гэмт хэргийн замнал

Хадмал үг

[англ. criminal careers]

Тайлбар

Гэмт хэргийн замнал гэдэг нь хувь хүн анх гэмт хэрэг үйлдсэнээс хойш хамгийн сүүлд хэзээ гэмт хэрэг үйлдсэн тэр бүх хугацааг хамруулсан ойлголт юм. Үүнийг илүү дэлгэрэнгүй тайлбарлавал, гэмт хэргийн замнал гэдэг нь хувь хүн гэмт хэргийн шинж чанартай зан үйл үйлдэхдээ чухам урт хугацааны туршид ямар хэв маяг болон хэлбэртэй хэргүүд үйлдсэн байдгийг дүрслэн харуулдаг. Гэмт хэргийн замналд дүн шинжилгээ хийх үйл ажиллагаа нь нийт гарсан гэмт хэргийн үзүүлэлтэд дүн шинжилгээ хийхийн оронд, гол ач холбогдлыг хувь хүмүүст өгдөг ба тэд урт хугацааны туршид гэмт хэрэг үйлдэхдээ чухам ямар хэлбэр болон хэв маягтай үйл ажиллагаа явуулдаг болохыг гаргаж өгдөг. Энэ ойлголт нь маш чухал бөгөөд үүний хүрээнд гэмт хэргийн шинж чанартай зан үйлийг цаашид хувь хүний амьдралын туршид хэрхэн нөлөөлдөг болохыг судалдаг. Хэдийгээр хувь хүний амьдралын туршид судалгаа хийнэ гэдэг ойлголт бол тодорхой үйл явдлын үргэлжлэх хугацаа, цаг тохирол, дэс дараалал болон нийгмийн хөгжилд хэрхэн нөлөөлж, цаашид чиг хандлага нь хэрхэн өөрчлөгдөхтэй холбоотой боловч, гэмт хэргийн замнал гэдэг ойлголт нь хувь хүний гэмт хэрэг үйлдэх болсон шалтгаан, түүний үргэлжлэл болон зогсолттой холбоотой юм. Мөн хэдийгээр гэмт хэргийн замнал гэдэг ойлголт нь гэмт хэрэг үйлдэх болсон учир шалтгаан, түүний хэлбэр болон хэв маягийг чухалчлан авч үздэг боловч, өөр бас нэг зорилго бий. Тэр нь гэмт хэргийн замналыг таслан зогсоох аль эсхүл өөрчлөх зорилготой бодлого болон зохицуулалтыг боловсруулах юм.

Гэмт хэргийн замнал гэсэн ойлголтод дөрвөн бүрэлдэхүүн хэсэг байдаг. Тэдгээр нь: оролцоо, давтамж, ноцтой байдал болон үргэлжлэх хугацаа юм. Эхний хоёр бүрэлдэхүүн хэсэг нь тус ойлголтын үндсэн хэсэг юм. Оролцоо гэдэг нь хэн нь гэмт хэрэг үйлдэж, хэн үйлдээгүй болохыг тогтоодог. Өөрөөр хэлбэл уг ойлголт нь гэмт хэрэгт гар бие оролцсон хүмүүсийг, гэмгүй хүмүүсээс ялгаж өгдөг.