн бурхан ухаантай
Дарга хүн чөтгөр ухаантай

Дархан хүний эм сүхгүй
Эмч хүний эм хамаргүй

Дөргүй үхрийг номхон гэдэггүй
Дөшгүй хүнийг дархан гэдэггүй

Зөв бичих зүй

• дар|хан I. ¹ тэм. (гаршсан) ~ мэх ² (дархалсан) ~ цаазтай газар ³ (ба­талгаатай) ~ аварга, ~ хил II. нэр (дархч) төмрийн ~, уран ~, дархны, дарханд, дархнаас
• дархан (¹ уран ~ ² ~ цааз ³ ~ аварга)

Монгол бичиг

Dereeea

Хуучирсан үг

• Алба татвар зэргийг тээхгүй эрх дархтай болсон хүн.
• дархан бээл (бүрэн эрхт бээл)