шүүс

Монголоор

Үгийн дуудлага

[ʃь:sә]

Үндэсний бичиг

(сигүсү)

Галиглах зарчим

Үгийн утга

I нэр.

1. Шим
2. хүндэт. Хурим найр, дайллага цайллага, тахилга тавилгад хэрэглэх хонины болгосон бүхэл мах
3. Хоолонд шим шүлт оруулах зүйл

II нэр.

1. Мод ургамал болон зарим идээний зүйлээс гарах шингэн
2. Яр шархнаас гарах шингэн ус, цус
3. Дарж даршуулсан зүйлийн шингэн хувь.

Нийлмэл үг

шим шүүс сайтай - шим тэжээл сайтай

шүүс барих - зочдод, бүхэл махан идээний зүйл өгөх

шүүс нийлүүлэх хуучир. - а.хамжлага ардаас феодалуудад малаар өгөх татвар; б.албан хэргээр өртөөлөн явагсдад, махан хоол нийлүүлэх

шүүс тавих - бүхэл хонины махаар дайлах

хуурай шүүс хуучир. - албаны хүний хоол хүнсийг мөнгөөр төлөх

шүүс ихтэй - хоолны шүлт их

жимсний шүүс - жимснээс гарах шингэн

чацарганы шүүс - чацарганаас гарах шингэн

шархнаас шүүс гарах - шархнаас шингэн ус, цус гарах

Зөв бичихзүй

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй

шүүс нэр. жүүс хоёрын хэрэг­лээний ялгааг анхаар!) жүүс I.(шүүрэл) шархнаас ~ гарах II.(хүндэт. зоог) мах/идээ ~ хорш., шүүсний, шүүсэнд, шүүснээс

Хоршоо үг

• шим шүүс - шим тэжээл
• идээ шүүс - унд цай, бүхэл мах тэргүүтэн зоог
• мах шүүс - махан зоог

Хэлц үг

Өвөрмөц хэлц

хөлс шүүсийг нь шахах - а.мөлжиж дарлах, шулах; б.зодох, занчих; в.хүнийг цаг наргүй ажиллуулж, тамир тэнхээг нь барах

шүүсийг нь сорох - хүний хөдөлмөрийг мөлжих~Шүүсийг нь сорж ажиллуулсан хэрнээ цалин хөлсөн дээрээ унжина гэж огтоос санасангүй.

шүүсийг нь шахах - а.зодох, жанчих~Долгоржав