муу

Wiktionary-с

Монголоор[засварлах]

Үгийн гарал[засварлах]

Үгийн дуудлага[засварлах]

[mu:]

Үндэсний бичиг[засварлах]

ᠮ‍ᠠ‍ᡍᠣ
(магу)

Галиглах зарчим

Үгийн утга[засварлах]

тэм.
  1. Сайны эсрэг утга; аливаа хэрэг явдал, юмны чанаргүй
  2. Хүнд хор хүргэдэг өөдгүй зан чанар
  3. Өвчтэй, эрүүл биш
  4. Ажил төрөлд бүтэлтэй биш
  5. Чадвар сул дорой

Ойролцоо үг[засварлах]

Нийлмэл үг[засварлах]

муу заяа - сайн биш, бүтэлгүй хувь тавилан
муу мянган - өвөр монголын нэгэн аймаг
муу олгой - мухар олгой
муу сархинаг - хэвэгч амьтны гүзээний хажууд байх салбан
муу хүн - а.хорон муу санаатай, хүний мөсгүй хүн; б.худалч хулгайч
муу санаа - хорон санаа
муу санах - хар санах, хардан сэжиглэх
мууг нь дуудах - бусдын бусармаг, буруу явдлыг ил хэлэх
муугаар эргэх - буруугаар эргэх
бие муу - өвчтэй, бие сул
ажилд муу - ажил хийж сураагүй, ажилд бүтэлгүй
муу өдөр - а.ажил үйл хийхэд бүтэл муутай өдөр; б.бороо цас салхи шуургатай өдөр; в.хуучир. ажил үйл хийж болохгүй гэсэн цээртэй өдөр
муу байх - сайн биш байх
муу ёр - сайн биш шинж тэмдэг
муу цаг - а.хуучир. цөвүүн цаг; б.хүнс тэжээл ховор хомс, хэцүү бэрх цаг
хэл муу сурсан - гадаад хэл тааруу сурсан
муу муудаа ноён - хоёул адил атлаа нэгэндээ дээрэлхүү зан гаргах
муу охин минь - хөөрхий охин минь

Зөв бичихзүй[засварлах]

Үг хувилгах зарчим

Кирил бичгийн зөв бичихзүй[засварлах]

муу тэм.. ~ нөлөө, муухан

Үндэсний бичгийн зөв бичихзүй[засварлах]

ᠮ‍ᠠ‍ᡍᠣ᠊‍ᠠ‍‍ᠠ‍‍ᠠ‍᠊ᠨ

/~хан

Орчуулга[засварлах]

Хоршоо үг[засварлах]

  • муу сайн - а.сайн муу нийлсэн; б.үл тоомсорлосон санааг илтгэхэд хэрэглэнэ
  • сайн муу - а.чанартай болоод чанаргүй; б.ашигтай болоод ашиггүй аль аль нь
  • үхээнц муу - дорой буурай

Этгээд үг[засварлах]

ДЕФЕКТЭЙ б.муу, тааруу, гэмтэлтэйО.дефект(гэмтэл, согог),М.-тэй
  • Тэр дефектэй хү н.
  • Би дефектэй гутал худалдаад авчихжээ.
МИА б.аө.муу, тааруу(“миарах”-ын хураасан хэлбэр)
  • Чи яасан миа гутал өмсч яваа юм бэ?
  • Өнөөдрийн хичээл бүгд миа санагдлаа.
МИАРАХ тбү. Муудах, дордох
  • Амьдрал ч миарч байна шүү.
  • Миний гутал бүр миарчхаад байна.

Товчилсон үг[засварлах]

Хэлц үг[засварлах]

Өвөрмөц хэлц[засварлах]

мууг нь үзэх - зовоох, шаналгах
муу нэр зүүлгэж, модон унаа зайдлуулах - гүжирлэх, хилсдүүлэх~Ийм байтал уургыг чинь булаан өөр хүнд өгсөн бөгөөд муу нэр зүүлгэж, модон унаа зайдлуулах гэж байх нь ёстой л зүтгэсэн үхрийн зүрхийг нь сугалж байгаа хэрэг шүү (Баяндалай, Ширээтийн зуугийн байлдаан).
муу махандаа шороо нэмэх - өөртөө гай татах~Арай тэр энэ хүнийг эрж элдэв янзын үг ярьж, муу махандаа шороо нэмчихээгүй байгаа (М.Дамба, Балган гуайн нулимс).
муу мах - бэлгэ эрхтэн~Та нарын хоорондох тэр ор хөнжлийн садар явдал надад ер хамаагүй шүү. Эхнэр хүүхэн, муу махны тооцоо өс хонзон байдаг юм бол нүднээс далд очиж алалцаарай (Б.Догмид, Эцсийн өчиг).
муу одонд төрөх - аз хийморь нь дутах~Яахаараа ч тийм азгүй байдаг юм. Муу одонд төрсөн амьтан гэж л намайг хэлэх байх даа.
муу хүн самуунаар, чоно борооноор - сиймхийг ашиглах~Муу хүн самуунаар, чоно борооноор гэгчээр нэг тохой тэрэг зүтгэсэн хоёр хүн хотондоо өмнө ногоонд тохой тэргээ хэвтүүлж тавиад ээжийн Диянбарын гэрээс зайлж хороо хотоор далдлан хонь уруу мөргүүллээ (Санжаадорж, Хөөрхий Хасар минь).
муу царай үзүүлэх/хаях - таашаахгүй буюу уурлах зэргээр царай барайх~Намайг сэвгүй итгэсэн юм шиг болсон бөгөөд саяын тэрхүү дуугарч ядаж муу чанар хаясан байдлаа мартаж орхиод гүдэсхэн зантай балчир хүүхэд шиг инээмсэглэн (Малчинхүү, Хаврын баясгалант дуу).
муугийн эзэд морилж ирэх - байдал муу болох, муу ёр болох~Үг хамрыг нь чагнаад байхлаар арай ч муугийн эзэд морилоод ирцгээсэн шинжгүй (Гэрэлцогт, Худаг дээр).
мууг [нь] үзэх - зовоох, шаналгах, доромжлох гадуурчлах~Чавганц Эрдэнийг танимагц, таягаараа занаж “муу цагаач чи ядарсан чавганцын мууг үзэж ханав уу? Чамайг над шиг л эх төрүүлсэн байх даа...” (Ч.Лодойдамба, Тунгалаг тамир).
↑ ам муутай болох
↑ зүрх муутай
↑ од муутай

Хэвшмэл хэлц[засварлах]

Алтаар арлаад
Мөнгөөр эмживч
Муу юм хэзээд илэрнэ
Гэрийнхээ хүнд хийснээ бүү хэл
Сайн авгайн сэтгэл зовдог
Муу авгайн сайр нь өрөгддөг
Ертөнцөд муу олон байдаг
Муу нөхөдтэй адил дайсангүй
Магад дээдсийг олж нөхөрлө
Муу явдалтнаас насад зугтаа
Могой мод орооно
Муу үг бие орооно
Могой хорондоо шарлана
Муу хүн мэхэндээ үхнэ
Могойн бие үзэгдэхээсээ урьд хэл нь үзэгдэх
Муу хүн явахаасаа урьд авахыгаа хэлэх
Мод нь хөрсөндөө дээрэнгүй
Муу нь номхондоо дээрэнгүй
Модон нүүрсний хар гадна дотногүй
Муу хүний хор ойр холгүй
Мойл моносыг тойрч суувал
Могой болон хортон түүнээс
Муу хүнийг түшиж явбал
Мунхаг болоод мундар түүнээс
Мохоо боловч хутга
Муу боловч залуу
Мунхаг төрөхөөр
Муу төр
Мунхаг хүн айлын лувш
Муу эм гэрийн лувш
Мурий боловч замтай сайхан
Муу боловч ээжтэй сайхан
Муруй боловч зам дөт
Муу боловч эм дөт
Муруй тариа ургаач
Муу эм жөтөөч
Муруй ч бол замтай нь сайн
Муу ч бол эетэй нь сайн
Муруй ч гэсэн зам
Муу ч гэсэн нөхөр
Муу жилбэ хээгүй
Сайн жилбэ гайгүй
Муу санаа
Мангираас гашуун
Муу хүн гэртээ ноён
Могой нүхэндээ ноён
Муу амьд явахаар
Сайн үхсэн нь дээр
Муу амьдралаас
Сайн тамтрал
Муу андаас
Сайн танил
Муу ах дүүгийн инээнгүй царайнаас
Сайн нөхрийн хилэнт харц дээр
Муу багалаас
Сайн муур дээр
Муу байвал хална
Муруй байвал засна
Муу байвал хэлнэ
Муруй байвал засна
Муу байвал
Баруун гэрийн хар эм
Муу билүүний баас их
Муу хүний багш олон
Муу болбол баруун гэрийн хар нохой
Муу боловч гэр
Муухай боловч эм
Муу боловч садан дөт
Муруй боловч зам дөт
Муу боловч сайны үлдэц
Муухай боловч болдын танаг
Муу боловч эм дөт
Муруй боловч зам дөт
Муу боловч ээжтэй сайхан
Муруй боловч замтай сайхан
Муу булаг намартаа дэлбэрдэг
Хавартаа хатдаг
Муу бух толгойдоо шороо цацна
Муу гуаны үр арвин
Муу ламын худал арвин
Муу гүүнээс сайн унага гарна
Муу гэвэл сайнгүй
Муруй гэвэл хялбаргүй
Муу гэж битгий дайр
Юу болохыг мэдэж болохгүй
Сайн гэж битгий зусард
Яахыг нь мэдэж болохгүй
Муу гэж бүү дээрэлх
Мунхаг гэж бүү бас
Муу гэхээр сайн гэж мэндэл
Орой харахаар мэнд гэж асуу
Муу дайсан таньдагтаа баатар
Муу эр эмдээ баатар
Муу дархан тогооны дайсан
Муу бичээч цаасны дайсан
Муу дархны нүүрс их
Муу мужааны багаж их
Муу дуугарахаас
Сайн дуугүй дээр
Муу дээлээс
Сайн шалдан дээр
Муу дээр булчин
Муухай дээр улцан
Муу дээр муухай
Муухай дээр улцан
Муу заг галын буг
Муу эхнэр гэрийн буг
Муу занг халахад бэрх
Муруй мод засахад бэрх
Муу зангийн ухаан нь
Чуулган тарсан хойно
Муу засаг гэдэг төрийн өвчин
Төрийн өвчин гэдэг иргэний зовлон
Муу засаг төрийн өвчин
Муу эзэн гэрийн өвчин
Муу идэш жилийн гай
Муу эхнэр насны гай
Муу илжиг модон хударгандаа жороо
Муу илжиг туурайгаараа танина
Муу инээхээр
Сайн уйл
Муу л бол хойд захын
Хар овоохой гэх
Муу л гэвэл баруун лусын хаданд оруулна
Муу ламын судар арвин
Муу хүний мундар олон
Муу ламын судар нь арвин
Муу гуаны үр нь арвин
Муу л гэвэл дараад
Лусын хаданд оруулна
Сайн л гэвэл өргөөд
Хурмастын хуулинд тулгана
Муу мал яваач
Муруй тариа ургаач
Муу мал яваач
Муу тариа хорлооч
Муу мах далд дээр
Муу үг ил дээр
Муу мах шороонд дуртай
Шаазгай дааринд дуртай
Муу махны далд нь дээр
Муу үгний ил нь дээр
Муу модны мужаан
Муурын арьсны пижээн
Муу модонд яр арвин
Муу эрд яршиг арвин
Муу модчин модны дайсан
Муу оёдолчин бөсийн дайсан
Муу моринд
Үйл ацан
Муу мориноос
Сайн ташуур дээр
Муу морины
Цогих нь булгих шиг
Шогших нь цогих шиг
Муу морь өдрийн газрыг даахгүй
Мунхаг хүн үгний гашууныг даахгүй
Муу морь ташуурын чадалтай
Муу хүн архины андтай
Муу морь унахаар мод чирсэн нь нэг мөр
Муу эм авахаар ганцаараа явсан нь нэг мөр
Муу морины цогих нь булгих шиг
Муу хүний хэлэлцэх нь хэрэлдэх шиг
Муу мөртөө
Өшиглөх нь гялалзах
Муу муугаараа
Могой цусаараа
Муу муудаа дээрэлхэнэ
Муна гадсандаа дээрэлхэнэ
Муу муудаа жанжин
Муна гадсандаа жанжин
Муу муудаа
Модон хүрз шавартаа
Муу муудаа муу
Ванга шавартаа муу
Муу муудаа эр
Муур хулганадаа эр
Муу муудаа
Шаахай шавартаа зохих
Муу намар бороотой
Сайн хавар цастай
Муу ноён муур шиг
Муруй харам бирд шиг
Муу ноёны ухаан зураа таргалсны хойно
Муу номт тоолооч
Муу оёоч төөлөөч
Муу нохой алсын гурван оонод
Муу нохой аргалчин түлээчин дагах
Муу нохой гэгээрсэн хойно хуцна
Муу нохой гэрийн босгонд
Сайн нохой алсын хөтөлд
Муу нохой дайснаа шуугин гаргаад хөөчихдөг
Муу хүн дайснаа урьдаас хэрэлдээд гаргачихдаг
Муу нохой дохихын урьд
Муу хүн заахын урьд
Муу нохой зуухаасаа урьд гаслан хуцдаг
Муу ухаантан өшрөн хорлохоосоо урьд урвадаг
Муу нохой малд хуцдаг
Муу эр эмдээ ноёрхдог
Муу нохой үүд мяраана
Муу муур хоол мяраана
Муу нохой хатавчны бог
Муу эр гэрийн бог
Муу нохой хөдлөхөд шээнэ
Муу нохой шагайдаг
Муу хүн чагнадаг
Муу нохой эзнээрээ ар авдаг
Муу морь тахаараа зориг авдаг
Муу нохой явсан газраа яс зууна
Муу нохойн гэдсэнд шар тос тогтохгүй
Муу нохойн санаа талын гурван гөрөөсөнд
Муу хүний санаа харчин хүний охинд
Муу нөхөд хоорондоо
Муу дугуй буландаа
Муу нөхөр сүүдэр шиг
Муу өдөр бүүдгэр шиг
Муу нөхөрлөхөөр
Сайн муудалц
Муу нүүрс чулуу арвин
Муу амуу цуухал арвин
Муу нуухаар сайн илчил
Муу нь муруй замаар явна
Сайн нь саруул замаар явна
Муу нь муудаа жанжин
Муна нь гадсандаа жанжин
Муу нэр мянган жил
Муу нэрийг хусавч арилахгүй
Сайн нэрийг хүсэвч олохгүй
Муу нэртэй амьд явахаар
Сайн нэртэй нүцгэн яв
Муу нэрээ бүү давт
Майга мөрөө бүү сэлбэ
Муу нэртэй жаргахаар
Сайн нэртэй үхсэн дээр
Муу оёхоор
Сайн сэгсэр
Муу олзноос
Сайн гарз
Муу охинд буухаас
Мангирын талд буу
Муу охиноос
Сайн хүргэн
Муу өвс тариа орооно
Муу санаа бие орооно
Муу саднаас
Сайн хар элэгтэн
Муу саднаас
Сайн танил
Муу санаа бие барна
Мулгуу явдал бие зовооно
Муу санаа биед зохихгүй
Эсгий хавтага ташаанд зохихгүй
Муу санаа биед харш
Угалз эвэр ухархайд харш
Муу санаа биеэ барна
Мулгуу тэнэг хүчээ барна
Муу санаа биеэ орооно
Могой мод орооно
Муу санаа биеэ отно
Муйхар явдал биеэ хорлоно
Муу санаа буянаа барна
Мулгуу тэнэг хүндээ барна
Муу санаа заяагаа барна
Муу сав идээгээ барна
Муу санаанаас уур
Муу цагаанаас цас
Муу санааны үзүүр цус
Сайн санааны үзүүр тос
Муу санааны үзүүрт ташуур
Сайн санааны үзүүрт сүү
Муу санааны үзүүрт хөө
Сайн санааны үзүүрт сүү
Муу санаат чих дүлий
Сайн санаат нүд хурц
Муу санаатай
Модон сүүлтэй
Муу санаатай
Модон соёотой
Муу санаатай
Модон сүүлтэй нохой
Муу санаатан
Мухар хутгатан
Муу сүх түлээн дээр
Муу нохой шороон дээр
Муу самжаас сайн тоглоом гарахгүй
Муу тайж танилдаа баатар
Муу эр эхнэртээ баатар
Муу тамхи галаа өргөнө
Муу хүн биеэ өргөнө
Муу тахиа гэгээрсэн хойно дуугарна
Муу төрвөл монголын доог
Модон тэрэг шаврын доог
Муу төрвөл монголын элэг
Модон хүрз шаврын элэг
Муу төрвөл монголын элэг
Модон шанага амсны элэг
Муу тэмээний гүйхээр
Муу хөлийн жийхээр
Муу тэнгэр нэг намрын гай
Муу эхнэр нэг насны гай
Муу тэрэг замын яншаа
Муу мэлхий голын яншаа
Муу тэрэг хаалга эвддэг
Муу модчин мод эвддэг
Муу үг бүү дуул
Муухай өнгө бүү үз
Хорт сэтгэл бүү агуул
Хоосон үг бүү чалч
Муу үг
Модны оройгоор дуулддаг
Муу үг модон улаатай
Сайн үг модон хөшигтэй
Муу үг модон улаатай
Сайн үг саад олонтой
Муу үг модон хөлтэй
Сайн үг салхин чимээтэй
Муу үг модон хөлтэй
Худал үг хугархай хөлтэй
Муу эм уухаар
Сайн үг сонс
Муу үгийг алдвал мориор гүйцэх нь талаар
Муруй сумаа харвабал гараар залах нь талаар
Муу үгийг хөөвөл баригдана
Мухар нүхийг ухвал мухардана
Муу үзсэнээс
Сайн сонссон дээр
Муу үйлээ үл гэмшигч олон
Мулгуу биеэ үл баясагч арвин
Муу үйлээ үл гэмшигчид олон
Сайн явдлаа санаад баярлагч олон
Муу уншаачин тоолооч
Муу оёочин төөлөөч
Муу үрээс
Сайн садан
Муу уяснаас
Сайн наасан дээр
Муу хадам бэрд халтай
Муу эхнэр эрд халтай
Муу ханьтай явахаар
Сайн замаар яв
Муу хариулахаар
Сайн харж суу
Муу харуулаас
Ухаантай хулгайч дээр
Муу хийвч өөртөө
Сайн хийвч өөртөө
Муу хийхээр сайн сур
Муу хоолноос сайн цай дээр
Муу хөвгүүн ургаа мод хувхайрсан мэт
Сайн бэр өрхөөр гийсэн нар мэт
Муу хүн айлаас ичдэг
Сайн хүн үгнээс ичдэг
Муу хүн араас
Муу нохой шилбээс
Муу хүн ардаа яртай
Сайн хүн нүүрэндээ яртай
Муу хүн архиар чангарна
Муу мах давсаар чангарна
Муу хүн архинд чангардаг
Муу дээс усанд чангардаг
Муу хүн атаархахдаа уйлах
Сайн хүн баярлахдаа уйлах
Муу хүн биедээ муу
Модон хасаг шавартаа муу
Муу хүн биеэ барс мэт санана
Сайн хүн биеэ мэс мэт санана
Муу хүн биеэ гурав зарна
Муу ухаан биеэ гурав орооно
Муу хүн биеэ магтана
Муур хөлөө маажна
Муу хүн биеэ магтана
Муур хярзангаа магтана
Муу хүн биеэ тооно
Марал илжиг доодохоо тооно
Муу хүн биеэ тооно
Муур хумсаа тооно
Муу хүн билүү цуглуулдаг
Муу хөвгүүн эхийн чих хангинуулдаг
Муу хүн бухаас доор
Мулгуу хүн тэнэгээс доор
Муу хүн бүр шүүр мэт
Мууг нь авч
сайны нь алдах
Сайн хүн сам мэт
Саарыг нь хаяж
муугий нь орхих
Муу хүн гэрийн мухарт
Мухар хожуул уулын царамд
Муу хүн гэртээ ах
Могой нүхэндээ ах
Муу хүн гэртээ эр
Модон манцуу ууртаа эр
Муу хүн дөргүй бухнаас цааш
Муу хүн дээш тэмцэнэ
Ямаан дах заамаа тэмцэнэ
Муу хүн заахын урьд
Муу нохой турхирахын урьд
Муу хүн идсэн ууснаа ярьдаг
Сайн хүн явсан үзсэнээ ярьдаг
Муу хүн ихэр
Муу мод тахир
Муу хүн магтаалд дуртай
Мэргэн хүн ятгалд дуртай
Муу хүн магтаалд дуртай
Сохор үхэр усанд дуртай
Муу хүн магтахаар
Мохоо хутга билүүдэхээр
Муу хүн могойноос дор
Модон тэрэг явганаас дор
Муу хүн модон хөшөө
Сайн хүн сайвар жороо
Муу хүн модоор
Сайн хүн үгээр
Муу хүн модоор
Сайн хүн үгээр
Муу хүн мултрамтгай
Сайн хүн дайралдамтгай
Муу хүн мундар ихтэй
Муу зун мөндөр ихтэй
Муу хүн мундар татна
Мурий мод новш татна
Муу хүн мундар татна
Сайн хүн солонго татна
Муу хүн мундартай
Молцог элс ярвигтай
Муу хүн мундраараа
Сайн хүн алдраараа
Муу хүн муруй мод
Сайн хүн сар нар
Муу хүн муугаа гэртээ гаргадаг
Могой хороо нүхэндээ гаргадаг
Муу хүн муугаар цайлна
Муу эм бузраар дайлна
Муу хүн мэх ихтэй
Мурий мод гишүү ихтэй
Муу хүн нөхөртөө харш
Мугалзуур эвэр нүдэндээ харш
Муу хүн олныг бузарлах
Муу үхэр тариа бузарлах
Муу хүн олон боловч
Муу бүр адил байдаггүй
Муу хүн самбаагүй
Муухай өвс шимгүй
Муу хүн самбаанд
Майрга чоно бороонд
Муу хүн сандарвал заль эрнэ
Муур сандарвал мод эрнэ
Муу хүн сэжигч
Мухар үхэр сэжээч
Муу хүн түймэр тавьж нэр авдаг
Муйхар хүн юм эвдэж нэр гардаг
Муу хүн тураг биеэ гурав зардаг
Мулгуу хүн хөвчин биеэ дахин зүдрээдэг
Муу хүн үг хэлээрээ туслах
Сайн хүн алт мөнгөөрөө туслах
Муу хүн үгэнд дуртай
Мохоо хутга гарт дуртай
Муу хүн үе тэмцэнэ
Муу дээл заам тэмцэнэ
Муу хүн уйлан хэлнэ
Муу нохой улин хуцна
Муу хүн урагч
Сайн хүн нөхөрч
Муу хүн үхтлээ ухаан орохгүй
Муу ямаа үхтлээ сүү орохгүй
Муу хүн хойморсог
Мухар үхэр тугалсаг
Муу хүн хууль цаазад харш
Мушгай мод хэрээ суухад харш
Муу хүн хүний доог
Муу морь замын доог
Муу хүн хүний доог
Модон хүрз шаврын доог
Муу хүн хууль цаазанд харш
Мушгиа мод хөрөө сүхэнд харш
Муу хүн хэлэмтгий
Мухар үхэр хэрчимхий
Муу хүн хэрүүлч
Мухар хутга зорооч
Муу хүн хэрэлдэхгүй хүнгүй
Монди хэрээ суухгүй модгүй
Муу хүн шивнээч
Сайн хүн санаач
Муу хүн шооч
Мухар хутга зорооч
Муу хүн юм олбол дээрэмдсэнтэй адил
Муур идэх юм олбол булаасантай адил
Муу хүн янгууч
Муу нохой яншаач
Муу хүн яхир
Муу мод тахир
Муу хүнд айл бүү таниул
Сохор үхэрт худаг бүү таниул
Муу хүнд арга бүү таниул
Мухар үхэрт хаалга бүү таниул
Муу хүнд аяга бүү үзүүл
Мухар үхэрт худаг бүү үзүүл
Муу хүнд битгий итгэ
Сайн хүнийг битгий гомдоо
Муу хүнд ноён олон
Муруй модонд залуур олон
Муу хүнд нохой хуцуу
Мохоо хутганд мод хатуу
Муу хүнд нүүр өгвөл айсанд орно
Муурт мах өгвөл булаагдсанд орно
Муу хүнд үг бүү хэл
Мухар үхэрт буулга бүү үзүүл
Муу хүнд үг хүр
Муу маханд өвс тоос
Муу хүнд үг хэлбэл хараасан юм шиг
Муурт мах өгвөл булаасан юм шиг
Муу хүнд үг хэлэх
Манхан дээр ус асгах мэт
Муу хүнд үхрийн бөөр ихтэй багатай
Муу хүнд үхэх чөлөө олдохгүй
Муу хүнд учирсан сайн эм зовлонтой
Муу хүнд хойтон жил нь олон
Залхуу хүнд маргааш нь олон
Муу хүнд хүргэсэн тус
Хужиртай газар тарьсан тариа
Муу хүнд хэрэг даалгах
Муу газарт тариа тарих хоёр адил
Муу хүнд хэрэлдэхгүй хүнгүй
Хэрээнд суухгүй модгүй
Муу хүн чөлөөгөөр
Чоно борооноор
Муу хүн чөлөөнд тааруулна
Чоно бороонд тааруулна
Муу хүнд эрх өгч
Мохоо хутганд ган тавих
Муу хүнд юм өгвөл бялдуучилсандаа байдаг
Муурт мах өгвөл булаагдсандаа тооцогдоно
Муу хүний амнаас
Могой мэлхий цуварна
Муу хүний дуу их
Муу ямааны май их
Муу хүний дуу нь их
Мухар тэхийн засаа нь их
Муу хүний зан биш
Монгол хүний ёс
Муу хүний заяа завагт
Муу нохойн санаа тавагт
Муу хүний маяг нь их
Марал илжигний салтаа нь их
Муу хүний маяг нь олон
Муруй модны залгуур олон
Муу хүний мундар арвин
Муруй модны далдуу арвин
Муу хүний наадам мод чулуу
Муу хүний нойр
Мулгуу хүний шүлс
Муу хүний нүүр хөөтэй
Муу бичээчийн гар хөөтэй
Муу хүний оргио нь их
Марал илжигний дуу нь их
Муу хүний өвөө болохоор
Сайн хүний морийг хөтөл
Муу хүний өвөө болохоор
Сайн хүний хөтөч бол
Муу хүний сортоо нь их
Марал илжигний дуу нь их
Муу хүний үг
Мухар хожуулын утаа
Муу хүний үг нь арвин
Могой мэлхийн өндөг нь арвин
Муу хүний үг нь олон
Мушгиа модны гишүү нь олон
Муу хүний үг өдрийн дээрээ
Муу хүний уршиг олонд
Мулгуу ноёны балаг түмэнд
Муу хүний уршиг олонд
Оонтын уршиг хүнд
Муу хүний уршиг олонд
Могойн цус тэнгэрт
Нэгийн уршиг олонд
Оготнын уршиг хүнд
Муу хүний үхэл бямбад
Муу нохойн үхэл хаяанд
Муу хүний үхэх нь (хар) өдөр
Гарах өдөр нь бямба
Муу хүний хэлэлцэх нь хэрэлдэх шиг
Муу морины давхих нь туйлах шиг
Муу хүний хэлэлцэхэд хэрэлдэх адил
Муу нохойн хуцах нь гангинах адил
Муу хүний цацсан усан дээр
Сайн хүн халтиран унана
Муу хүний явдал арван гурав дахина
Муу хүний явдал арван гурав
Модон тэрэгний явдал түг таг
Муу хүний явдал
Арван гурав дахин
Муу хүнийг аргаар
Мухар үхрийг дөрөөр
Муу хүнийг бүү зар
Зарсан хойноо өр
Муу хүнийг зар
Муруй модыг бүү зал
Муу хүнийг модоор
Мухар үхрийг дөрөөр
Муу хүнийг санавал
Могой өвөрлөсөнтэй адил
Муу хүнийг тэжээхээр
Сайн нохой тэжээсэн нь дээр
Муу хүнийг хүндэлбэл
Могойн толгой шоволзоно
Муу хүнийг хуулиар
Мухар үхрийг дөрөөр
Муу хүнтэй нөхөрлөвөл
Могойн хорлол
Муу хүнтэй ханилахаар
Сайн нохой тэжээ
Муу хүнээс мундар
Муруй модноос далд
Муу хүнээс үг гардаг
Мухар хожуулаас утаа гардаг
Муу хургыг тэжээвэл ам тосодно
Муу хүүг тэжээвэл толгой цусадна
Муу хүү олныг бузарлана
Муу өвс тариа бузарлана
Муу хүү төрвөл эцгийн дээдэх амаргүй
Муу хүүхэн төрвөл эхийн доодох амаргүй
Муу хүү эцгийн зовлон
Мохоо хутга гарын зовлон
Муу хүү эцгийн нэрийг бузарлана
Муу хүүд бүү нөө
Сайн хүнд бүү зөө
Муу хүүтэй хүн
Модон ёроолд бүү суу
Муу хүүхэн дээрээ тугалтай үнээний нэмэртэй
Муу хэрээ бороо болохыг хүснэ
Муу цаг нэг жил
Муу нэр мянган жил
Муу цадахаар
Сайн мөлж
Муу цайгаа эзэн нь ууна
Муу хүүгээ эх нь үнсэнэ
Муу цохихоор
Сайн айлга
Муу ч бол нэр
Муухай ч бол зүс
Муу ч бол эмтэй дээр
Муухай ч бол үртэй дээр
Муу ч гэсэн монголын хийсэн юм
Мохоо ч гэсэн төмрөөр хийсэн юм
Муу ч гэсэн нэрээ
Муухай ч гэсэн зүсээ
Муу ч гэсэн ээжтэй сайхан
Муруй ч гэсэн замтай сайхан
Муу чоно хурга дайрдаг
Муу хулгайч хаяагаа (ухдаг) хадардаг
Муу шилбүүрдэхээр
Сайн шалгаах нь дээр
Муу шог
Мухар ухаан
Муу шувуу модны оройд
Муу хүн бүхний оройд
Муу эзэнд учирсан улс иргэн
Сайн эзний тэжээсэн нохой шувуунд хүрэхгүй
Муу элээ мэлхийдээ зөв
Муу эр эмдээ зөв
Муу элээ тахиандаа зөв
Муу нохой гахайндаа зөв
Муу эм авбал өдрийн гурван зовлон
Муу эм гэрийн буг
Муруй мод галын буг
Муу эм гэрийн буг
Мухар үхэр газрын буг
Муу эм гэрийн булай
Муу лам сүмийн булай
Муу эм гэрийн новш
Моголцог мод уулын новш
Муу эм сэхээ харайхаар
Эрээ айлгах
Муу эм төрөөч
Муруй тариа ургаач
Муу эм уухаас сайн үгэнд өвчин аядна
Муу эм хормой баастай
Сайн ам атга баастай
Муу эм эмээр идээшнэ
Муу эр архиар идээшнэ
Муу эмийн нүүр хөөтэй
Муу бичээчийн гар бэхтэй
Муу эмийн нүүр хөөтэй
Муу эрийн гар сайртай
Муу эмч хойморт дуртай
Муу ухна хотонд дуртай
Муу эмчээс
Хануур дээр
Муу эмээл морины дайсан
Муу эм эрийн дайсан
Муу эмээл морины шившиг
Муу ноён төрийн шившиг
Муу эмээл нуруунд халтай
Муу ноён ардад халтай
Муу эр айлч
Муу эм цайч
Муу эр архин тахтай
Муу морь төмөр тахтай
Муу эр архинд чангардаг
Олс дээс усанд чангардаг
Муу эр архины хойноос
Сайн эр сургаалын хойноос
Муу эр гэрийн мухарт
Мухар хожуул уулын мухарт
Муу эр гэртээ эрлэг хааны дүртэй
Шар шувуу үүрэндээ хангардийн дүртэй
Муу эр дайнд
Мухар үхэр усанд
Муу эр дайнд хөөрнө
Хужир давс наранд хөөрнө
Муу эр идсэнээ
Сайн эр явснаа
Муу эр идэн хэвтдэг
Муу морь ирэн хөлбөрдөг
Муу эр мод барих
Муухай санаа хар барих
Муу эр мод чулуу
Сайн эр саадаг нум
Муу эр мохоо хутга
Сайн эр саадаг нум
Муу эр мянга үхнэ
Сайн эр ганц үхнэ
Муу эр хань татдаг
Муу эм ян татдаг
Муу эр ханьч
Муу эм дэгэсч
Муу эр хөхрөө ихтэй
Муу мөөр хяхнаа ихтэй
Муу эр цухалддаг
Мод чулуу хавиралддаг
Муу эр эмдээ баатар
Муу эм үрдээ баатар
Муу эр эмдээ барс
Муу нохой эзэндээ барс
Муу эрд хэлсэн үгний гарз
Модон дээр хагалсан чөмөгний гарз
Муу эрийн далан хоёр бялуу
Муу эрийн зэмсэг мод дарцаг хоёр
Муу эмийн зэмсэг алжуу залхуу хоёр
Муу эрийн уур гэрээр дүүрэн
Муу эхийн үс ороор дүүрэн
Муу эрийн хүүхэд нь олон
Муу гуаны үр нь олон
Муу эрэхээр
Сайн сурагла
Муу эхнэр авснаас
Ганцаар явсан нь дээр
Муу юм дагахад
Муу юм сурах
Сайн юм дагахад
Сайн юм сурах
Муу юм мартагдахгүй
Сайн юм санагдахгүй
Муу юм модон улаатай
Сайн юм сарын явдалтай
Муу юманд худал олон
Сайн юманд саад олон
Муу юманд эцэс бий
Сайн юманд үр бий
Муу юмыг засч болно
Муухай гэмийг арилгаж болно
Муу явахад нөхөр хол
Сайн явахад садан ойр
Муу явдал модон улаатай
Сайн хэрэг саад олонтой
Муу явдалтай гэж хориг бүү уудал
Муухай зүстэй гэж бүү элэглэ
Муу явдалтай
Нохой гүйдэлтэй
Мууд хэрэг даалгахаар
Муу газар тэрэг чир
Мухар үхрийн эзэн
Муу явдалд эрэлхэг
Мухар хутга модонд орцгүй
Муу хүн сургаалд орцгүй
Мухар ч бол мал
Муу ч бол гал
Мухар ч бол нүх
Муу ч бол зам
Мухар эвэр толгойн гутааш
Муу санаа биеийн гутааш
Саад хийгчдийг санаагаар цохих
Муу хийгчдийг мунаар цохих
Сайн аалиар нэр олох
Муу аалиар нэр гутах
Сайн айл сахиус
Муу айл нөхөөс
Сайн ах дүү мянга байсан ч арвидахгүй
Муу ах дүү нэг байсан ч багадахгүй
Сайн ахад мянга арвидахгүй
Муу ахад нэг ч багадахгүй
Сайн бол идэж барахгүй цалин
Муу бол дарж болохгүй буг
Сайн бол ламын ач болж
Муу бол үйлийн үр болох
Сайн бол ламын ач
Муу бол үйлийн үр
Сайн буудагч алдчих шахав гэдэг
Муу бууч алчих шахав гэдэг
Сайн бүхнийг сааруулж
Муу бүхнийг өрнүүлэгч
Сархад нэртэй ундаанд
Сайны уг байхгүйг
Санан бодон жигшилтэй
Сайн бэр саруул
Муу бэр торгуул
Сайн гэж гайхуулах юмгүй
Муу гэж гаслуулах юмгүй
Сайн гэргий гэрийн тулгуур
Муу гэргий гэрийн талуур
Сайн гэрч уруулдаа тостой
Муу гэрч бөгсөндөө ташууртай
Сайн хүн дээшилбэл хонь болно
Муу хүн дээшилбэл чоно болно
Сайн ёр уу
Муу ёр уу
Сайн ламын зэмсэг хонх дамар хоёр
Муу ламын зэмсэг хуа хундага хоёр
Сайн морь унавал нисэх шувуу мэт
Муу морь унавал мухар хутга мэт
Сайн нохой хотоо сахина
Муу эм үүдээ хэснэ
Сайн нөхөр замын хороомж
Муу нөхөр замын сунаамж
Сайн нөхөр эмийн мод
Муу нөхөр хорын мод
Сайн нь муугаа дарлана
Муу нь хулганаа дарлана
Сайн нь муугаас айдаг
Муу нь үхсэнээс айдаг
Сайн нь сээр мааждаг
Муу нь дээр мааждаг
Сайн нэрийг алдвал
Муу нэр балрахгүй
Сайн нэрийг олоход бэрх
Муу нэрийг хусахад бэрх
Сайн нэрийг хүсэвч олоход бэрх
Муу нэрийг хусавч арилгахад бэрх
Сайн нэр сар нар
Муу нэр мухар нүх
Сайн нярав өөрөө хоосон
Муу нярав өрөөлийг хоосон
Сайн сайндаа үгүй
Муу муудаа үгүй
Сайн сайндаа хүрч
Муу муудаа тулах
Сайн сайндаа үгүй
Муу муудаа үгүй
Сайн санаа өөдөө
Муу санаа уруугаа
Сайн санаа сүү
Муу санаа зүү
Сайн санаа талыг тойрно
Муу санаа биеийг орооно
Сайн санаанаас самаа цэцэг дэлгэрнэ
Муу санаанаас модон далдуу ургана
Сайн санааны үзүүрт сүү
Муу санааны үзүүрт цус
Сайн санааны үзүүрт сүү
Муу санааны үзүүрт хөө
Сайн санаат нүд хурц
Муу санаат чих дүлий
Сайн санаатай бол бурхан дагана
Муу санаатай бол чөтгөр дагана
Сайн санаатан өөдөлнө
Муу санаатан дордоно
Сайн сануулах
Муу мартуулах
Сайн сурагч гэрэл шиг
Муу сурагч жидүүн шиг
Сайн сэтгэл тал тойрно
Муу сэтгэл биеийг тойрно
Сайн төрвөл ааваасаа арван хувь илүү
Муу төрвөл ааваасаа арван хувь доогуур
Сайн үг мөсөн чаргатай
Муу үг модон улаатай
Сайн үг муугүй
Муу үг сайнгүй
Сайн үгнүүд мартагдамхай
Муу үгнүүд санагдамхай
Сайн үгэнд хошуугаар дүрэм
Муу үгэнд хутгаар дүрэм
Сайн үрд нөө
Муу үрд бүү зөө
Сайн үрд бүү харамла
Муу үрд бүү нөө
Сайн үрийн мөхлөг нь тарган
Муу үрийн цутгал нь олон
Сайн хавар навсагтай
Муу намар бороотой
Сайн хоолонд хүрэхийн завсар
Муу гэдэс хагардаг
Сайн хүн ажилдаа сайн
Муу хүн идэхдээ сайн
Сайн хүн ажил хийснээ сайрхах
Муу хүн гэдэс цадсанаа сайрхах
Сайн хүн арван талтай
Муу хүн гурван талтай
Сайн хүн морин хоштой
Муу хүн аяган хоштой
Сайн хүн ноён суувал хонь болно
Муу хүн ноён суувал чоно болно
Сайн хүн нутагтаа уул
Муу хүн нутагтаа ууль
Сайн хүн нутагтаа хүрээ
Муу хүн нутагтаа хэрээ
Сайн хүн нэрдээ хайртай
Муу хүн биедээ хайртай
Сайн хүн санагдаж явах
Муу хүн мартагдчих
Сайн хүн сургаалаар
Муу хүн модоор
Сайн хүн үгнээс айдаг
Муу хүн модноос айдаг
Сайн хүн үзсэн сонссоноо
Муу хүн идсэн ууснаа
Сайн хүн үзсэнээ
Муу хүн идсэнээ
Сайн хүн усан жороо
Муу хүн модон хөшүүр
Сайн хүн усан тэлмэн жороо
Муу хүн модон хөшөө
Сайн хүн хүнд санаархах
Муу хүн юмд санаархах
Сайн хүн цаг дээрээ
Муу хүн сав дээрээ
Сайн хүн эрдмээрээ
Муу хүн мундраараа
Сайн хүн яаруу
Муу хүн түгшээ
Сайн хүн явснаа
Муу хүн идсэнээ
Сайн хүн яруу
Муу хүн төсөө
Сайн хүнд бүү нуу
Муу хүнд бүү цуглаа
Сайн хүнд саад
Муу хүнд зугаа
Сайн хүнд санаа хэрэгтэй
Муу хүнд манцарга хэрэгтэй
Сайн хүнд саналга
Муу хүнд заналга
Сайн хүний найрт
Муу хүний амь гардаг
Сайн хүний нэр санагдана
Муу хүний нэр мартагдана
Сайн хүний нэр үлддэг
Муу хүний хор үлддэг
Сайн хүний нэр үлддэг
Муу хүний шившиг үлддэг
Сайн хүний саад
Муу хүний зугаа
Сайн хүний санаа самаа адил
Муу хүний бодол могой адил
Сайн хүний санаа тариа адил
Муу хүний санаа могой адил
Сайн хүний санаа цайлган
Муу хүний бодол зуйрган
Сайн хүний тав ханахад
Муу хүний амь гардаг
Сайн хүний тал олон
Муу хүний ял олон
Сайн хүнийг хүндэлбэл тариан толгой ганхана
Муу хүнийг хүндэлбэл могойн толгой шоволзоно
Сайн хүнийг битгий ил
Муу хүнийг битгий таш
Сайн хүнийг хүндэлбэл
Тариан толгой ганхах мэт
Муу хүнийг хүндэлбэл
Могойн толгой шоволзох мэт
Сайн хүн сайны төлөө явж ханадаггүй
Муу хүн муугийн төлөө явж ханадаггүй
Сайн хүнтэй битгий мэлз
Муу хүнтэй бүү нөхөрлө
Сайн хүнтэй бүү өш
Муу хүнтэй бүү хөлс
Сайн хүнтэй нөхөрлөвөл сарны гэрэл
Муу хүнтэй нөхөрлөвөл самжийн барил
Сайн хүнтэй ханилбал баяр жаргалын үндэс
Муу хүнтэй ханилбал хор ёрын үндэс
Сайн хүнээс бүү харамла
Муу хүнд бүү хадгал
Сайн хүргэн:
Ирэх тутам инээлгэдэг
Харих тутам харуулдаг
Зөв бурууг сургадаг
Зөөлөн хатууг ялгадаг
Муу хүргэн:
Бороонд болсон болжмор шиг
Будаа зөөдөг хулгана шиг
Сайн хүү муу болж магадгүй
Муу хүн сайн болж магадгүй
Сайн хүүд битгий нөө
өөрөө олно
Муу хүүд битгий хадгал
үрж хаяна
Сайн хүүтэй бол өдрийн гурван баяр
Муу хүүтэй бол өдрийн гурван зовлон
Сайн хүүхэн нүдний гох
Муу будаа шүдний гох
Сайн хэргийг сар жилээр бодоод олохгүй
Муу хэргийг сэд гэвэл сэтгээд барахгүй
Сайн цагт өглөг
Муу цагт авлага
Сайн ч миний хүү
Муу ч миний хүү
Сайн чимээ үүднээс гарахгүй
Муу чимээ мянганы газар
Сайн эд сайрхалгүй
Муу эд магтаалгүй
Сайн эм саруул
эрийнхээ өмнө зул
Муу эм даруул
эрийнхээ өмнө нүх
Сайн эм сахиус
Муу эм дөнгө
Сайн эм хань
Муу эм ад
Сайн эм хань
Муу эм гань
Сайн эмийн үр
Гэзгэн бие нь намуухан
Гэдсэн бие нь нарийхан
Шивэгнэж хэлэвч дуулна
Чимхэж өгөвч цадна
Муу эмийн үр
Гэзгэн бие нь сэгсгэр
Гэдсэн бие нь цүдгэр
Овоолж өгөвч цадахгүй
Орилж хэлэвч дуулахгүй
Сайн эр ажилдаа сайн
Муу эр идэхдээ сайн
Сайн эр замын уртыг
Муу эр замын ойрыг
Сайн эр нөхрөө санана
Муу эр биеэ санана
Сайн эр санаанд мушгигдахгүй
Муу эр идээнд мушгигдах
Сайн эр сарын хүлээцтэй
Муу эр хоногийн хүлээцтэй
Сайн эр үгүйрэвч
Муу замаар явахгүй
Сайн морь муудавч
Сайхан эрдмээ орхихгүй
Сайн эр урдаа шархтай
Муу эр хойноо шархтай
Сайн эр харвах
Муу эр харах
Сайн эр харснаа хэлэх
Муу эр эдэлснээ хэлэх
Сайн эр хээрийн хоймор ясаа хаядаг
Муу эр гэрийн хойно ясаа хаядаг
Сайн эр явсан үзсэнээ
Муу эм идсэн ууснаа
Сайн эрийг зовлон ухаан оруулдаг
Муу эрийг зовлон ухаан алдуулдаг
Сайн эрийн аман дээр
Муу эрийн бөгсөн дээр
Сайн эрийн зэмсэг саадаг
нум хоёр
Муу эрийн зэмсэг мод
тайрдас хоёр
Сайн эрийн нутаг дээр түлээтэй
Муу эрийн нутаг дээр баастай
Сайн эрийн хашгираа
Муу морины шагшраа
Сайн эхнэр авбал сарын гурван баяр
Муу эхнэр авбал өдрийн гурван зовлон (бараг)
Сайн эхнэрийн зэмсэг хайч
хуруувч хоёр
Муу эхнэрийн зэмсэг алжуу
залхуу хоёр
Сайн юмыг сардаа бодоод олохгүй
Муу юмыг мухасхиймэгц бодож олно
Сайн явах санаатай
Муу явах заяатай
Сайн явбал магтагдах
Муу явбал адлагдах
Сайн явбал
Сайныг асарч сайхан болгох
Муу явбал
Мууг асарч муухай болгох
Сайн явдал гайхамшиг
Муу явдал гутамшиг
Сайн явдалтны бүтээл нь их
Муу явдалтны хөнөөл нь их
Сайн явдалтны хойноос жаргал дагах
Муу явдалтны хойноос зовлон дагах
Сайн эр явснаа
Муу эр идсэнээ
Сайнгүй бол
Муу үгүй
Сайхан нөхөр таарвал сар адил
Муу нөхөр таарвал могой адил
Сайхан санаа амгалан
Муу санаа зовлон
Салан хүн зангаараа
Муу хүн цээжээрээ
Сайн бэр:
Өрхөөр гийсэн нар мэт
Үүдээр орсон сар мэт
Өөрөө ургасан жимс мэт
Бал чихэр овоолсон мэт
Муу бэр:
Ад тотгор нэмэх
Эд мал барагдах
Унгас ноос хийсч
Тэмээ туйлсан мэт
Сохор шувуу шуугианд
Муу хүн үймээнд
Тураг шувуу турж хүрмээр газар
Туурайт морь улдаж хүрмээр газар
Сайн эр салбарч хүрмээр газар
Муу эр мунгинаж хүрмээр газар
Уймраа хүн мэхлүүлэх вий гээд дуу гарахгүй
Муу морь шигдчих вий гээд усанд ордоггүй
Үнэгэнд хэн өшөөтэй вэ
Үсний сайхандаа
Чононд хэн өшөөтэй вэ
Муу ховдогтоо
Хар санаатын хариу хугархай
Муу санаатын мөч хугархай
Хулгана нэг цаг юм хэмлэхгүй бол шүд нь загатнана
Муу хүн нэг цаг амар байвал зүрх нь загатнана
Цай хийсэн санагдахгүй
Муу хийсэн мартагдахгүй
Цай чанасан айлд сахлаа авах
Муу санасан айлд хумсаа авах
Чоно бороо тааруулна
Муу хүн чөлөө тааруулна
Чонон санаатай
Чулуун зүрхтэй
Муу санаатай
Муухай дотортой
Ядуу гэртээ ярдаг ноён
Муу гэртээ мухар ноён
Ямаа муудаа
Муу эр эмдээ
Ямаан дээл заам тэмцэнэ
Муу хүн үе тэмцэнэ
Ямаан дээл заам тэмцэнэ
Муу хүн хоймор тэмцэнэ

Аман зохиолд орсон нь[засварлах]

Зүйр үг[засварлах]

Сайн санааны үзүүрт тос
Муу санааны үзүүрт зүү

Тайлбар: сайн санавал ажил бүтэмжтэй, муу санавал бүтэмжгүйгээс гадна хор­лонтой

Муу хүн сонжооч
Мухар үхэр сэжээч

Тайлбар: хэр чадлаа мэдэхгүй байж юм бүхнийг голох

Сайнтай нөхөрлөвөл сарны гэрэл
Муутай нөхөрлөвөл могойн хор

Тайлбар: муу хүн гай тарьдаг

Муугийн ёс биш монголын ёс

Тайлбар: хүн ёс заншлаа баримталж байх хэрэгтэй

Цэцэн үг[засварлах]

Муу эр дайнд хөөрөх

Тайлбар: мулгуу хүн учир мэдэхгүй онгирох

Муу л бол хойд захын хар овоохой

Тайлбар: сул дорой, муу руугаа юм болгоныг тохох