Wiktionary:1000 Japanese-Mongolian basic words

Энэ хавсралт нь мянгантүгээмэл үгийн тусгай жагсаалт ыг багтаасан хавсралт болно. Энэ нь яг цэвэр үг бус холбоос нөхцөлийг багтаасан болно. Мөн түгээмэл гэдгийг үгийн давтамжид үндэслэн тогтоогоогүй зөвхөн хувь үзлийн үүднээс хийсэн болно.

Нэр үг

Хүмүүс

• にんげん、人間 – Хүн хүмүүн (ningen)
• じんるい、人類 – Хүмүүнлэг (jinrui)
• ひと、人 – Хувь хүн (hito)
• おとこ、男 – эр хүн (otoko)
• おんな、女 – эм хүн (onna)
• こども、子供 – хүүхэд (kodomo)
• あかちゃん 、赤ちゃん – балчир хүүхэд (akachan)
• ぼうや、坊や – хүү (bouya)
• かぞく、家族 – гэрбүл (kazoku)
• ぼく、僕 – би (boku, гол төлөв эр хүн хэрэглэнэ)
• わたし、私 – би, би өөрөө (watashi)

Мэргэжилүүд

• いしゃ、医者 – хүний эмч (isha)
• かんごし、看護師 – сувилагч (kangoshi)
• かんごふ、看護婦 – эмэгтэй сувилагч (kangofu)
• しかい、歯科医 – шүдний эмч (shikai)
• せいじか、政治家 – улс төрч (seijika)
• べんごし、弁護士 – хуульч (bengoshi)
• しょうぼうし、消防士 – гал сөнөөгч (shouboushi)
• へいし、兵士 – цэрэг (heishi)
• けんちくか、建築家 – уран барилгач (kenchikuka)
• せんせい、先生 – багш (sensei)
• きょうし、教師 – (эрдмийн) багш (kyoushi)
• かしゅ、歌手 – дуучин (kashu)

Бие

• あし、足、脚 – хөл, мөч (ashi)
• かかと、踵 – өсгий(kakato)
• すね、脛 – шилбэ (sune)
• ひざ、膝 – өвдөг (hiza)
• もも、腿 – гуя (momo)
• あたま、頭 – толгой (atama)
• かお、顔 – нүүр (kao)
• くち、口 – ам (kuchi, sometimes guchi if more euphonious)
• くちびる、唇 – уруул (kuchibiru)
• は、歯 – шүд (ha)
• はな、鼻 – хамар (hana)
• ひげ、髭、鬚、髯 – хирвээ сахал, битүү сахал (hige)
• かみ、髪 – үс (kami)
• みみ、耳 – чих (mimi)
• い、胃 – ходоод (i)
• うで、腕 – бүтэн гар (ude)
• ひじ、肘 – тохой (hiji)
• かた、肩 – мөр (kata)
• つめ、爪 – хумс (tsume)
• て、手 – гар (te)
• てくび、手首 – бугуй (tekubi)
• てのひら、掌、手の平 – алга (te-no-hira)
• ゆび、指 – хуруу (yubi)
• しり、尻 – өгзөг (shiri)
• おなか、お腹 （はら、腹） – хэвлий (o-naka)
• かんぞう、肝臓 – элэг (kanzō)
• きも、肝 – элэг (kimo)
• きんにく、筋肉 – булчин (kin'niku)
• くび、首 – хүзүү (kubi)
• こころ、心 – зүрх [as in feelings] (kokoro)
• こし、腰 – ташаа, хондлой (koshi)
• しんぞう、心臓 – зүрх (shinzō)
• せなか、背中 – нуруу (senaka)
• ち、血 – цус (chi)
• にく、肉 – мах (niku)
• はだ、肌、膚 – арьс (hada)
• ひふ、皮膚 – арьс (hifu)
• ほね、骨 – яс (hone)
• むね、胸 – цээж (mune)
• かぜ、風邪 – ханиад [illness] (kaze)
• げり、下痢 – гүйлгэлт, суулгалт (geri)
• びょうき、病気 – өвчин (byōki)

Гэр бүл

• おや、親 – эцэг эх (oya)
• こども、子供 – хүүхэд, хүүхдүүд (kodomo)
• ちち、父 – аав (chichi)
• はは、母 – ээж (haha)
• つま、妻 – эхнэр (tsuma)
• おっと、夫 – нөхөр (otto)
• あに、兄 – ах (ani) (onī-san)
• あね、姉 – эгч (ane) (onē-san)
• おとうと、弟 – эрхтэй дүү (otōto)
• いもうと、妹 – эмэгтэй дүү (imōto)
• きょうだい、兄弟 – ах дүүс (kyōdai)
• しまい、姉妹 – эгч дүүс (shimai)
• そふ、祖父 – өвөг эцэг (sofu)
• そぼ、祖母 – эмэг эх (sobo)
• まご、孫 – үр, ач (mago)
• おじ、伯父、叔父 – нагац (oji)
• おば、伯母、叔母 – авга (oba)
• いとこ、従兄弟、従姉妹、従兄、従弟、従姉、従妹 – үеэл (itoko)
• めい、姪 – ач охин (mei)
• おい、甥 – ач хүү (oi)

Амьдрал

• いきもの、生物 – амьд амьтан (ikimono)
• ばけもの、化け物 – мангас (bakemono)

Амьтан

• どうぶつ、動物 – амьтан (dōbutsu)
• いぬ、犬 – нохой (inu)
• ねこ、猫 – муур (neko)
• うし、牛 – үхэр (ushi)
• ぶた、豚 – гахай (buta)
• うま、馬 – адуу (uma)
• ひつじ、羊 – хонь (hitsuji)
• さる、猿 – сармагчин (saru)
• ねずみ、鼠 – хулгана, харх (nezumi)
• とら、虎 – бар (tora)
• オオカミ、狼 – чоно (ōkami)
• うさぎ、兎 – туулай (usagi)
• りゅう、たつ、竜 – луу (ryū, tatsu)
• しか、鹿 – буга (shika)
• かえる、蛙 – мэлхий (kaeru)
• がま、蟇 – бах (gama)
• 獅子 – арслан (Shishi)
• キリン、麒麟 – анааш (kirin)
• ぞう、象 – заан (zō)
• とり、鳥 – шувуу (tori)
• にわとり、鶏 – тахиа (niwatori)
• すずめ、雀 – болжмор (suzume)
• からす、烏 – хэрээ, турлиах (karasu)
• わし、鷲 – бүргэд (washi)
• たか、鷹 – харцага, шонхор (taka)
• さかな、魚 – загас (sakana)
• たい、鯛 – алгантаны багийн улаан загас (tai)
• えび、海老 – сам хорхой, хавч (ebi)
• いわし、鰯 – сардина загас (iwashi)
• まぐろ、鮪 – туна, алтан зад загас (maguro)
• かつお、鰹 – хар амар загас (katsuo)
• さんま、秋刀魚 – цурхай загас (sanma)
• あじ、鰺 – морин маккрел (aji)
• さば、鯖 – маккрел (saba)
• イカ、烏賊 – загасны өгөөш (ika)
• タコ、蛸、章魚 – наймалж (tako)
• むし、虫 – шавьж (mushi)
• ちょう、蝶 – эрвээхий (chō)
• ガ、蛾 – удган эрвээхий (ga)
• トンボ、蜻蛉 – соно,тэмээлзгэнэ (tonbo)
• バッタ、飛蝗 – царцаа (batta)
• クモ、蜘蛛 – аалз (kumo)
• ホタル、蛍 – галтцох (hotaru)
• ハエ、蠅 – гэрийн ялаа (hae)
• カ、蚊 – шумуул, дэлэнч (ka)
• ゴキブリ、蜚蠊 – жоом (gokiburi)
• カタツムリ、蝸牛 – эмгэн хумс (katatsumuri)
• ナメクジ、蛞蝓 – нүцгэн салс (namekuji)
• ミミズ、蚯蚓 – чийгийн өт (mimizu)
• かい、貝 – хясаа (kai)
• かいがら、貝殻 – хясааны хавтас (kaigara)
• トカゲ、蜥蜴 – гүрвэл (tokage)
• へび、蛇 – могой (hebi)

Ургамал

• しょくぶつ、植物 - ургамал (shokubutsu)
• くさ, 草 - өвс (kusa)
• はな, 花 - цэцэг (hana)
• み, 実 - жимс (mi)
• き, 木 - мод (ki)
• は, 葉, はっぱ - навч (ha, happa)
• ね, 根, ねっこ - үндэс (ne, nekko)
• くき, 茎 - ургамлын газрын дээрх хэсэг, түрүү, иш (kuki)
• きのこ, 茸 - мөөг (kinoko)
• きく, 菊 - гэсэр цэцэг (kiku)
• さくら, 桜 - сакура (sakura)

үр тариа, буудай

• こめ、米 – түүхий тутрага (kome)
• いね、稲 – тутрагын түрүү (ine)
• むぎ、麦 – буудай, тариа, овьёс (mugi)
• やさい、野菜 – ногоо (yasai)
• くだもの、果物 – иддэг жимс (kudamono)
• いも、芋 – төмс, булцуйт ургамал (imo)
• まめ、豆 – шош, вандуй (mame)
• だいこん、大根 – япон цагаан лууван (daikon)
• にんじん、人参 – лууван (ninjin)
• リンゴ、林檎 – алим (ringo)
• ミカン、蜜柑 – жүрж (mikan)
• バナナ、かんしょう、甘蕉 – гадил (banana, kanshō)
• ナシ、梨 – лийр (nashi)
• クリ、栗 – хүрэн самарт мод (kuri)
• モモ、桃 – тоор (momo)
• トマト、ばんか、蕃茄 – улаан лооль (tomato, banka)
• スイカ、西瓜 – тарвас (suika)

Хоол

• 味噌, 味噌 - өглөөний хоол (chōshoku)
• 味噌, 味噌 - үдийн хоол (hirugohan)
• 味噌, 味噌 - оройн хоол (bangohan)
• 味噌, 味噌 - болгосон тутрага (gohan)
• 味噌, 味噌 - мисо (miso)
• 味噌, 味噌 - хүнс (ryōri)
• 味噌 - салад (sarada)
• 味噌 - диссет (dezāto)
• 味噌 - талх (pan)
• 味噌 - сандвич (sandoitchi)
• 味噌, 味噌 - зууш (oyatsu)
• 味噌 - мөхөөлдөс (aisukurīmu)

Унд

• 味噌, 味噌 - ногоон цай (ocha)
• 味噌, 味噌 - кофе (kōhī)
• 味噌, 味噌 - сүү (gyūnyū)

Амтлагч

• 味噌, 味噌 - чихэр (satō)
• 味噌, 味噌 - давс (shio)
• 味噌, 味噌 - сой соус (shōyu)

Орон цагийн нэр

• じかん、時間 – хугацаа (jikan)
• とき、じ、時 – ~цаг (toki, ji)
• こよみ、カレンダー、暦 – цаг тооны бичиг (koyomi, karendā)
• ふん、分 – минут (fun)
• びょう、秒 – секунд (byō)
• ひ、にち、日 – өдөр (hi, nichi)
• つき、げつ、月 – сар (tsuki, gatsu)
• とし、ねん、年 – жил (toshi, nen)
• きのう、さくじつ、昨日 – өчигдөр (kinō, sakujitsu)
• きょう、今日 – өнөөдөр (kyō)
• あした、あす、みょうにち、明日 – маргааш (ashita, asu, myōnichi)
• あさ、朝 – өглөө (asa)
• ひる、昼 – үдээс хойш (hiru)
• ゆうがた、夕方 – үдэш (yūgata)
• ばん、晩 – үдэс (ban)
• よる、夜 – үдэш, орой (yoru)
• ようび、曜日 – ~өдөр (yōbi)
• げつようび、月曜日 – даваа (getsu-yōbi)
• かようび、火曜日 – мягмар (ka-yōbi)
• すいようび、水曜日 – лхагва (sui-yōbi)
• もくようび、木曜日 – пүрэв (moku-yōbi)
• きんようび、金曜日 – баасан (kin-yōbi)
• どようび、土曜日 – бямба (do-yōbi)
• にちようび、日曜日 – ням (nichi-yōbi)
• しゅう、週 – долоо хоног (shū)
• いっしゅうかん、一週間 – нэг долоо хоног (isshūkan)
• たいよう、太陽 – нар (taiyō)
• つき、月 – сар (tsuki)
• ほし、星 – од (hoshi)
• てんき、天気 – цаг агаар (tenki)
• はれ、晴れ – цэлмэг (hare)
• あめ、雨 – бороотой (ame)
• くもり、曇り – бүрхэг (kumori)
• ゆき、雪 – цас (yuki)
• かぜ、風 – салхи (kaze)
• かみなり、雷 – аянга, цахилгаан (kaminari)
• たいふう、台風 – тайфун (taifū)
• あらし、嵐 – угалз, шамрага (arashi)
• そら、空 – тэнгэр (sora)

Чиглэл байрлал

• ひがし、東 – дорнод (higashi)
• にし、西 – өрнөд (nishi)
• みなみ、南 – өмнөд (minami)
• きた、北 – умард (kita)
• ここ – энд (koko)
• そこ – тэнд (soko)
• あそこ – цаагуур (asoko)
• みぎ、右 – баруун гар тийш (migi)
• ひだり、左 – зүүн гар тийш (hidari)
• うえ、上 – дээр (ue)
• した、下 – доор, дор (shita)
• まえ、前 – урд талд (mae)
• うしろ、後 – ард, хойно (ushiro)
• むこう、向こう – нөгөө талд, эсрэг талд (mukō)
• ななめ、斜め – диогнал (naname)
• てまえ、手前 – ойролцоо, яг урд (temae)
• おく、奥 – хол (oku)

Материал

• みず、水 – ус (mizu)
• おゆ、湯 – халуун ус (yu)
• こおり、氷 – мөс (kōri)
• ゆげ、湯気 – уур (yuge)
• ひ、火 – гал (hi)
• ガス – хий (gasu)
• くうき、空気 – агаар, агаар мандал (kūki)
• つち、土 – дэлхий, хөрс (tsuchi)
• きんぞく、金属 – төмөрлөг (kinzoku)
• てつ、鉄 – төмөр [Fe] (tetsu)
• どう、銅 – зэс [Cu] (dō)
• きん、金 – алт [Au]; money (kin)
• ぎん、銀 – мөнгө [Ag]; wealth (gin)
• なまり、鉛 – хар тугалага [Pb] (namari)
• しお、塩 – хоолны давс [NaCl] (shio)
• どろ、泥 – намаг, балчиг, бамбалзуур, шавар (doro)
• けむり、煙 – утаа, тамхи, хар тамхи (kemuri)

Жин ба Хэмжүүр

• メートル – метр (mētoru)
• リットル – литр (rittoru)
• グラム – грам (guramu)
• キロ – кило- (kiro)
• ミリ – бээр- (miri)
• センチメートル, センチ – санж (senchi)
• インチ – ямх, инч (inchi)

Нийгэм

• しゃかい、社会 – нийгэм (shakai)
• けいざい、経済 – эдийн засаг, эдийн засгийн ухаан (keizai)
• かいしゃ、会社 – компани (kaisha)
• かいぎ、会議 – уусзалт (kaigi)
• がっこう、学校 – сургууль (gakkō)
• やくしょ、役所 – орон нутгийн зархигааны байр (yakusho)
• みせ、店 – дэлгүүр (mise)
• ホテル – зочид буудал (hoteru)
• こうじょう、工場 – үйлдвэр (kōjō)
• かね、金 – мөнгө (kane, илүү түгээмэл нь o-kane)
• さつ、札 – падаан [of money, e.g., a thousand-yen bill] (satsu)
• こぜに、小銭 – задгай хариулт (kozeni)
• つりせん、釣り銭、おつり、お釣り – хариулт (tsurisen), хариулт (o-tsuri)
• じどうはんばいき、自動販売機 – автомат худалдааны машин (jidōhanbaiki)
• きっぷ、切符 – тасалбар (public transport, fine) (kippu)
• きって、切手 – тамга (kitte)

Хүний бүтээсэн зүйлс

Гэр

• つくえ、机 – ширээ (tsukue)
• いす、椅子 – сандал, байрлал (isu)
• たたみ、畳 – татами дэвсгэр (tatami)
• と、戸 – хаалга, гэр бүл (to)
• とびら、扉 – хаалганы хайрцаг (tobira)
• ドア – хаалга (doa)
• まど、窓 – цонх (mado)
• ふとん、布団 – хөнжил (futon)
• げんかん、玄関 – орц (genkan)
• いえ、家 – байшин, гэр, байр (ie)
• エレベーター – цахилгаан шат (erebētā)
• エスカレーター – шат (esukarētā)
• でんき、電気 – цахилгаан (denki)

Хэрэгсэл

• くぎ、釘 – хумс, хадаас (kugi)
• ひも、紐 – утас, олс (himo)
• なわ、縄 – олс, дээс (nawa)
• ふくろ、袋 – халаас, цүнх (fukuro)
• かばん、鞄 – ширэн цүнх (kaban)
• かさ、傘 – шүхэр (kasa)
• かぎ、鍵 – хаалганы түгжээ, түлхүүр (kagi)
• ちょうこく、彫刻 – баримал, сийлбэр (chōkoku)

Бичгийн хэрэгсэл

• ぶんぼうぐ、文房具 – бичгийн хэрэгсэл (bunbōgu)
• インク – бэх (inku)
• ペン – бал (pen)
• ボールペン – бал (bōrupen)
• まんねんひつ、万年筆 – үзэг (mannenhitsu)
• えんぴつ、鉛筆 – харандаа (enpitsu)
• ふで、筆 – бийр (fude)
• チョーク – шохой (chōku)
• けしゴム、消しゴム – балруул (keshigomu)
• えんぴつけずり、鉛筆削り – харандаа үзүүрлэгч (enpitsu-kezuri)
• じょうぎ、定規 – шугам (jōgi)
• ノート – дэвтэр (nōto)
• にっき、日記 – тэмдэглэлийн дэвтэр (nikki)
• カバー – номын хавтас (kabā)
• ふうとう、封筒 – дугтуй (fūtō)
• はさみ、鋏 – хайч (hasami)
• ホッチキス – үдээсний машин (hotchikisu)

Хувцас

• ふく、服 – хувцас (fuku)
• ようふく、洋服 – орос хувцас (yōfuku)
• きもの、着物 – кимоно (kimono)
• わふく、和服 – япон хувцас (wafuku)
• そで、袖 – нудрага, ханьцуй (sode)
• えり、襟 – энгэр, зах (eri)
• ボタン – товч (botan)
• チャック、ファスナー、ジッパー – цахилгаан товч (chakku, fasunā, jippā)
• ベルト – бүс (beruto)
• くつ、靴 – гутал (kutsu)
• めがね、眼鏡 – нүдний шил (megane)

Тээврийн хэрэгсэл

• てつどう、鉄道 – төмөр зам (tetsudō)
• えき、駅 – буудал, өртөө (eki)
• ひこうき、飛行機 – онгоц (hikōki)
• くうこう、空港 （ひこうじょう、飛行場） – нисэх буудал (kūkō, hikōjō)
• みち、道 – гудамж, зам, харгуй (michi)
• どうろ、道路 – зам (dōro)
• バスてい、バス停 – автобусны зогсоол (basutei)
• とおり、通り – өргөн чөлөө (tōri)
• でんしゃ、電車 – галт тэрэг (densha)
• じどうしゃ、自動車 – автомашин (jidōsha)

Хэл зүй

• もじ、文字 – үсэг (moji)
• じ、字 – тухайн нэг үсэг (ji)
• かんじ、漢字 – хятад ханз (kanji)
• ひらがな、平仮名 – хярагана үсэг (hiragana)
• カタカナ、片仮名 – катакана үсэг (katakana)
• すうじ、数字 – тоо, цифр (sūji)
• アルファベット – цагаан толгой (arufabetto)
• ローマ字 – Роман үсэг, латин үсэг (rōmaji)
• ほん、本 – үндэс, уг эх, үүсвэр (hon)
• かみ、紙 – цаас (kami)
• てがみ、手紙 – захиа (tegami)
• しんぶん、新聞 – сонин (shinbun)
• じしょ、辞書 – толи бичиг (jisho)
• パソコン – компютер (pasokon)
• がいこくご、外国語 – гадаад хэл (gaikokugo)
• にほんご、日本語 （こくご、国語） – япон хэл [language] (nihongo)
• えいご、英語 – Англи хэл [language] (eigo)
• ちゅうごくご、中国語 – Хятад хэл [language] (chūgokugo)
• どいつご、ドイツ語 – Гермен хэл [language] (doitsugo)
• すぺいんご、スペイン語 – Спани хэл [language] (supeingo)
• ふらんすご、フランス語 – Франц хэл [language] (furansugo)
• ちょうせんご、朝鮮語、かんこくご、韓国語 – Солонгос хэл [language], өмнөд солонгос хэл [language] (chōsengo, kankokugo)

Өнгө

• いろ、色 – өргө (iro, shikisai)
• あか、赤 – улаан (aka)
• きいろ、黄色 – шар (kiiro)
• みどり、緑 – ногоон (midori)
• あお、青 – хөх (ao)
• むらさき、紫 – ягаан (murasaki, murasakiiro)
• しろ、白 – цагаан (shiro)
• くろ、黒 – хар (kuro)
• ピンク – улбар ягаан (pinku)
• ちゃいろ、茶色 – бор (chairo)
• はいいろ、灰色、ねずみいろ、鼠色 – саарал (haiiro, nezumiiro)
• オレンジ – улбар (orenjiiro)

Бусад

• え、絵 – зураг (e)
• おんがく、音楽 – хөгжим (ongaku)
• りか、理科 – Шинжлэх ухаан (rika)
• さんすう、算数 – арифметик (sansū)
• れきし、歴史 – түүх (rekishi)
• ちり、地理 – газарзүй (chiri)
• たいいく、体育 – физик боловсрол (taiiku)
• スポーツ – спорт (supōtsu)
• システム – систем (shisutemu)
• じょうほう、情報 – мэдээ, мэдээлэл (jyōhō)
• ひつよう、必要 – хэрэгцээ, шаардлага (hitsuyō)
• べんきょう、勉強 – судалгаа (benkyō)
• いらい、依頼 – хүсэлт (irai)

Тоо

• れい、零、ゼロ – тэг (rei, zero)
• いち、一 – нэг (ichi)
• に、二 – хоёр (ni)
• さん、三 – гурав (san)
• よん、し、四 – дөрөв (yon, shi)
• ご、五 – тав (go)
• ろく、六 – зургаа (roku)
• なな、しち、七 – долоо (nana, shichi)
• はち、八 – найм (hachi)
• きゅう、く、九 – ес (kyū, ku)
• じゅう、十 – арав (jū)
• ひゃく、百 – зуу (hyaku)
• せん、千 – мянга (sen)
• まん、万 – арван мянга, түм (man)
• おく、億 – нэг зуун сая (oku)
• ひとつ – нэг, нэг юм (hitotsu)
• ふたつ – хоёр, хоёр юм (futatsu)
• みっつ – гурав, гурван юм (mittsu)
• よっつ – дөрөв, дөрөвөн юм (yottsu)
• いつつ – five, таван юм (itsutsu)
• むっつ – зургаа, зургаан юм (muttsu)
• ななつ – долоо, долоон юм (nanatsu)
• やっつ – найм, найман юм (yattsu)
• ここのつ – ес, есөн юм (kokonotsu)
• とお – арав, арван юм (tō)

Хийсвэр нэрүүд

• これ – Тэр, энэ (kore)
• それ – тэр (sore)
• あれ – цаана байгаа зүйл (are)
• どれ – аль нь ямар нь (dore)
• こちら、こっち – this direction, thing, person, or place (kochira, kocchi)
• そちら、そっち – that direction, thing, person, or place (sochira, socchi)
• あちら、あっち – that direction, thing, person, or place over there (achira, acchi)
• どちら、どっち – which direction, thing, person, or place (dochira, docchi)
• ひみつ、秘密 – нууц (himitsu)
• じどう、自動 – автомат (jidō)
• ないよう、内容 – агууламж (naiyō)
• はば、幅 – зах, зүсэм, хэсэг (haba)
• せいしき、正式 – formality (seishiki)
• けっこん、結婚 – гэрлэлт (kekkon)
• げんざい、現在 – одоо (genzai)
• いま、今 – одоо (ima)
• かこ、過去 – өнгөрсөн (kako)
• みらい、未来 – ирээдүй (mirai)

Тэмдэг нэр

Хэлбэрүүд

• いい、よい、良い – сайн (ii, yoi)
• わるい、悪い – муу, тохиромжгүй (warui)
• たかい、高い – үнэ ихтэй, өндөр (takai)
• ひくい、低い – бага (hikui)
• やすい、安い – хямд (yasui)
• おおきい、大きい – том (ōkii)
• ちいさい、小さい – жижиг (chiisai)
• ほそい、細い – нимгэн (hosoi)
• ふとい、太い – зузаан (futoi)
• ふるい、古い – хуучин (furui)
• あたらしい、新しい – шинэ (atarashii)
• わかい、若い – залуу (wakai)
• かるい、軽い – хөнгөн, хялбар (karui)
• おもい、重い – хүнд (omoi)
• やさしい、易しい – амархан, хялбар (yasashii)
• むずかしい、難しい – хүнд хүчир (muzukashii)
• やわらかい、柔らかい – зөөлөн (yawarakai)
• かたい、硬い、堅い – хатуу (katai)
• あつい、熱い、暑い – халуун (atsui)
• つめたい、冷たい – сэрүүн (tsumetai)
• さむい、寒い – хүйтэн (samui)
• おいしい、美味しい – амттай, амтлаг (oishii)
• うまい、美味い、旨い – сайхан аттай, идүүштэй (umai)
• まずい、不味い – амт муутай (mazui)
• あまい、甘い – чихэрлэг (amai)
• からい、辛い – халуун, дарвигнуулсан амт [spicy] (karai)
• しょっぱい、塩っぱい – шорвог (shoppai)
• にがい、苦い – гашуун (nigai)

Мэдрэмжийн зүйл

• うれしい、嬉しい – баяр (ureshii)
• かなしい、悲しい – гуниг, харуусал (kanashii)
• さびしい、淋しい – ганцаардал (sabishii)
• こわい、怖い、恐い – айдас (kowai)
• いたい、痛い – эмзэг, өвчтэй (itai)
• かゆい、痒い – загатанасан (kayui)
• くさい、臭い – өмхий үнэртэй (kusai)
• つらい、辛い – өвдсөн, зүрх зүссэн (tsurai)

Үйл үг

• する – хийх (suru)
• やる – үйлдэх (yaru)

Оршин байхын үгс

• いる – байх [амьд зүйл оршин байх] (iru)
• ある – байх [амгүй зүйл оршин байх] (aru)
• なる – болох (naru)
• おこる、起こる、興る – тохиолдох, болох (okoru)
• 現れる, あらわれる – гарч ирэх (arawareru)
• いきる、生きる – амьдрах, амь зуух (ikiru)
• うむ、生む、産む – төрөх (umu)
• しぬ、死ぬ – үхэх (shinu)
• 壊れる, こわれる – таслах ⁱⁿ (kowareru)

ⁱⁿ intransitive sense

Шилжих үйлдэл

• いく、行く – явах (iku)
• くる、来る – ирэх (kuru)
• かえる、帰る、返る – буцах, харих (kaeru)
• あるく、歩く – алхах (aruku)
• とぶ、飛ぶ – үсрэх, дэгдэх, нисэх (tobu)
• およぐ、泳ぐ – усанд сэлэх (oyogu)

Үйлдэлүүд

• うごく、動く – хөдлөхⁱⁿ (ugoku)
• おどる、踊る – бүжиглэх (odoru)
• ねる、寝る – унтах (neru)
• うたう、歌う – дуулах (utau)
• かむ – хазах (kamu)
• たべる、食べる – идэх (taberu)
• のむ、飲む – уух (nomu)
• さわる、触る – хүрэх (sawaru)
• なげる、投げる – шидэх (nageru)
• もつ、持つ – барих, тогтоох (motsu)
• うつ、打つ – цохих, довтлох (utsu)
• なぐる、殴る – цохих, довтлох (naguru)
• さす、指す – чиглүүлэн заах (sasu)
• さす、刺す – хатгах, чичих (sasu)
• さす、差す – гар өргөх, гар сунгах (sasu)
• ける、蹴る – өшиглөх, тангарах (keru)
• すわる、座る – суух (suwaru)
• たつ、立つ – зогсох, босох (tatsu)
• はしる、走る – гүйх (hashiru)

ⁱⁿ intransitive sense

нөхцөл байдлаа өөрчлөх

• あく, 空く – сул хоосон болох (aku)
• こむ, 込む – дүүрэх, багшрах (komu)
• いる, 要る – хэрэгтэй (iru)
• かわく, 乾く – хатах (kawaku)
• みだす, 乱す - саатах, саад болох (midasu)
• みだれる, 乱れる - саатах, эргэлзэх (midareru)
• つかえる, 仕える - үйлчилэх, төлөөд нь ажиллах (tsukaeru)
• そなわる, 備わる - тоноглох (sonawaru)
• すぐれる, 優れる - илүү байх, давуу байх (sugureru)
• ひえる, 冷える - багасгах, хорогдуулах (hieru)
• さめる, 覚める - эрүүл болох, сэрэх,сэргэг болох (sameru)
• さめる, 冷める - хөргөх (sameru)
• むく, 向く - нүүр нүүрээ харах, нааш эргэх (muku)
• たおれる, 倒れる - унах, нурах (taoreru)
• かたまる, 固まる - хатуурах, царцах, талстжих(katamaru)
• うまる, 埋まる - дүүрэх, хүрээлэгдэх, урсах (umaru)
• うもれる, 埋もれる - булшилах, бүтээх, оршуулах (umoreru)
• ます, 増す - ихэсгэх, өсгөх, нэмэгдүүлэх (masu)
• ふえる, 増える - өсгөх, үржүүлэх (fueru)
• はずれる, 外れる - хуваах (hazureru)
• ふとる, 太る - таргалах (futoru)
• はじまる, 始まる - эхлэх (hajimaru)
• おわる, 終わる - дуусгах, хаах (owaru)
• きめる, 決める - шийдэх (kimeru)

Мэдрэхүй

• みる、見る – харах (miru)
• きく、聞く、聴く – сонсох, чагнах (kiku)
• さわる、触る – гараар хүрэх, хүрэлцэн мэдрэх (sawaru)
• かぐ、嗅ぐ – үнэрлэх (kagu)

Яриа

• いう、言う – хэлэх (iu)
• はなす、話す – ярих (hanasu)
• かく、書く – бичих (kaku)
• よむ、読む – унших (yomu)

Ажил

• つかう、使う – хэрэглэх (tsukau)
• つくる、作る、造る、創る – бүтээх хийх, бий болгох (tsukuru)
• なおす、直す、治す – засах, янзлах (naosu)
• すてる、捨てる – хаях, хогийн савд хийх (suteru)
• とる、取る、撮る、採る – авах (toru)
• おく、置く – тавих (oku)

Сэтгэлийн хөдлөл

• かなしむ、悲しむ、哀しむ – харамсалтай (kanashimu)
• なく、泣く – уйлах (naku)
• わらう、笑う – инээх (warau)
• おこる、怒る – уурлах (okoru)
• ほめる、褒める – зоригжуулах, зориглох (homeru)
• よろこぶ、喜ぶ – баярлах, баяр тэмдэглэх, цэнгэх (yorokobu)
  • よろこび – хөгжилдөх, найрлах, цэнгэх (yorokobi)
• なぐさめる、慰める – тайтгаруулах,тайтгарах (nagusameru)
• あきる、飽きる – уйтгартай, уйдсан, гунигтай (akiru)
• おどろく、驚く – гайхах, хачирхах (odoroku)

Activities

• あう、会う – уулзах, ярилцах (au)
• あける、開ける – нээх^tr, гаргах^tr (akeru)
• あそぶ、遊ぶ – тоглох (asobu)
• あつまる、集まる – хурах, цуглахⁱⁿ (atsumaru)
• うる、売る – зарах (uru)
• える、得る – эзэмших, авах [some benefit or knowledge] (eru)
• おる、折る – хуваах^tr, нугалах ^tr (oru)
• かう、買う – худалдан авах (kau)
• きる、切る – таслах (kiru)^†
• きる、着る – өмсөх [дээд хэлсгийн хувцас] (kiru)
• はく、履く – өмсөх [доод хэсгийн хувцас] (haku)
• かえる、変える – хариулах ^tr (kaeru)
• かえる、代える – солилцох(kaeru)
• しめる、閉める – хаах ^tr (shimeru)
• しめる、締める – зангидах, уях, бэхлэх (shimeru)
• しめる、占める – бүрдүүлэх, тайлбарлах (shimeru)
• しる、知る – мэдэх (shiru)^†
• つかれる、疲れる – ядрах (tsukareru)
• でかける、出掛ける – гадагш явах, ээс хөдлөх (dekakeru)
• はたらく、働く – ажиллах [e.g., at a job] (hataraku)
• はなす、放す、離す – хөдлөе, эхлэе (hanasu)
• やすむ、休む – амрах, завсарлах, цайлах (yasumu)
• わかれる、分かれる – хэсэг болгон хуваахⁱⁿ, хуваагдах (wakareru)
• わかれる、別れる – зааглахⁱⁿ, ялгахⁱⁿ, таслахⁱⁿ (wakareru)

^tr transitive sense

ⁱⁿ intransitive sense

^† conjugates as a u-verb

Adverbs

• もう – аль хэдийнээ (mō)
• まだ – хүртэл, арай (mada)
• ずっと – үргэлж, дандаа (zutto)
• とても – маш, бүр, улам (totemo)
• こう – үүн шиг (kō)
• そう – түүшиг (sō)
• ああ – Oh!, Ah! (ā)
• どう – яаж, хэрхэн (dō)
• しばしば – гол төлөв (shibashiba)

Pre-noun adjectival

• この – this (kono)
• その – that (sono)
• あの – that (ano)
• どの – which (dono)

Interjections

• はい – Тийм, за (hai)
• いいえ – үгүй, гүй (iie)

Conjunctions

• けど - гэвч (kedo)
• しかし – харин, тиймч (shikashi)
• そして – тэгээд, тиймээс… (soshite)
• それに – нөгөөтэйгүүр (soreni)
• なぜなら – учир иймээс, ийм байснаас (nazenara)

Үгийн дагавар нөхцөлүүд

• う、よう – volitional ending [う for u-verbs, よう for ru-verbs]: "Let's…" or "I will" (u, yō)
• せる、させる – causative ending [せる for u-verbs, させる for ru-verbs]: to make [someone do something], to allow (seru, saseru)
• れる、られる – passive verb ending [れる for u-verbs, られる for ru-verbs]: to be <verbed> [e.g., 食べられる, "to be eaten"] (reru, rareru)
• そう – indicates that it seems the verb occurs [e.g., "It seems he ate"] (sōda)
• た – чөлөөт өнгөрсөн цаг (ta)
• たい – indicates desire to perform verb (tai)
• だろう – indicates that it seems the verb occurs; also used to ask whether the verb occurs (darō)
• ない, ん – informal negative (nai, n) [ん is a slurred version and sounds a little masculine]
• ぬ – archaic informal negative ["he hath", "he didst", etc.] (nu)
• ます – formal non-past ending (masu)

Тийн ялгалын болон бусад нөхцөл

нөхцөлүүд

• が – нэрлэхийн тийн ялгал, нь (ga)
• から – гарахын тийн ялгал,аас4 (kara)
• で – өгөх оршихын тийн ялгал, д,т (de)
• と – ба, хамт (to)
• に – өгөх орших (ni)
• の – харьяалах ний,ийн (no)
• へ – руу, рүү (e) [Note: へ is normally read he, but when used as this particle its reading changes to e]
• まで – хүртэл (made)
• より – тэрнээс, харьцуулах (yori)
• を – заахын тийн ялгал, ийг (o)

Холбоос

• は – эзэн заагч (wa) [тэмдэглэл: "は" нь ихэвчлэн "ha" гэж дуудагдана, гэвч эзэн заасан үед "wa" гэж дуудана]
• も – түүчлэн, тэх мөртөө (mo)
• や – ба (ya)

бүрэн холбоос

• および、及び – and (oyobi)
• か – whether (ka)
• かも – might be, possible that (kamo)
• そして – and then (soshite)
• それとも – or (soretomo)
• だの – things like <list of things>, including, such things as (dano)
• つつ – ongoing occurrence (tsutsu) [similar to ながら but has different tone, and both actions have equal weight]
• て – te form of verb or adjective [see explanation]
• と – хэзээ, хэрвээ, тэхээр (to)
• ながら – хэсэгтээ, хэдий ч, аль аль нь ч (nagara)
• ならびに – тийм бөгөөд мөн (narabini)
• なり – ямартай ч (nari)
• に – <хаа нэг тийш>руу, рүү, <хэн нэгэн> ээр (ni)
• の – тай байх, харьяалах (no)
• ので – иймээс (node)
• また、又 – мөн, дахин (mata)
• または、又は – эсвэл, өөр үгээр (matawa)
• も – мөн, бас (mo)
• や – ба (ya)

Final

• ね – тодоруулах ба асуултыг илэрхийлэх, "зөв үү?" тэй ижил утгатай(ne)
• か – асуутын тэмдэг "уу" тай ижил (ka)
• な – дайвар үгийн дараа хэрэглэгддэг холбох нөхцөл (na)
• かしら – би гайхаж байна (kashira)
• さ – чанар, нөхцөл,зэрэг,шинжийг илтгэгч (sa)
• っけ – өгүүлэгч зарим мэдээллийг эргэн сануулахыг чармайж байгааг илтгэнэ ["What class is next -kke?"] (-kke)

Adverbial

• こそ – онцлох тодруулах (koso)
• さえ – мөн бас тэнцүү, тийм ч гэсэн (sae)
• しか – зөвхөн (shika)
• すら – тэгсэн ч (sura)
• くらい、ぐらい – ойролцоогоор, орчим (kurai)
• だけ – зөвхөн (dake)
• だって – гэсэн хэдий ч (datte)
• ったら – хар ярианы илтгэгч (ttara) [to ittara ийн ярианы хэлний хэлбэр (if you refer to ~; as for ~]
• って – тэгж хэлсэн (tte)
• でも – мөн эсвэл, буюу (demo)
• どころ – (particle used to indicate that what precedes it is an extreme example and strongly negates it) (dokoro)
• など – жишээ нь (nado)
• なら – хэрэв [үйл үгийн хувьд]; эзэн заагч [нэр үгийн хувьд] (nara)
• なんか – энгийн тааруу үнэлгээ, дүргүй, байхгүй (nanka)
• なんて – энгийн тааруу үнэлгээ, дүргүй, байхгүй (nante)
• は – эзэн заагч (wa) [хиргаанаагаар ha гэж дуудах авч, wa гэж дуудана)
• ばかり、ばっかり – яг, зөвхөн (bakari)
• まで – хүртэл (made)
• も – бас, мөн (mo)