Бусадтай харилцан үйлдэх буюу үйлдэлдэх хэв: / -лд/

Тодорхойлолт

Энэ хэв нь тухайн үйл хөдлөлийг хоёр ба түүнээс олон эзэн ихэнхдээ өөр хоорондоо эсрэгцэн үйлдэх утга илтгэнэ.

Онцлог

• Тусах ба эс тусах үйл үгийн аль алинд нь энэ хэвийг залгана.

Жишээ нь: Барь-барилд-, ноц-ноцолд-, хөхөр-хөхрөлд-, гүй-гүйлд-, булаа-булаалд- гэх мэт

• Тухайн үйлийг хоёр эзэн харилцан эсрэгцсэн байдлаар гүйцэтгэсэн утга илэрхийлнэ.

Жишээ нь: Барилд-

• Тухайн үйлийг хоёр ба түүнээс олон эзэн ихэнхдээ өөр хоорондоо харилцан эсрэгцсэн байдлаар гүйцэтгэсэн утга илэрхийлж болно.

Жишээ нь: Тулалд-, байлд-, тэмцэлд-, өрсөлд-, -зодолд-, мөргөлд- гэх мэт

• Тухайн үйлийг хоёр эзэн ерийн хамтран гүйцэтгэсэн байж болно.

Жишээ нь: Давхилд-, дуулалд-, баярлалд-, гүйлд-, инээлд-, хөхрөлд- гэх мэт

• Ажиглалтаас үзэхэд, хамтран үйлдэх ба харилцан үйлдэх хэвийн нөхцөлийн хоёр эзний үйлдэл заах утга нь ихээхэн харьцангуй, тухайн холбосон орчноосоо үүдэн тодорхой болох шинжтэй юм.
• Судлаачдын тэмдэглэснээр, харилцан үйлдэх хэвийн нөхцөлөөр хэлбэржих, эс хэлбэржих байдлаар нь үйл үгийг дараах байдлаар ангилдаг байна. Үүнд:

1. Харилцан үйлдэх хэвийн нөхцөл залгах боломжгүй үг. Тухайлбал: Сана-, бод-, сэтгэ-, бич-, зур-, үз-, хар-,
2. Харилцааны тодорхой нөхцөл, найруулгын өвөрмөц байдалтай холбоотойгоор харилцан үйлдэх хэвийн нөхцөл залгаж хэлбэржүүлэх боломжтой үг. Тухайлбал: Өгүүл-, шивнэ-, майл- гэх мэт
3. Харилцан үйлдэх хэвийн нөхцөлөөр хэлбэржин тогтвортой хэрэглэгдэж хэвшсэн үг. Тухайлбал: Дайралд-, тохиолд-, наалд-, уралд- гэх мэт

• Тусах үйл үгийг эс тусах үйл үг болгон хувиргана.

Жишээ нь: Тул-тулалд-, мөр-мөргөлд- гэх мэт.

• Тусах үйл үгийг өөрчлөхгүй.

Жишээ нь: Булаа-булаалд-, хөөр-хөөрөлд-, гайх-гайхалд-, дуул-дуулалд- гэх мэт.

• Эс тусах үйл үгийг өөрчлөхгүй.

Жишээ нь: Шаагь-шаагилд-, шуугь-шуугилд-, инээ-инээлд-, хур-хуралд-, хашгир-хашгиралд-, орил-орилолд- гэх мэт

Энэ хэвийн хойно дагавар орсон нь:

• -лага4: барилдлага
• -аан4: барилдаан, ноцолдоон, өрсөлдөөн, хөөрөлдөөн, тулалдаан,
• -аач4: барилдаач, уралдаач
• -гч: барилдагч, өрсөлдөгч, тулалдагч
• -м: мөргөлдөм, инээлдэм, булаалдам, инээдэмтгий, хуралдамтгай
• -шгүй: барилдашгүй
• -аадах4: барилдаадах, ноцолдоодох
• -схий: барилдасхий, гүйлдэсхий гэх мэт