гэмт хэргийн газар зүйн зураглал

Хадмал үг

[англ. crime mapping]

Тайлбар

Гэмт хэргийн газар зүйн зураглал гэдэг нь гэмт хэрэгтэй тэмцэх тогтолцооны хүрээнд цагдаа болон бусад хууль сахиулах байгууллагуудад ашигладаг хэрэгсэл ба үүнийг ашиглан судлаачид гэмт хэрэгтэй холбоотой үйл явдлыг газрын зурган дээр байршлынх нь дагуу тогтоодог юм. Гэмт хэргийн газар зүйн зураглал тогтоох практик нь цаг хугацааны явцад хувьсан өөрчлөгдөж, гар аргаар цаасан газрын зураг дээр цэг тогтоон гэмт хэргийн зураглалыг бий болгохоос газар зүйн мэдээллийн систем (ГМС[ Англиар - Geographic Information System (GIS)]) гэх зэрэг тусгай компьютер програм хангамжийг ашиглан зураглал тогтоодог болтлоо өөрчлөгджээ. Анх гэмт хэргийн газар зүйн зураглалыг боловсруулж, орон зайн дүн шинжилгээ хийж байсан хүмүүс бол Франц улсын социологичид болон Андре Герри болон Адольф Кветелет нар юм.

Өнөөдөр, гэмт хэргийн газар зүйн зураглалыг маш олон улс орнууд ашигладаг. Тухайлбал, Австрали, Бразил, Канад, Энэтхэг, Япон, Норвеги, Их Британи болон Америк гэх зэрэг улс орнууд. АНУ-д хамгийн анх 1926 онд Чикаго хотод гэмт хэргийн газар зүйн зураглалыг ашиглаж байсан түүхтэй. Тухайн үед Чикаго хотын судлаачид хүн амийн хэрэгтэй холбоотой үйл явдлуудыг цаасан газрын зураг дээр зүү тогтоон судалж байсан байна. Харин хамгийн анх компьютер програм хангамжийг ашиглан гэмт хэргийн газар зүйн зураглалыг тогтоож байсан түүх гэвэл 1967 оны Сент Луис дахь жишээ юм. 1990-ээд он гэхэд компьютер програм хангамжийг ашиглан гэмт хэргийн газар зүйн зураглалыг бий болгох практик маш өргөн дэлгэрсэн байв. Өнөөдрийн байдлаар АНУ-д COMPSTAT-ыг[ Англиар – Computer-Aided Statistical Analysis (COMPSTAT)] өргөн хэрэглэдэг.