наргих

Монголоор

Үгийн дуудлага

[nȧrĭg]

Үндэсний бичиг

ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠣ

(нарги)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

үйл.

1. Хөгжил баяртайгаар наа­дан цэнгэх, зугаацах –наргих даргих хорш. (хөгжин цэнгэх), наадах наргих хорш
2. шилж. Ичгүүр­тэй явдал тохиолдож хөглөх.

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

нар|ги/х үйл. наргина, наргилаа, наргия, наргиж; наргицгаах, наргичих

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй

ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᡍᠣ᠊ᠯ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᠴ᠊ᠢ᠊᠊ᠬ᠎ᠠ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠭ᠎᠎ᠠ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ᠊ᠵᠣ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᡍ‍ᠠ‍ᠣ᠊᠊‍᠊ᠨ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ᠊‍᠊ᠨ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠰ‍‍ᠠ‍ᡍ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᠪᠡᠴᠣ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᠪᠡᠯ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᠪᠡ‍ᠰ‍ᠣ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ᠊ᠮ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᠳ᠋‍ᠠ‍ᠯ᠎ᠠ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠣ᠊᠊ᠯ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ‍ᠠ‍ᢉᡍᠣ᠊ᠳ᠋᠊‍᠊ᠨ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠰ‍‍ᠠ‍᠊‍᠊ᠨ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ᠊ᠭ᠎᠎ᠠ ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠭᠡ᠊ᠢ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᠳ᠋‍ᠠ‍᠊ᠬ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠣ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ᠊ᠮ‍ᠠ‍᠊ᠷ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ‍ᠠ‍‍ᠠ‍ᠣ᠊᠊ᠢ᠊᠊ᠢ᠊ᠴ᠊‍᠊ᠨ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᠯ ᠡᠣ᠊᠊ᠢ᠊ᠭᠡ᠊ᠢ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ᠊ᠢ᠎ᠠ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ᠊ᠬ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᡍ‍ᠠ‍᠊ᠷ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᡍ‍ᠠ‍‍ᠰ‍‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᡍ‍ᠠ‍ᠴ᠊ᠢ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᡍᠣ᠊᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᠪᠡᠡ᠋
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ᠊ᠵ‍ᠠ‍᠊ᠢ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢᠯ᠎ᠠ
ᠨᠠ᠊ᠷᢉᠢ᠊ᠨ᠎ᠠ

/~уул /~чих /~цгаа /~ж /~аад /~н /~саар /~вч /~вал /~ваас /~магц /~тал /~хлаар /~нгуут /~сан /~аа(гүй)᠎ /~даг /~х /~маар /~хуйц /~лгүй /~я /~г /~аарай /~аасай /~аач /~уузай /~в /~жээ /~лаа /~на

Хоршоо үг

• –наргих даргих - хөгжин цэнгэх
• наадах наргих - зугаацан цэнгэх

Этгээд үг

БАЛАЙ АВАХ хэл. олуулаа наргиж цэнгэх

• Энэ орой сайхан балай авлаа шүү. –Тэглээ. Одоо харьцгаая.
• Хоёр долоо хоногт нэг удаа балай аваад байх сайхан даа.

БУКАРИХ тбү. наргиж цэнгэх

• Оюутан I: –Хэдүүлээ энэ орой букарихаар явах уу? Оюутан II: –Хэрэггүй дээ. Шалгалтандаа бэлтгэцгээе.
• Хэтэрхий букарих хүний ажил явдалд бөөн саад шүү дээ.

БУТ АВАХ тбү. наргиж цэнгэх

• Тэд өчигдөр орой бут авчээ.
• Нэгдүгээр улирлын шалгалт дуусангууд бут авцгаах уу?

БЯЦ АВАХ тбү. Цэнгэх, зугаацах

• Чиний төрсөн өдрөөр бид ёстой бяц авлаа шүү.
• Ойрдоо бид ингэж бяц аваагүй юм шиг.

ДАЙНД МОРДОХ тбү. наргиж цэнгэх

• Маргааш ажлаа тараад дайнд мордох уу?
• Чи дайнд мордохын оронд хичээлээ уншаад шалгалтаа сайн өгсөн нь дээр байх.

ДАРВИХ тбү. наргиж цэнгэх

• Тэд хагас сайнд дарвих дуртай байв.
• Та нар ч байн байн дарвих юм даа.

ДОРГИХ тбү. олноороо наргиж цэнгэн үймүүлэх

• Бид тэр үед доргихоороо хоёр гурван ч өдөр доргидог зуршилтай байв.
• Та нар бас л доргио юу? Муу даа.

ДЭЛБЭ АВАХ тбү. хэт наргиж цэнгэх

• Залуу I: –Бид ингэж дэлбэ авчбайхааүүнээс хойш больё. Залуу II: –Тийм ээ. Чиний санаа зөв байна.
• Та нар тэгээд хэдүүлээ дэлбэ авав?

ӨВӨР МОНГОЛ н. наргиан үл ойлгох хүн(тус улсын монгол хэлний зарим үг хэллэгийг өвөр монгол хүн үл ойлгон гайхах байдалтай жишсэн)

• Билгүүнийг хошигноход Пүрэвдорж өвөр монгол царайлаад юу ч ойлгохгүй байв.
• Цаадах чинь наргиан ойлгодоггүй өвөр монгол шүү дээ.

ПРОГРАММДАХ тбү. наргиж цэнгэхО.программа,А.programme(хөтөлбөр),М.-дах

• Өнөө орой гурвуулаа программдах уу? –Уучлаараа. Би жаахан завгүй байна.
• Та нар тэгээд программдах гээд байгаа юм уу? –Үгүй дээ.

ШОУДАХ тбү. олуулаа нийлж цэнгэн дарвихА.show(үзүүлэх, харуулах),М.-дах

• Маргааш орой шоудацгаая.
• Манай хүүхэд залуучууд орой бүр шоудаж тэнэх явдал их болоод байна.