туулай
Монголоор
[засварлах]Үгийн гарал
[засварлах]Үгийн дуудлага
[засварлах]- [tu:lai]
Үндэсний бичиг
[засварлах]- ᠲ᠋ᠠᠣ᠊᠊ᠯᠠ᠊ᠢ
- (таулаи)
Үгийн утга
[засварлах]- нэр.
- амьт. Дэлэнтэн ангийн нэг баг, чих урт, хойд хөл өндөр, сүүл богино болоод ээтгэр, бие жижиг, дээд уруул нь сэтэрхий, төрөл олон, дэлхий дээр түгээмэл тархсан, үсэрч дэгдэн явдаг амьтан
- зурхай. Сарны зурхайн ёсны арван хоёр эрхтэний дөрөвдүгээр
Ойролцоо үг
[засварлах]Нийлмэл үг
[засварлах]- туулайн арьс - туулайн өвчин авсан арьс
- туулайн мөр - туулайн хөлийн ором
- туулай жил - дорно дахины зурхайн ёсны арван хоёр жилийн дөрөвдүгээр, туулай эзэлсэн жил
- туулай жилтэй - туулай жилд төрсөн
- туулай сар - хаврын дунд сар
- туулай цаг - үүр цайх үе, өглөөний 05.40-07.40 хооронд
Зөв бичихзүй
[засварлах]Кирил бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]туу|лай I.амьт.. II.урга. chestnut ‹анг.› ~н бөөр, туулайн, туулайд, туулайнаас, туулайгаар, о.тоо туулайнууд
Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй
[засварлах]ᠲ᠋ᠠᠣ᠊᠊ᠯᠠ᠊ᠢ ᠶᠢ᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠠᠣ᠊᠊ᠯᠠ᠊ᠢ ᠳ᠋ᠣ
ᠲ᠋ᠠᠣ᠊᠊ᠯᠠ᠊ᠢ ᠊ᠢ᠊᠊ᠢ
ᠲ᠋ᠠᠣ᠊᠊ᠯᠠ᠊ᠢ ᠡᠴ᠊᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠠᠣ᠊᠊ᠯᠠ᠊ᠢ ᠪᠡ᠊ᠷ
ᠲ᠋ᠠᠣ᠊᠊ᠯᠠ᠊ᠢ ᠲ᠋ᠠ᠊ᠢ
ᠲ᠋ᠠᠣ᠊᠊ᠯᠠ᠊ᠢ ᠡᠣ᠊᠊ᠷᠣ᠊ᡍᠣ
ᠲ᠋ᠠᠣ᠊᠊ᠯᠠ᠊ᠢ ᠪᠡ᠊᠊ᠨ
ᠲ᠋ᠠᠣ᠊᠊ᠯᠠ᠊ᠢ ᠨᠣ᠊ᡍᠣ᠊ᠣ᠊᠊ᠨ
- /~н /~д /~г /~аас /~аар /~тай /~ руу /~аа /~ууд
Орчуулга
[засварлах]Хоршоо үг
[засварлах]Товчилсон үг
[засварлах]Хэлц үг
[засварлах]Өвөрмөц хэлц
[засварлах]- туулайн зүрх гаргах - айх, зүрх зориг алдах
- туулай зүрхтэй - аймхай, хулчгар
- эвэртэй туулай үзсэн мэт - ихэд алмайран гайхах
- туршлагын туулай болох - ямар нэг ажил үйл, туршлагын анхдагч болох
- туулай өвөрлөх - айдас хүрч түг таг болох~Мөн эр хүн бол доо. Туулай өвөрлөөд, шээс нь гоожих нь ээ.
- туулайн гутлаа өмсөх - зугтах, оргохыг дүрсэлсэн үг~Харц нь гөлөгнөөд үүд рүү дөхөж суугааг нь харсан би туулайн гутлаа өмсөх нь гэж анзаарсан л даа.
- туулайн зүрх гаргах - хулчийх, айх~Би үгийг нь өлгөн авч чамайг туулайн зүрх гаргаад байвал ам нээж болно, гайгүй гэж Чулуунд хэлж билээ (Д.Цэдэв, Юуны хүн болдог бол?).
- туулайн зүрхтэй - аймхай, хулчгар~“…би таныг ийм туулайн зүрхтэй хүн гэж ер санасангүй… гээд Балдан морио давиран дөмийтэл хатируулав” (Ж.Дамдиндорж, Суварганы нууц). ~Миний зүрх түг түг хийнэ. Ёстой л туулайн зүрхтэй амьтан даа би (С.Эрдэнэ, Муу ёр).
- туулайн шээс - цөөн бага, жаахан~Манай хэдэн гунжнууд сүү сааль муутай. Туулайн шээс шиг л юм саадаг юм.
- ↑ туршлагын туулай болох
- ↑ цасны туулай болох
- ↑ эвэртэй туулай үзсэн мэт
Хэвшмэл хэлц
[засварлах]- Ламын нохойд
- Туулай хамаагүй
- Сахил ч үгүй
- Туулай ч үгүй
- Тугал сүрэгт
- Туулай бутанд
- Туулай алаад
- Тайгаа орхих
- Туулай албал хоногийн хоолонд нэмүүр
- Төө сур олбол ташуурын суранд нэмүүр
- Туулай алсан газар манцуургаа барин барин очно
- Туулай байтал хэвтсэн газрынхаа өвсийг идэхгүй
- Туулай голоод баахгүй
- Тоодог жигшээд суухгүй
- Туулай гүйхдээ мэргэн гэтэл
- Бялуу тусахдаа нэн мэргэн
- Туулай жимээрээ
- Бадарчин замаараа
- Туулай үүрлэдэггүй
- Тоодог буудаггүй
- Туулай үхэхэд үнэг зовно
- Туулай хэвтсэн өвсөө иддэггүй
- Тоодогийн өндөг цөхөрдөггүй
- Тэмээ их ч тэжээврийн мал
- Туулай бага ч талын гөрөөс
- Тэмээний ачаанд
- Туулай хүнддэхгүй
Аман зохиолд орсон нь
[засварлах]Зүйр үг
[засварлах]- Хоёр туулай хөөсөн хүн хоосон хоцрох
Тайлбар: олон юманд санаархвал аль ч үгүй хоцрох
- Туулайд эвэр ургаж
- Тугалд соёо ургав гэх шиг
Тайлбар: үл бүтэх зүйл санах, сэдэх
- Туулай зоотой морийг олж унахад бэрх
- Тунгалаг санаатай хүнийг олж ханилахад бэрх
Тайлбар: нөхрийн сайныг олж ханилах хэцүү
- Туулайн чинээн ашигт шунаж
- Уулын чинээ гарз гарах
Тайлбар: бага зүйлд их гарз гаргах