шүүх мөрдөн байцаалт

Wiktionary-с

Хадмал үг[засварлах]

[англ.forensic investigations ]

Тайлбар[засварлах]

Шинжлэн магадлахуй ухаан гэдэг нь шинжлэх ухааны гол зарчмууд болон техникүүдийг хууль эрх зүйн хүрээнд хэрэгжүүлэхийг хэлдэг. Иймээс шүүх шинжээч нь шинжлэх ухааны аргачлалыг бүрэн эзэмшихээс гадна, шинжлэх ухааны хэр хэмжээ болон хязгаарыг маш сайн мэдэж байх шаардлагатай. Түүнчлэн, шүүх шинжээч нь дан ганц хууль эрх зүйн талаар мэдлэгтэй байхаас гадна, нотлох баримттай холбоотой аливаа хууль тогтоомж болон эрх зүйн зохицуулалтуудыг бүрэн мэддэг байх шаардлагатай. Шинжээч хүний хувьд бид нотлох баримтыг тодруулж, баримтжуулж, түүнд дүн шинжилгээ хийж, улмаар түүнийг ашиглан гэмт хэргийн газарт чухам юу болсныг дахин боловсруулах ур чадваруудыг бүрэн эзэмшсэн байх ёстой. Мөн, бид шүүх хуралдааны үеэр лабораторийн шинжилгээнээс гаргаж авсан дүн шинжилгээг шударга үнэнээр мэдэгдэж байх үүрэгтэй.
Шүүх мөрдөн байцаалттай холбоотой хамгийн чухал зүйл нь магадгүй мэргэжлийн стандартыг бий болгох явдал байж болох юм. Учир нь бодит нотлох баримтыг цуглуулж, түүнд дүн шинжилгээ хийж, үр дүнгийн тайлбарлаж, улмаар шүүхэд мэдүүлэг өгөхөд практикийн хувьд заавал тодорхой стандарт байх шаардлагатай юм. Үүний дагуу, шүүх шинжээчид болон хууль эрх зүйн мэргэжилтнүүд шүүх хуралдааны үеэр шинжлэх ухаанд суурилсан нотлох баримтуудыг танилцуулахдаа өөрсдийнхөө гүйцэтгэж буй үүргийг сайтар ойлгосон байх хэрэгтэй. Шударга үнэнийг цаашид хангахын тулд эрүүгийн болон иргэний хэргийн мөрдөн байцаалтын үеэр шүүх шинжээчид болон хууль эрх зүйн мэргэжилтнүүд өөрсдийнхөө мэргэжлийн болон өндөр ёс зүйтэй байдлыг ямагт хангаж байх ёстой.[1]
  1. Хууль сахиулахын их сургуулийн Эрдэм шинжилгээ, хөгжлийн хүрээлэн, Цагдаагийн шинжлэх ухааны зарим нэр томьёоны гарын авлага, Улаанбаатар 2017