хуучин үг

Тодорхойлолт

Хэлний үгийн сангийн нэгж нь хүний нийгэм хийгээд хэлний түүхэн хөгжил хувьслын үр дагавраар хөдөлгөөнд өртөж хэрэглэгдэх хүрээ багассаар хуучирдаг. Үүнийг хуучин үг гэнэ. Хуучин үг гэдэг бол ухагдахуун нь байгаа боловч өөр үгээр нэрших болсныг хэлнэ. Жишээ нь улаан гэр, улаан булан гэх үг нь одоо "соёлын төв", "театр" болоод байна.Үг нь өөрчлөгдсөн хэдий ч утга дотоод агуулга нь байсаар байгаа гэсэн үг болно.

Ангилал

Хэл шинжлэлд хуучирсан үгийг 2 ангилна.

1. Хуучин үг
2. Түүхэн үг

Хуучин үг гэдэг бол ухагдахуун нь байгаа боловч өөр үгээр нэрших болсныг хэлнэ.Харин түүхэн үг нь ухагдахуунгүй болсон үгийг хэлнэ.

Эргэн сэргээвэл

• Этүгэн эх- газар нутаг
• Галайхан эх- бөөгийн шашны ёсонд галын эзэн,галын эзэнд тос, өөх архи тэргүүтнийг өргөж, галын эзнийг баясгаж тахина.
• Эсних- хүндэтгэвэл зохих, их хүний хүндлэх, түмэн өлзий гийх
• Эрдэнэ үг буюу өвгөдийн үг- язгуураас асан үгийг эрдэнэ үг гэнэ
• Эхэлмэр- эрт буюу анх түрүүнд тугалласан үнээ, хургалсан эм хонь, үхэр мал, хонь мал өсөж үржихийн бэлгэдэл юм.
• Эх эсгий- эсгий хийхэд анхны цагаан зулхайг зулахад түшиг дэвсгэр болгож дэвссэн эсгий, эсгийний эх ч гэнэ.
• Амтат хур- зохист цагт буусан бороо, ногоо соёолох, мод гөлөглөх, үр тарианы үр суулгасан үес хур орох хур бороо
• Андлай- харилцан бэр авсан худ, андлай худ
• Алба үглэх- албан тушаалаас чөлөө гуйх, ногдсон албан татвар ихдэв гэж хөнгөтгөл гуйх
• Эрвээлж- эмээгийн хүндэтгэл нэр,арван зүгийн эзэн Гэсэрийн эрвээлж
• Бичгийн утгач- бичиг зохиолын утга учрыг олох, туулахад машид сайн хүн

Ийм үгсийг хуучирсан гээд орхилгүйгүүр зохиол бүтээлдээ хэрэглэвэл зүгээр бөгөөд ялангуяа нийгэм, хүмүүнлэг, угсаатны зүйн шинжлэх ухааны эрдэмтэд анхааралдаа авбал зохино.