цагдаагийн алба хаагч эрх мэдлээ урвуулан ашиглах

Wiktionary-с

Хадмал үг[засварлах]

[англ. abuse of authority by police]

Тайлбар[засварлах]

Санаа зорилго, сэдэлт, өш хонзонгоос үл хамааран цагдаагийн алба хаагч хүний хууль ёсны салшгүй эрхэнд халдаж гэмтээх, доромжлох, хүн ёсны нэр хүндийг гутаах, дорд үзэхэд чиглэсэн аливаа үйлдэхүйг хэлнэ. Цагдаагийн алба хаагчийн эрх мэдлээ урвуулан ашиглах нь биеийн хүч хэрэглэх, сэтгэл санааны дарамтад оруулах, хуулийг урвуулан ашиглах гэсэн хэлбэртэй байна.
Санаа зорилго, сэдэлт, өш хонзонгоос үл хамааран цагдаагийн алба хаагч хүний хууль ёсны салшгүй эрхэнд халдаж гэмтээх, доромжлох, хүн ёсны нэр хүндийг гутаах, дорд үзэхэд чиглэсэн аливаа үйлдэхүйг хэлнэ. Цагдаагийн алба хаагчийн эрх мэдлээ урвуулан ашиглах нь биеийн хүч хэрэглэх, сэтгэл санааны дарамтад оруулах, хуулийг урвуулан ашиглах гэсэн хэлбэртэй байна.
Physical Abuse
Биеийн хүч хууль бусаар хэрэглэх; Үүнийг биеийн хүчийг хүний бие махбодид гэмт учруулах, өвтгөх, тахир дутуу болгох зорилгод ашиглахыг хэлнэ. Үүнд цохих, зодох, түлхэх, чимхэх, сэгсрэх, алгадах, өшиглөх, түлэх зэрэг хүч хэрэглэх үйлдлүүд хамаарна. Түүнчлэн биеийн хүч хэрэглэх хэлбэрт тухайн хүнд тохирдоггүй эмийг уулгах, биеийн хөдөлгөөнийг алив хэлбэрээр хязгаарлах, хүчээр идүүлэх, уулгах болон аливаа хэлбэрийн биеэр үйлдэх шийтгэлийн аргууд багтана. Жишээ нь: галуун цуваагаар явуулах, сандал өргүүлж зогсоох гэх мэт. Мөн хуульд заасан үндэслэлгүйгээр галт зэвсэг, тусгай хэрэгсэл, зэвсэггүйгээр тулалдах мэх хэрэглэхийг хамааруулж үзнэ.
Psychological Abuse
Сэтгэл санааны дарамтад оруулах; Англи хэлэнд “emotional abuse” эсхүл “mental abuse” гэж бас хэлдэг бөгөөд хүнд сэтгэл санааны шок болон сэтгэлийн зовиур, сэтгэл санааны хямрал эсвэл стрессийн эмгэг үүсгэх сэтгэл зүйн байдлыг нь захирах, удирдах үйлдэл байна. Байцаалтын явцад тулгах, хөтлөх зэрэг асуулт тавих явдал үүнд хамаарна.
Энэ төрлийн хүчирхийлэл нь ихэвчлэн харилцагч талуудын хүчний харилцаа тэнцвэргүй нөхцөлд үүсэх бөгөөд харааж зүхэх, бүдүүлэг дээрэнгүй харьцах, дорд үзэх болон ажлын байран дахь хүчирхийлэл үйлдэх зэрэг хэлбэртэй.
Legal Abuse
Хуулийг урвуулан ашиглах; Цагдаагийн алба хаагч албан үүргийнхээ зорилгод хүрэхийн тулд хуулиар гэмт хэрэг гэж заасан үйлдлийг хийх, эсхүл ихэвчлэн гэмт хэрэгт буруутгагдаж байгаа хүний эрхийг зөрчих үйлдэл юм.
Энэ нь ихэвчлэн гэмт хэрэгт буруутгагдаж байгаа хүнийг гэм буруутай гэж нотлоход чиглэдэг. Жишээ нь сэжигтний талаар мэдээлэл цуглуулахын тулд хууль бусаар нууцаар чагнах хэрэгсэл ашиглах, мөрдөн мөшгих.[1]
  1. Хууль сахиулахын их сургуулийн Эрдэм шинжилгээ, хөгжлийн хүрээлэн, Цагдаагийн шинжлэх ухааны зарим нэр томьёоны гарын авлага, Улаанбаатар 2017