гэмт хэргийн хяналтын стратеги: хүрээлэн буй орчны загвараар гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх

Хадмал үг

[англ. crime control strategies: crime prevention through environmental design]

Тайлбар

Хүрээлэн буй орчны загвараар (CPTED) дамжуулан гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх нь 1960-аад оны эхлэлтэй. Хүрээлэн буй орчны загвараар дамжуулан гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх ажлын гол агуулгыг криминогич C. Рэй Жейпри гаргасан. Тэрээр төрийн болон хувийн хэвшлийн газарт хууль ёсны “гудамжин дахь нүд”-ийг хангалттай байрлуулснаар гэмт хэргийг бууруулах боломжтойг ажигласан байна. Энэхүү ажлыг Ньюман 1972 оноос үргэлжлүүлэн судалж дөрвөн үндсэн стратегийг бий болгосон:

1. Газар нутгийн хяналт

2. Нэвтрэх боломжийн хяналт-барилга буюу хороолол (хөршийнхрүү) орох, гарахыг хянах.

3. Энгийн хяналт

4. Дүр төрх, ашиглалт- Энэ нь эд хөрөнгийн болон цэвэр, цэмцгэр байдлын ашиглалтыг хамааруулж ойлгоно. Энэ нь ойр орчныхоо цэвэр цэмцгэр, бүрэн бүтэн байлгах, учирч болох хохирол, гэмт хэрэгтнээс урьдчилан сэргийлэх, мөн оршин суугчид нь амьдарч буй орчноо хянах боломжтой.